Một nhà thầu kư hợp đồng dịch vụ thanh tra gia cư dành cho thành phần lợi tức thấp và các dịch vụ hỗ trợ nhà ở chịu trách nhiệm t́m ra t́nh trạng ṛ rỉ khí gas, máy báo khói bị hư và các chi tiết tắc trách đe dọa tính mạng bị chính quyền Tổng Thống Donald Trump chấm dứt vào Tháng Hai theo kế hoạch tiết kiệm ngân sách, điều này có thể làm hàng ngàn người Mỹ có hoàn cảnh khó khăn gặp nguy hiểm.
Tom Feehan, một thanh tra gia cư kỳ cựu mất việc sau khi bị chấm dứt hợp đồng, nói với ABC News rằng trong các cuộc kiểm tra bắt buộc theo luật định, các viên chức thường t́m được các ṿi phun nước trên trần nhà bị sơn bám đầy, bếp gas bị hư cùng những trường hợp liên quan tới gia cư có thể gây nguy hiểm cho cư dân.
“Nếu không [kiểm tra], chúng tôi không thể phát giác ra những chi tiết đó,” Feehan cho biết. “Cho nên nếu cứ để y thinh không sửa chữa th́ người ra có thể gặp nguy hiểm.”
Năm ngoái, trong năm thứ ba hợp tác với Bộ Gia Cư và Phát Triển Đô Thị Hoa Kỳ HUD, nhà thầu Project Solutions Inc. nhận nhiệm vụ kiểm tra khoảng 6,200 nhà ở công cộng và chung cư trên khắp nước Mỹ suốt 12 tháng. Ngoài ghi nhận các t́nh trạng nguy hiểm, kế hoạch thanh tra c̣n phải bảo đảm rằng người mướn nhà có nước nóng và lạnh, ổ cắm điện an toàn và hệ thống sưởi ấm cũng như làm mát hoạt động b́nh thường, các chuyên gia cho biết.
Một viên chức HUD nói với ABC News rằng mục đích của việc kư hợp đồng “sửa chữa nhu liệu,” nhưng Project Solutions xác định rằng họ chỉ thực hiện dịch vụ kiểm tra khi kư hợp đồng. Viên chức HUD từ chối giải thích lư do chấm dứt hợp đồng.
Quyết định chấm dứt đột ngột đe dọa hàng ngàn đợt thanh tra, trong đó có cả những đợt thanh tra tại khoảng 250 nhà ở trong danh sách “ưu tiên,” nơi các đợt thanh tra từng bị tŕ hoăn hoặc có những thiếu sót đáng kể từ các đợt thanh tra trong quá khứ, theo Robin Miller, nhà quản lư hợp đồng tại Project Solutions.
Hợp đồng của Project Solution là một trong số hơn 7,000 hợp đồng liên bang bị DOGE hủy bỏ và được DOGE đăng lên trang mạng “Wall of Receipts” (Bức Tường Biên Lai) trong những tuần gần đây. Trên trang mạng chính thức, DOGE tuyên bố việc chấm dứt hợp đồng thanh tra sẽ trả lại $285 triệu cho người đóng thuế.
Nhưng Miller, nhà quản lư Project Solutions, cho biết con số đó bị thổi phồng v́ dựa trên giá trị được ước chừng, không phản ảnh đúng chi phí thực tế trong hợp đồng. Theo hồ sơ ngân sách liên bang, từ trước tới nay, HUD chỉ trả cho Project Solutions khoảng $29 triệu.
Các chuyên gia cho biết vẫn chưa rơ các viên chức gia cư lập kế hoạch thực hiện các cuộc thanh tra c̣n lại ra sao.
Phát ngôn viên HUD Kasey Lovett cho biết trong một tuyên bố rằng “HUD đang kiểm tra tất cả các hợp đồng nhằm đánh giá hiệu quả và hiệu suất để đạt được các mục tiêu do chính phủ đề ra” và “cơ quan đă phát giác ra vài hợp đồng nhất định không làm tṛn bổn phận theo yêu cầu của HUD trên khía cạnh kinh tế, hiệu quả và năng suất.”
Một thanh tra ẩn danh được HUD chứng nhận làm việc tại Illinois nói với ABC News rằng cho tới lúc bị hủy hợp đồng, Project Solutions đă kiểm tra một ṭa chung cư 24 căn và cho ra điểm kiểm tra dưới mức “không đạt,” tức là có những thiếu sót đáng kể trong đợt kiểm tra trước đó cho nên ṭa chung cư đó cần được kiểm tra thường xuyên hơn. Thanh tra ẩn danh cho biết ṭa chung cư đó đă qua thời hạn kiểm tra vào ngày 13 Tháng Mười Hai 2024 và vẫn chưa có kế hoạch kiểm tra tiếp theo.
Project Solutions là một trong ít nhất ba nhà thầu được kư hợp đồng kiểm tra các ṭa nhà được HUD bảo trợ và giúp đỡ theo chương tŕnh Trung Tâm Đánh Giá Bất Động Sản do cơ quan này đề ra. Mục đích của chương tŕnh này là “cải thiện phẩm chất nhà ở bằng cách thực hiện các đánh giá chính xác, xác tín và đáng tin cậy” tại các bất động sản họ quản lư.
Alia Trindle, đồng giám đốc chiến lược chính trị tại tổ chức vận động cho gia cư, Right to the City Alliance, nhấn mạnh rằng trong nhiều thập niên qua, phẩm chất của nhiều ṭa nhà do HUD tài trợ vô cùng mục nát sau khi bị cắt ngân sách trong quá khứ. Trindle cho biết tại một số ṭa nhà, người mướn nhà và người ủng hộ chương tŕnh hỗ trợ gia cư phải tu bổ những điều thiết yếu sau nhiều năm bỏ bê.