Model 3 bị cáo buộc tay nắm cửa hỏng, hệ thống phanh khẩn cấp không hoạt động khiến cặp đôi bị kẹt, một người tử vong.

Vụ kiện mới nhất được ghi nhận cuối tuần trước liên quan tới việc tay nắm cửa điện của Tesla Model 3 đời 2018 không hoạt động sau va chạm và hỏa hoạn, khiến một người bị kẹt bên trong và dẫn đến tử vong.


Đơn khiếu nại đệ trình lên tòa án Quận Liên bang Mỹ thuộc Quận Tây Washington, vào ngày 7/1/2023, Jeffrey Dennis lái chiếc Tesla Model 3 cùng với vợ ở Tacoma, Washington thì xe được cho là tăng tốc đột ngột và đâm vào một cột điện ở góc đường South 56 và South Washington.

Ngay sau va chạm, chiếc xe điện bốc cháy. Nhiều nhân chứng đã cố gắng mở cửa xe Tesla để cứu hai vợ chồng, nhưng không thành công vì cửa không thể mở do hết pin. Đơn kiện cho biết một số nhân chứng thậm chí còn cố gắng đập vỡ cửa kính xe Model 3 bằng gậy bóng chày, nhưng không thành công.

Quảng cáo

Cuối cùng, đội cứu hộ đã giải cứu được hai vợ chồng, mặc dù Wendy Dennis đã tử vong tại chỗ do vết thương quá nặng. Jeffrey Dennis bị bỏng nặng ở chân.

Đơn khiếu nại cho biết Model 3 có thiết kế tay nắm cửa độc đáo và bị lỗi khiến lực lượng cứu hộ không thể mở cửa. Tesla cũng bị cáo buộc đã biết về lỗi tay nắm cửa nhưng không khắc phục, và tiếp tục tiếp thị, bán mẫu xe điện phổ biến này.

Vụ kiện không chỉ dừng lại ở tay nắm cửa. Đơn kiện còn cáo buộc hệ thống phanh khẩn cấp tự động của Tesla không kích hoạt khi xe lao về phía cột điện. Ngoài ra, đơn kiện còn cáo buộc hãng sản xuất xe sử dụng "một loại hóa chất pin dễ nổ" mặc dù đã có những giải pháp thay thế an toàn hơn, thiết thực hơn và ít tốn kém hơn.

Jeffrey Dennis đang tìm kiếm tiền bồi thường về cái chết oan uổng của vợ mình và những thương tích của ông, cũng như các khoản bồi thường thiệt hại theo luật California.

Vụ kiện lần này góp thêm vào danh sách dài những kiện tụng liên quan tới tay nắm cửa xe Tesla bị kẹt, gây chết người, xảy ra ở nhiều nước trên thế giới nhiều tháng qua. Cũng trong làn sóng đó, tay nắm cửa điện dạng ẩn trở thành chủ đề bàn tán của ngành xe, khi nhiều hãng bỏ loại tay nắm này để quay về với tay nắm cơ.

PARIS, Pháp

Có thêm 4 tên nghi can nữa đã bị bắt trong vụ trộm trắng trợn giữa ban ngày tại Viện bảo tàng Louvre ở thủ đô Paris, theo nguồn tin của các công tố viên Pháp thông báo, và USA Today cho hay.

Trong một bản tuyên bố hôm thứ Ba ngày 25/11, văn phòng công tố Paris có cho biết, các tên nghi can này là 2 nam giới và 2 phụ nữ từ 31 đến 40 tuổi. Tuyên bố không nêu ra lời cáo trạng nào hoặc mô tả ra vai trò của các tên nghi can này trong vụ lấy trộm nói trên.

Du khách đang xếp hàng trong sân Napoleon bên cạnh kim tự tháp bằng kính để đi vào Viện bảo tàng Louvre ở Paris vào ngày 19/11 (Ảnh: SEBASTIEN DUPUY/AFP via Getty Images)
Vụ trộm này, vốn đã mở ra cuộc điều tra rộng lớn và thay đổi nguồn nhân sự lãnh đạo tại bảo tàng, xảy ra chỉ trong vòng có 7 phút đồng hồ.

Giới chức Pháp cho biết một nhóm gồm 4 tên trộm đã sử dụng một chiếc xe tải có chức chiếc thang có thể mở ra để leo lên ban công tầng hai của Viện bảo tàng. Ở đó, chúng sử dụng các công cụ điện và máy mài góc để đập vỡ cửa sổ của phòng trưng bày Apollo.

Khi vào được bên trong, chúng đã đập vỡ tủ kính trưng bày và lấy các món đồ châu báu. Cùng lúc đó, chuông báo động của Viện bảo tàng đã vang lên và du khách bắt đầu cho sơ tán ra ngoài.

Bọn trộm đã bỏ chạy trên hai chiếc xe gắn máy. Tổng cộng, chúng đã lấy đi 8 món báu vật, trong đó có một chiếc dây chuyền ngọc lục bảo của Hoàng Hậu Marie-Louise, người vợ thứ hai của Hoàng đế Napoleon Bonaparte.

Giới chức cho biết những tên trộm đã tìm cách trộm thêm các món quý giá khác. Bên ngoài Viện bảo tàng, các điều tra viên đã tìm lại và cho thu hồi một chiếc vương miện bằng vàng bọc kim cương và ngọc lục bảo thuộc sở hữu của Hoàng Hậu Eugenie, vợ của Hoàng đế Napoleon Đệ tam.

Các công tố viên cho biết có 2 người đàn ông bị bắt sau đó, trong đó có một người bị bắt tại một phi trường với vé một chiều bay đến Algeria, thừa nhận "một phần" rằng họ có dính líu đến vụ lấy trộm táo bạo này.

Một trong hai người phụ nữ bị bắt có con với một trong những nghi can, đã phủ nhận có liên quan đến vụ trộm thông qua luật sư.

Bữa tiệc gia đình hóa địa ngục
Chiều thứ Bảy ở Stockton, miền Bắc California, lẽ ra chỉ là một buổi tụ tập gia đình ấm áp trong một sảnh tiệc nhỏ. Bóng bay, bánh sinh nhật, tiếng cười trẻ con hòa lẫn tiếng trò chuyện của người lớn – tất cả tạo nên một khung cảnh quen thuộc của đời sống bình thường. Thế nhưng, chỉ vài giây sau tiếng súng đầu tiên, không gian ấy lập tức biến thành địa ngục. Bốn người gục chết, mười người khác bị thương, trong đó có cả trẻ em lẫn người lớn. Nơi lẽ ra chỉ có lời chúc mừng, ca hát và chụp hình kỷ niệm, lại trở thành hiện trường của một vụ thảm sát lạnh lùng.

Tiếng súng lúc hoàng hôn
Vụ nổ súng xảy ra ngay trước 6 giờ tối, khi ánh nắng cuối ngày còn vương trên bãi đậu xe chung của khu thương mại. Bên cạnh sảnh tiệc là quán Dairy Queen, vài cửa tiệm nhỏ và sinh hoạt thường ngày của một thành phố hơn 300.000 dân, cách Sacramento chừng 40 dặm về phía Nam. Ở trong sảnh, gia đình đang tổ chức sinh nhật, trẻ con chạy nhảy quanh bàn tiệc, người lớn nâng ly chúc tụng. Rồi loạt đạn vang lên, dồn dập, hỗn loạn. Trong vài nhịp tim, sàn nhảy biến thành nơi người ta tìm chỗ ẩn nấp sau bàn ghế, cửa kính vỡ vụn, tiếng trẻ con khóc thét xen lẫn tiếng kêu cứu của người lớn, tiếng bước chân dồn dập của những người cố gắng kéo nạn nhân ra khỏi làn đạn vô hình.

Một vụ tấn công có chủ đích?
Những thông tin ban đầu từ lực lượng công lực cho thấy đây có thể là một vụ tấn công có chủ đích, chứ không phải hành động bắn bừa vào đám đông. Nhưng “có chủ đích” không làm bi kịch bớt khốc liệt hơn. Nó chỉ đặt ra thêm những câu hỏi cay đắng: ai là mục tiêu? Vì mối thù nào? Và tại sao phải kéo cả một bữa tiệc gia đình, kéo cả những đứa trẻ vô tội, vào vòng xoáy trả thù được giải quyết bằng họng súng? Nghi phạm đã tẩu thoát, vẫn đang ngoài vòng pháp luật. Cảnh sát kêu gọi người dân cung cấp mọi thông tin, mọi đoạn video, mọi chi tiết nhỏ có thể giúp xác định danh tính và động cơ. Nhưng với những người có người thân nằm lại trên sàn tiệc, bất kỳ lời trấn an nào lúc này cũng chỉ là âm thanh xa xôi.

Stockton và nước Mỹ trong bản đồ bạo lực súng
Stockton không phải cái tên xa lạ trên bản đồ bạo lực súng đạn, nhưng mỗi lần một vụ thảm sát mới xảy ra, người ta vẫn bàng hoàng như lần đầu. Thành phố này, vốn chỉ được biết đến như một đô thị lao động nằm trên trục giao thông giữa thung lũng Central Valley và thủ phủ Sacramento, giờ lại bị gắn thêm một dấu chấm đỏ trên bản đồ các vụ xả súng. Và Stockton cũng chỉ là một chấm nhỏ trong bức tranh rộng lớn hơn: cho đến thời điểm này trong năm, nước Mỹ đã ghi nhận hàng trăm vụ “mass shooting” – nơi ít nhất bốn người bị bắn, chưa kể kẻ nổ súng. Một con số lạnh lùng, khô khốc, nhưng đằng sau mỗi đơn vị “1” là một gia đình vỡ nát, một đứa trẻ mất cha mẹ, một cộng đồng mất đi cảm giác bình thường.

Khi không gian đời thường cũng không còn an toàn
Trường học, trung tâm thương mại, quán bar, văn phòng, nhà thờ, và giờ đây là một sảnh tiệc gia đình – danh sách những nơi từng được coi là an toàn đang ngày càng dài thêm. Nhiều người Mỹ đã quen với việc vào rạp chiếu phim phải để mắt tới lối thoát hiểm, đưa con đi học mà trong lòng vẫn thấp thỏm khi nghe còi xe cứu thương ngoài phố. Tiệc sinh nhật đáng lẽ là nơi người lớn tạm gác âu lo, trẻ con chỉ quan tâm đến bánh kem và quà. Nhưng ở Stockton, một bữa tiệc như thế lại trở thành minh chứng đau đớn cho thực tế: trong một xã hội ngập tràn súng, không gian “riêng tư” cũng khó còn là nơi trú ẩn.

Nước mắt thị trưởng, lời hứa của giới chức
Thị trưởng Stockton gọi đây là “một đêm đau lòng và bi thảm”, kêu gọi người dân cầu nguyện cho các nạn nhân, gia đình họ và cả những nhân viên cấp cứu đã lao vào hiện trường trong khoảnh khắc hỗn loạn nhất. Từ Sacramento, Thống đốc California được báo cáo tình hình và tuyên bố tiểu bang sẽ hỗ trợ tối đa cho thành phố – từ điều tra đến hỗ trợ tâm lý cộng đồng. Những lời chia sẻ, những dòng thông cáo báo chí, những đoạn tweet chia buồn xuất hiện dày đặc. Nhưng sau mỗi vụ thảm sát, nước mắt lau xong, nến tắt, vòng hoa héo đi, câu hỏi cũ lại trở về: phải mất thêm bao nhiêu sinh nhật, bao nhiêu lớp học, bao nhiêu buổi hòa nhạc nữa thì bi kịch súng đạn mới thực sự được coi là khẩn cấp?

Những đứa trẻ mang ký ức đạn lửa suốt đời
Trong số những người bị thương ở Stockton có cả trẻ em – những đứa trẻ sẽ lớn lên cùng ký ức về một buổi tối sinh nhật bắt đầu bằng tiếng nhạc và kết thúc bằng còi xe cứu thương. Những hình ảnh đầu tiên của cuộc đời chúng về khái niệm “gia đình”, “bạn bè”, “bữa tiệc” sẽ mãi vĩnh viễn gắn với tiếng súng, tiếng kính vỡ, tiếng người thân gào khóc. Những vết thương trên cơ thể có thể được khâu lại, nhưng những vết thương tâm lý thì âm ỉ suốt đời. Nhiều năm sau, khi nước Mỹ tranh luận về luật súng, về quyền sở hữu, về sửa hiến pháp hay không, có thể đâu đó ở Stockton sẽ có một người trưởng thành lặng lẽ quay mặt đi, vì mỗi lần nghe đến chữ “súng”, trong đầu họ lại hiện lên chiếc bánh sinh nhật nằm chỏng chơ trên nền nhà vấy máu.

Một thành phố thức trắng đêm, và câu hỏi để lại cho buổi sáng
Đêm ở Stockton sau vụ xả súng chắc chắn là một đêm không ngủ. Bệnh viện sáng đèn, gia đình chạy vội tới phòng cấp cứu, cảnh sát phong tỏa khu vực sảnh tiệc, nhà báo túc trực ngoài dây phong tỏa, người dân mở TV rồi tắt đi vì không chịu nổi những hình ảnh đời thực quá gần mình. Sáng hôm sau, người ta vẫn phải đi làm, trẻ con vẫn phải đến trường, quán Dairy Queen bên cạnh sảnh tiệc rồi cũng sẽ mở cửa lại. Cuộc sống bề ngoài rồi sẽ trở lại nhịp độ bình thường, nhưng phía dưới lớp vỏ bình thường ấy là một vết sẹo mới trên tâm lý cộng đồng. Và câu hỏi nghiệt ngã vẫn treo lơ lửng trên bầu trời California: ở một đất nước mà một bữa tiệc sinh nhật gia đình cũng có thể trở thành nơi 4 người chết, 10 người bị thương, thì còn chỗ nào thực sự an toàn để trẻ em thổi nến và ước mơ nữa hay không?

Dân Biểu Derek Trần (Dân Chủ) - đại diện Địa Hạt 45 của California ở Hạ Viện Hoa Kỳ, bỏ phiếu chống Nghị Quyết HR 58 hôm Thứ Sáu, 21 Tháng Mười Một, vì nghị quyết này không lên án chính quyền CSVN, cũng như đánh đồng các chương trình xã hội của các chế độ Cộng Sản với các chương trình trợ cấp xã hội tại Mỹ.

“Sự khủng khiếp của độc tài Cộng Sản là có liên quan đến cá nhân tôi. Cha tôi mất vợ và bốn người con khi ông chạy trốn chế độ CSVN sau khi Sài Gòn sụp đổ. Là dân biểu Quốc Hội, tôi không hề sợ hãi đứng lên chống lại các chính quyền Cộng Sản và xã hội chủ nghĩa vi phạm nhân quyền trắng trợn. Tôi cũng gia tăng áp lực đòi hỏi chính quyền Tổng Thống Donald Trump yêu cầu Việt Nam thả các tù nhân lương tâm, như trường hợp Lê Hữu Minh Tuấn,” Dân Biểu Derek Trần viết trong thông cáo báo chí mà nhật báo Người Việt nhận được.

Ông tiếp: “Là con của những người tị nạn Việt Nam, trách nhiệm của tôi là phải đưa câu chuyện của cộng đồng người Việt hải ngoại vào nghị trình Quốc Hội. Tôi đưa ra một điều chỉnh cho Nghị Quyết HR 58, đó là tố cáo sự tàn bạo của chế độ CSVN. Điều không may là phía đa số (Cộng Hòa) từ chối xem xét đề nghị của tôi. Điều này cho thấy nghị quyết không nghiêm túc trong việc chống lại sự tàn bạo, mà chỉ là một âm mưu chính trị chia rẽ chúng ta.”


“Những chế độ này đã giết hàng triệu người, làm tan nát nhiều gia đình, và làm cho họ phải chịu đựng một cách không thể tưởng tượng nổi. Đánh đồng những chế độ này với các dịch vụ tối cần thiết như Medicaid, SNAP (Food Stamps), và an sinh xã hội là không tiếp tục trợ giúp những người từng bị chủ nghĩa Cộng Sản đối xử tàn bạo. Công việc của tôi trong việc chống lại tai họa của chủ nghĩa Cộng Sản quan trọng đến mức không thể là công cụ cho tranh chấp đảng phải,” vị dân biểu liên bang gốc Việt duy nhất tại Quốc Hội Hoa Kỳ viết tiếp.

Nghị Quyết HR 58, có tên “Denouncing the horrors of socialism” (Lên án sự tàn bạo của chủ nghĩa xã hội), lên án các nhà độc tài và các chế độ độc tài và Cộng Sản khắp thế giới, nhưng không đề cập đến những nhà độc tài CSVN và sự tàn bạo của chế độ này đối với người Việt tị nạn nói riêng và người Việt Nam nói chung.

Nghị quyết được Hạ Viện thông qua với số phiếu 285-98-2. Trong số 285 người bỏ phiếu thuận, có 199 Cộng Hòa và 86 Dân Chủ. Tất cả 98 người bỏ phiếu chống đều là Dân Chủ, trong đó có Dân Biểu Derek Trần.

Nguyên văn Nghị Quyết HR 58

-Xét rằng, tư tưởng xã hội chủ nghĩa đòi hỏi một sự tập trung quyền lực mà, từ trước tới giờ, đều rơi vào tay các chế độ Cộng Sản, chuyên chế, và độc tài tàn bạo;

-Xét rằng, chủ nghĩa xã hội liên tục dẫn đến đói khát và giết người hàng loạt, và giết chết hơn 100 triệu người khắp thế giới;

-Xét rằng, nhiều tội ác lớn nhất trong lịch sử đều do những nhà tư tưởng xã hội chủ nghĩa, bao gồm Vladimir Lenin, Joseph Stalin, Mao Trạch Đông, Fidel Castro, Pol Pot, Kim Jong Il, Kim Jong Un, Daniel Ortega, Hugo Chavez, và Nicolas Maduro gây ra;

-Xét rằng, hàng chục triệu người chết trong cuộc Cách Mạng Bolshevik, ít nhất 10 triệu người bị đưa vào các trại lao động khổ sai (gulag) tại Liên Xô, và hàng triệu người bị đói trong đợt đói Holodomor ở Ukraine;

-Xét rằng, có từ 15 đến 55 triệu người chết đói do Bước Nhảy Vĩ Đại gây ra tại Trung Quốc;

-Xét rằng, cuộc thử nghiệm xã hội chủ nghĩa ở Cambodia dẫn đến các cánh đồng chết mà trong đó có hơn 1 triệu người bị giết một cách dã man;

-Xét rằng, có 3.5 triệu người bị đói tại Bắc Hàn, trên một vùng đất bị chia đôi, một bên là tự do còn một bên là nghèo đói;

-Xét rằng, chế độ Castro ở Cuba chiếm đoạt đất đai của nông dân và cơ sở của doanh nhân, ăn cắp tài sản và đời sống của họ, và đày ải hàng triệu người ra hải ngoại mà chỉ có bộ quần áo trên ngườI;

-Xét rằng, Tổng Thống Thomas Jefferson, tác giả của Bản Tuyên Ngôn Độc Lập, viết: “Lấy của một người nào, bởi vì công việc của người đó và rằng cha của người đó sở hữu quá nhiều, để phân phát cho người khác, người mà cha họ không làm việc công bằng và bằng năng lực, thì vi phạm một cách độc đoán nguyên tắc căn bản đầu tiên của tập thể, đó là bảo đảm mọi người được tự do làm công việc của mình, và hưởng kết quả mình gặt hái được;”

-Xét rằng, Tổng Thống James Madison, “Cha đẻ của bản Hiến Pháp,” viết rằng đó “không phải là một chính quyền công bằng khi tịch thu tài sản của người khác, mà tài sản này là để bảo đảm an toàn và tự do cá nhân người đó, và đó là một sự vi phạm khi tịch thu một cách độc đoán của người dân này rồi đem cho những người còn lay;”

-Xét rằng, Hoa Kỳ được thiết lập dựa trên niềm tin rằng sự bất khả xâm phạm của một cá nhân, trái ngược một cách cơ bản và cần thiết với hệ thống tập thể của chủ nghĩa xã hội qua tất cả mọi hình thức: Vì thế, bây giờ,

Hạ Viện Hoa Kỳ giải quyết (Thượng Viện đồng ý) rằng Quốc Hội phản đối chủ nghĩa xã hội dưới bất cứ dạng nào, và phản đối việc thi hành những chính sách xã hội chủ nghĩa tại Mỹ.

Dân Biểu Derek Trần là con một người tị nạn CSVN, ông đắc cử Hạ Viện Hoa Kỳ năm 2024, và hiện là dân biểu liên bang gốc Việt duy nhất và cũng là dân cử gốc Việt cao cấp nhất Hoa Kỳ.

Tại Hạ Viện Mỹ, ông đưa ra và bảo trợ một số dự luật bảo vệ di sản người Việt tị nạn, nêu lên vấn đề Việt Nam vi phạm nhân quyền, cũng như kêu gọi Hoa Kỳ vận động đòi hỏi Việt Nam thả các tù nhân lương tâm.

Ông là đồng bảo trợ Nghị Quyết HR 3122, buộc các giới chức CSVN chịu trách nhiệm trong việc lạm dụng nhân quyền, đồng thời yêu cầu Hoa Kỳ phải ưu tiên thương mại công bằng trong quan hệ làm ăn với Việt Nam.

Hồi Tháng Tư, ông tổ chức một loạt sự kiện tưởng niệm Tháng Tư Đen và giới thiệu một nghị quyết công nhận 30 Tháng Tư, 2025 là tưởng niệm Tháng Tư Đen lần thứ 50.

Hôm 19 Tháng Sáu, ông giới thiệu nghị quyết công nhận Ngày Quân Lực VNCH vinh danh những người lính miền Nam Việt Nam và đồng minh Hoa Kỳ từng chiến đấu bên nhau bảo vệ tự do và dân chủ.

Hồi Tháng Chín, ông giới thiệu một nghị quyết vinh danh lá Cờ Vàng là di sản biểu tượng cho căn cước văn hóa, tự do, và sự tranh đấu cho dân chủ và nhân quyền.

Địa Hạt 45 do Dân Biểu Derek Trần đại diện bao gồm một phần hoặc toàn bộ các thành phố thuộc Orange County và Los Angeles County như Artesia, Brea, Buena Park, Cerritos, Cypress, Fountain Valley, Fullerton, Garden Grove, Hawaiian Gardens, La Palma, Lakewood, Los Alamitos, Placentia, Rossmoor, Westminster, và Yorba Linda, trong đó có vùng Little Saigon, nơi có cộng đồng người Việt lớn nhất hải ngoại.

PGS.TS Ngô Thị Minh Thùy (SN 1984), cựu thí sinh Olympia và thủ khoa Đại học Bách khoa Hà Nội, đang làm việc tại Viện Nghiên cứu ung thư Knight ở Mỹ.
Trong chương trình Gala 25 năm Đường lên đỉnh Olympia, nhiều thế hệ thí sinh từng góp mặt ở sân chơi tri thức có dịp hội ngộ. Một trong những gương mặt gây chú ý là PGS.TS Ngô Thị Minh Thùy, thí sinh của mùa Olympia thứ 2. Chị hiện là nhà khoa học đang làm việc tại Viện Nghiên cứu Ung thư Knight thuộc Đại học Y khoa và Khoa học Oregon (Mỹ).


PGS.TS Ngô Thị Minh Thùy hiện công tác tại Viện Nghiên cứu ung thư Knight của Đại học Y khoa và Khoa học Oregon, Mỹ.
Chia sẻ tại sự kiện, PGS.TS Minh Thùy hồi nhớ về chặng đường đặc biệt mở ra cho mình từ chính chương trình. Tiến sĩ Thùy lớn lên ở vùng quê nhỏ của tỉnh Thái Nguyên và việc bước ra khỏi lũy tre làng để tham dự sân chơi Olympia năm ấy là bước ngoặt lớn.

“Lần đầu tiên tôi được tới Thủ đô rộng lớn, được lên truyền hình và quan trọng là cơ hội được tiếp xúc với nhiều bạn giỏi hơn mình. Tôi cũng chỉ tham gia đến vòng thi tháng và thấy nhiều người giỏi hơn mình nhiều”, PGS.TS Ngô Thị Minh Thùy kể.

Dừng chân ở vòng thi tháng, nhưng hành trình tại cuộc thi đã chắp cánh cho ước mơ lớn hơn. “Xuất phát từ việc ngưỡng mộ các bạn và sau đó muốn mình được giỏi như các bạn, tôi bắt đầu nung nấu và nuôi dưỡng ước mơ, mong muốn đi ra khỏi lũy tre làng, để khám phá thế giới”, chị Thùy kể.


Ngô Thị Minh Thùy là cựu thí sinh Đường lên đỉnh Olympia mùa thứ 2.
Năm 2002, Ngô Thị Minh Thùy thi đỗ vào lớp Kỹ sư tài năng - Đại học Bách khoa Hà Nội. Chị trở thành thủ khoa đầu ra của toàn khối khóa 47 sau đó, chị nhận học bổng thạc sĩ tại Hà Lan (2007–2009). Chị tiếp tục đạt Học bổng Gregorio Weber cho nghiên cứu sinh tiến sĩ ngành Lý Sinh (ĐH Illinois, Mỹ năm 2009).

PGS.TS Ngô Thị Minh Thùy cũng đạt không ít thành tích đáng nể như: Ba lần đạt giải Best Poster và Best Talk trong những hội nghị chuyên ngành (Hội nghị Lý Sinh và Sinh Học Tính Toán năm 2014 tại đại học Illinois, Hội nghị Trung Mỹ về Chromatin và Epigenetics tại Winsconsin năm 2014, Hội nghị về Phát Triển Quang Học Hiện Đại tại Hà Lan năm 2009).

Chị đang công tác tại Viện Nghiên cứu ung thư Knight của Đại học Y khoa và Khoa học Oregon, Mỹ. PGS.TS Ngô Thị Minh Thuỳ nghiên cứu chẩn đoán ung thư sớm thông qua xét nghiệm máu.

Tại Gala, chị giải thích rõ hơn về hướng nghiên cứu mà chị và các cộng sự đang theo đuổi. Cốt lõi của công nghệ chẩn đoán ung thư sớm là tìm ra những “tín hiệu” mà khối u gửi vào máu trong quá trình sinh trưởng và tương tác với các tế bào, cơ quan khác. Bên cạnh đó, khi tế bào ung thư phát triển nhanh, chúng cũng chết đi nhanh, tạo ra thêm các vật chất di truyền trôi vào máu. Cả hai cơ chế này đều để lại dấu vết có thể thu thập và giải mã.

Chị cho biết phòng thí nghiệm của mình đi đầu trong phân tích RNA và đã đăng ký bản quyền công nghệ khôi phục dữ liệu ADN từ máu. Từ nền tảng này, nhóm nghiên cứu phát triển các xét nghiệm chuyên biệt cho từng loại ung thư, trong đó có cả những dạng bệnh khó như ung thư tụy.

Công trình của PGS.TS Ngô Thị Minh Thùy cùng các cộng sự tại phòng thí nghiệm từng được xếp vào top 10 nghiên cứu có ảnh hưởng lớn trong lĩnh vực Y sinh, năm 2019 và 2020.

VietBF@ sưu tập

'Siêu' tên lửa siêu vượt âm YKJ-1000 tầm bắn 1.300km, tốc độ Mach 7, không thể đánh chặn - ‘cơn ác mộng’ của phòng thủ tên lửa Mỹ - Nhật.
Chỉ trong chưa đầy 12 tháng, một công ty tư nhân Trung Quốc đã làm được điều mà các tập đoàn quốc phòng khổng lồ của Mỹ và Nga mất cả thập kỷ vẫn chưa thể: đưa tên lửa siêu vượt âm chiến lược YKJ-1000 (Yu Kong Ji-1000) đạt tốc độ Mach 7, tầm bắn 1.300km vào sản xuất hàng loạt với chi phí rẻ hơn tới 90%.

Với khả năng lượn sóng không thể đánh chặn và giá thành chỉ bằng 1/10 các loại tương đương, tên lửa siêu vượt âm YKJ-1000 không chỉ là một loại vũ khí, mà là lời tuyên bố rằng cuộc đua siêu vượt âm đã bước sang chương hoàn toàn mới.


Tên lửa siêu vượt âm YKJ-1000 của Trung Quốc sử dụng thiết kế boost-glide, đạt tốc độ tối đa Mach 7, tầm bắn từ 500–1.300km, tích hợp hệ thống dẫn đường tự hành cùng khả năng cơ động giai đoạn cuối để né tránh đánh chặn, được phóng từ các bệ phóng di động mặt đất dạng container hóa (Nguồn ảnh: Lingkong Tianxing Technology/armyrecognition.com) .

Tháng 11/2025, một công ty tư nhân Trung Quốc mang tên Lingkong Tianxing Technology (còn gọi là LTT Space Transportation) đã chính thức công bố bắt đầu sản xuất hàng loạt tên lửa siêu vượt âm chiến lược YKJ-1000 với chi phí giảm tới 90% so với các loại tên lửa cùng phân khúc truyền thống.

Đây được xem là bước ngoặt lớn nhất trong lịch sử phát triển vũ khí siêu vượt âm, khi lần đầu tiên một sản phẩm đạt tầm bắn và tốc độ cấp chiến lược lại được sản xuất bởi doanh nghiệp tư nhân với giá thành siêu thấp.

YKJ-1000 là tên lửa hành trình siêu vượt âm kiểu boost-glide (tăng tốc bằng động cơ rocket rồi lượn sóng siêu âm trong khí quyển).

Theo video thử nghiệm và thông tin chính thức từ Lingkong Tianxing, tên lửa YKJ-1000 sử dụng động cơ rocket nhiên liệu rắn một tầng để đẩy lên độ cao cần thiết, sau đó tách đầu đạn lượn siêu vượt âm (hypersonic glide vehicle – HGV) có khả năng cơ động mạnh trong suốt hành trình bay.

Về thông số kỹ thuật được công bố công khai từ các nguồn chính thức và phân tích của Aviation Week, Interesting Engineering, SCMP: Tốc độ tối đa của đầu đạn lượn đạt Mach 5 đến Mach 7 (khoảng 6.100–8.600 km/h), thuộc phân hạng hypersonic thực thụ.



Một quả tên lửa siêu vượt âm YKJ-1000 thực hiện vụ phóng thử tại địa điểm không được công bố. Ảnh: Chụp màn hình từ đoạn video do tài khoản WeChat chính thức của Beijing Lingkong Tianxing Technology – đơn vị phát triển tên lửa – công bố/globaltimes.cn
Tầm bắn hiệu quả nằm trong khoảng 500–1.300km, đủ để bao phủ toàn bộ lãnh thổ Nhật Bản và các căn cứ Mỹ tại khu vực Tây Thái Bình Dương khi triển khai từ lãnh thổ Trung Quốc.

Đầu đạn có khả năng cơ động ngang mạnh mẽ nhờ thiết kế khí động học dạng sóng (waverider), giúp thay đổi quỹ đạo liên tục, khiến hệ thống phòng thủ tên lửa hiện tại gần như bất lực trong việc đánh chặn.

Điểm đột phá lớn nhất nằm ở chi phí sản xuất. Lingkong Tianxing tuyên bố giá thành mỗi quả YKJ-1000 chỉ bằng khoảng 10% so với các tên lửa siêu vượt âm do nhà nước phát triển trước đây.

Sự giảm giá mạnh này đến từ việc tận dụng tối đa dây chuyền sản xuất thương mại, công nghệ in 3D kim loại cho các bộ phận phức tạp, vật liệu composite chịu nhiệt giá rẻ và quy trình lắp ráp tự động hóa cao.

Công ty cho biết họ đã hoàn thiện toàn bộ chu trình từ thiết kế đến chuyến bay thử nghiệm thành công chỉ trong vòng chưa đầy 12 tháng, một tốc độ phát triển chưa từng có trong lĩnh vực vũ khí siêu vượt âm.


Ảnh: Lingkong Tianxing Technology
Về kích thước, YKJ-1000 có chiều dài tổng thể khoảng 8–9 mét, đường kính thân dưới 1 mét, trọng lượng phóng ước tính 3–4 tấn, phù hợp để triển khai trên nhiều nền tảng khác nhau: từ xe phóng di động mặt đất, tàu chiến đến máy bay vận tải cải tiến.

Video quảng bá còn cho thấy tên lửa được phóng theo bệ nghiêng kiểu ‘phóng lạnh’ giống các hệ thống phòng không hiện đại, giúp tăng tính cơ động và khả năng sống sót khi triển khai.

Đáng chú ý, Lingkong Tianxing nhấn mạnh YKJ-1000 hoàn toàn là sản phẩm dân sự chuyển giao công nghệ quân sự, sử dụng nhiều linh kiện và quy trình sản xuất tương tự dòng tàu vũ trụ tái sử dụng Yuanxing của họ.

Điều này cho phép công ty mở rộng quy mô sản xuất cực nhanh mà không phụ thuộc vào các nhà máy quốc phòng truyền thống.

Với tầm bắn tối đa vượt 1.300km và khả năng tấn công chính xác các mục tiêu cố định lẫn di động trên biển, YKJ-1000 được đánh giá là mối đe dọa chiến lược trực tiếp đối với chuỗi đảo thứ nhất của Mỹ và đồng minh.

Việc một công ty tư nhân Trung Quốc có thể đưa loại vũ khí cấp độ này vào sản xuất hàng loạt với chi phí thấp chưa từng có đang khiến cả thế giới phải nhìn lại cuộc đua công nghệ siêu vượt âm.

VietBF@ sưu tập

Wang Jianan, VĐV Trung Quốc vô địch nhảy xa thế giới năm 2022, được minh oan với cáo buộc sử dụng doping do hít phải chất cấm trong môi trường điều trị của người nhà.

Ngày 26/11, Cơ quan Liêm chính điền kinh (AIU) cho biết mẫu xét nghiệm của Wang dương tính với terbutaline - chất bị cấm trong thi đấu, nhưng nguyên nhân xuất phát từ việc tiếp xúc thụ động, không phải hành vi gian lận.

Kết luận được đưa ra sau cuộc điều tra chung với Cơ quan Phòng chống Doping Trung Quốc (CHINADA) - đơn vị cung cấp bằng chứng được đánh giá là "khác thường nhưng thuyết phục".

Terbutaline là một loại thuốc thuộc nhóm chất chủ vận beta-2 (beta-2 agonist), thường được dùng để giãn phế quản, giúp làm giảm triệu chứng hen suyễn, khó thở, co thắt phế quản.

Trong y tế, thuốc này có dạng uống, tiêm hoặc khí dung. Trong thể thao, terbutaline nằm trong danh mục chất cấm của WADA nếu không có đơn thuốc hợp lệ, vì nó có thể cải thiện khả năng hô hấp và hiệu suất thi đấu.


Trong cuộc kiểm tra ngoài giải đấu ngày 1/11/2024, Wang bị phát hiện có lượng terbutaline rất nhỏ trong cơ thể. Một ngày trước đó, anh đưa người thân tới bệnh viện để điều trị bằng phương pháp khí dung, trong đó thuốc được phun thành dạng sương mù. Wang khẳng định có thể đã vô tình hít phải lượng nhỏ chất này, nhưng cần bằng chứng trực quan để chứng minh.

CHINADA sau đó cung cấp cho AIU hình ảnh từ camera an ninh bệnh viện, cho thấy VĐV 29 tuổi đứng sát người thân trong suốt quá trình khí dung. Một chuyên gia khoa học độc lập kết luận nồng độ terbutaline trong mẫu của Wang hoàn toàn phù hợp với việc hít phải thụ động, không phải sử dụng chủ động.

Tiếp nhận hồ sơ và đánh giá dữ liệu, AIU cho biết không có lý do nghi ngờ kết luận của CHINADA. Cơ quan này khẳng định Wang không có lỗi hay sơ suất, đồng nghĩa anh được miễn trừ mọi hình thức kỷ luật.

Wang Jianan giành HC vàng nhảy xa nam thế giới năm 2022.

Wang là một trong những gương mặt nổi bật của nhảy xa Trung Quốc. Tại giải vô địch thế giới 2015 ở Bắc Kinh, anh giành HC đồng với thành tích 8,18 m - trở thành VĐV châu Á đầu tiên lên bục ở nội dung nhảy xa nam tại giải.

Năm 2022, Wang gây tiếng vang khi vô địch giải thế giới ở Eugene với cú nhảy 8,36 m, qua đó trở thành là nam VĐV điền kinh Trung Quốc đầu tiên vô địch thế giới ở nội dung liên quan đến sức bật.

Wang - từng hai lần giành HC vàng Asiad - trở lại thi đấu ở vòng loại Đại hội Thể thao Quốc gia Trung Quốc lần thứ 15 ngày 17/11 nhưng không vào chung kết. Trên mạng xã hội, VĐV 29 tuổi cho biết đã phẫu thuật đầu năm nay và sẽ tiếp tục hồi phục, hướng tới trở lại mạnh mẽ trong mùa giải tới.

Sau một câu nói của ông Tập Cận Bình, doanh nghiệp tư nhân Trung Quốc ồ ạt đổ tiền cứu trợ thảm họa cháy Hong Kong, riêng Jack Ma góp gần 100 tỷ đồng- Ảnh 1.

Tập đoàn Alibaba và công ty liên kết Ant Group cùng cam kết 30 triệu đô la Hong Kong (HKD) cho hoạt động cứu trợ. Jack Ma – nhà sáng lập Alibaba và là một trong những doanh nhân nổi tiếng nhất Trung Quốc – cũng đóng góp thêm 30 triệu HKD (khoảng 100 tỷ đồng) thông qua quỹ từ thiện của ông để hỗ trợ khẩn cấp cho các nạn nhân.

Hãng sản xuất đồ thể thao Anta, sở hữu các thương hiệu như Jack Wolfskin và Fila, cho biết sẽ quyên góp 30 triệu HKD bằng tiền mặt và thiết bị. Xiaomi và ByteDance mỗi đơn vị đóng góp 10 triệu HKD. Tencent, ban đầu ủng hộ 10 triệu HKD, sau đó nâng mức đóng góp lên 30 triệu HKD.

Làn sóng quyên góp này diễn ra sau lời kêu gọi của Chủ tịch Tập Cận Bình, thúc giục nỗ lực tối đa nhằm giảm thiểu thương vong và yêu cầu các cơ quan liên quan cung cấp “sự hỗ trợ cần thiết”.

Trong những năm gần đây, giới doanh nhân Trung Quốc ngày càng tăng cường các cam kết từ thiện nhằm hưởng ứng lời kêu gọi của Bắc Kinh, đặt trách nhiệm xã hội lên trên lợi nhuận trong bối cảnh lĩnh vực tư nhân chịu sự giám sát chặt chẽ hơn.

Đồng sáng lập Xiaomi – Lei Jun – đã quyên góp hơn 1,7 tỷ nhân dân tệ (240 triệu USD) kể từ khi thành lập quỹ từ thiện năm 2019 để hỗ trợ phát triển công nghệ tiên tiến và cấp học bổng cho sinh viên có hoàn cảnh khó khăn.

Năm 2021, nhà sáng lập Meituan – Wang Xing – đã chuyển số cổ phiếu trị giá khoảng 2,3 tỷ USD vào quỹ từ thiện của mình hỗ trợ giáo dục và nghiên cứu khoa học. Zhang Yiming của ByteDance cũng từng đóng góp một phần tài sản vào các hoạt động thiện nguyện.

Vụ cháy tồi tệ nhất kể từ năm 1948

Theo Tân Hoa Xã, tính đến sáng thứ Sáu, số người chết đã tăng lên 94. Đây là thảm hoạ cháy nổ nghiêm trọng nhất của Hong Kong kể từ năm 1948, khi một vụ cháy kho bãi khiến 176 người thiệt mạng.

Vụ cháy lần này bùng phát tại Wang Fuk Court – khu nhà ở công cộng gồm 8 toà tháp ở phía Bắc Hong Kong, nơi có 4.600 cư dân sinh sống trong 2.000 căn hộ.

Reuters dẫn lời giới chức cho biết đến thứ Năm, lửa tại 4/7 toà bị ảnh hưởng đã được khống chế gần một ngày sau khi bùng phát, nhưng lực lượng cứu hoả vẫn tiếp tục dập lửa ở các khu vực còn lại.

Giới chức nghi ngờ vụ cháy bắt nguồn từ giàn giáo tre bao quanh công trình, sau đó lan rộng qua các cột tre và lớp lưới bảo vệ – làm dấy lên lo ngại về tiêu chuẩn an toàn nhà ở của thành phố.

Cảnh sát Hong Kong cáo buộc một công ty xây dựng đã “cực kỳ tắc trách” khi sử dụng vật liệu xốp “dễ bắt lửa cao”, lưới bảo vệ và nhựa có thể không đáp ứng tiêu chuẩn an toàn cháy nổ. Ba người thuộc công ty này đã bị bắt vì tình nghi “ngộ sát”.

Tham khảo: CNBC

Năm mặt trận pháp lý và câu hỏi sống còn của VinFast

Tính đến tháng 11/2025, VinFast đang cùng lúc đối mặt với bốn vụ kiện dân sự và một cuộc điều tra an toàn tại Mỹ. Đó không chỉ là vài tranh chấp lặt vặt, mà là cả một “trận đồ pháp lý” kéo dài nhiều năm, từ tốc độ sạc chậm, chứng khoán, bản quyền cho đến an toàn tính mạng người dùng. Nếu viễn cảnh xấu nhất xảy ra – thua hết, không thương lượng, không giảm trừ – tổng chi phí bồi thường, phạt và khắc phục có thể leo lên 800 triệu đến 1,5 tỷ USD, tương đương 20.000 – 38.000 tỷ đồng. Con số này đặt cạnh khoản lỗ 812 triệu USD chỉ trong quý 2/2025 cho thấy đây không còn là chuyện “đau một chút rồi thôi”, mà là câu hỏi sống còn về tài chính và chiến lược mở rộng tại Mỹ.

Vụ sạc chậm: từ trải nghiệm người dùng đến class action

Vụ kiện tập thể về tốc độ sạc chậm của VF 8 Plus AWD là quả bom dễ nổ nhất về mặt tâm lý khách hàng. Khoảng 3.000 – 5.000 xe bị ảnh hưởng, và các nguyên đơn cho rằng xe sạc chậm hơn quảng cáo, gây bất tiện, mất giá, thậm chí tổn thất tinh thần lẫn chi phí thời gian. Nếu VinFast thua, mức bồi thường cá nhân có thể từ 5.000 đến 20.000 USD/xe, kéo tổng thiệt hại lên khoảng 50 – 200 triệu USD, tương tự những vụ Hyundai/Kia từng phải chi khoảng 100 triệu USD cho vấn đề pin. Hiện vụ này được tạm dừng chờ trọng tài, nhưng chỉ cần cán cân chứng cứ nghiêng về phía người dùng, số tiền trăm triệu USD có thể trở thành hiện thực.

Cơn ác mộng chứng khoán: cổ đông VFS và trận chiến dài hơi

Đau đầu thứ hai là vụ kiện tập thể chứng khoán, khi cổ phiếu VFS lao dốc tới 84%, từ 37 USD về quanh 5,64 USD. Hàng chục nghìn cổ đông cho rằng họ bị “dẫn dắt” bởi những thông tin và kỳ vọng không phản ánh đúng rủi ro, dẫn đến tổng thiệt hại thị trường khoảng 1 – 2 tỷ USD. Trong các vụ tương tự, toà án và các bên thường thương lượng ở mức 20 – 30% thiệt hại, cộng một phần tiền phạt, kéo gói bồi thường ước tính 200 – 500 triệu USD. Một số phân tích bi quan thậm chí cho rằng nếu VinFast thua nặng, con số có thể chạm ngưỡng 1 tỷ USD. Đây là mặt trận pháp lý vừa phức tạp, vừa kéo dài, vừa bào mòn uy tín niêm yết của một hãng xe non trẻ trên đất Mỹ.

Bản quyền thép và bóng ma lệnh cấm nhập khẩu

Vụ kiện vi phạm bản quyền của ArcelorMittal không chỉ là câu chuyện tiền bản quyền. Nếu tòa xác định VinFast sử dụng giải pháp, vật liệu hoặc công nghệ thuộc sở hữu của nguyên đơn mà không được phép, mức bồi thường có thể lên tới 50 – 150 triệu USD, bao gồm phí bản quyền, thiệt hại kinh doanh và lãi phạt. Nguy hiểm hơn, vụ việc còn được soi chiếu song song tại Ủy ban Thương mại Quốc tế Mỹ (ITC), nơi lệnh cấm nhập khẩu là một vũ khí pháp lý rất thật. Nếu VF 8 – và thậm chí các dòng VF 3, 6, 7, 9 – bị vướng lệnh hạn chế hoặc cấm nhập vào Mỹ, thiệt hại không chỉ còn là vài chục hay vài trăm triệu tiền mặt, mà là đòn giáng trực tiếp vào chiến lược toàn cầu hoá của VinFast.

“Tiền nhà chưa trả”: vụ kiện nhỏ nhưng phản ánh kỷ luật tài chính

Vụ kiện không trả tiền thuê showroom tại Palo Alto nghe qua chỉ là “chuyện lẻ”: nợ gốc 356.000 USD cho 12 tháng thuê chưa thanh toán, tổng cộng khoảng 500.000 USD nếu tính thêm lãi và phạt. So với những con số trăm triệu, đây là vụ việc nhỏ nhất và cũng dễ dàn xếp nhất. Tuy nhiên, ở góc độ hình ảnh, nó để lại mùi vị không dễ chịu: một hãng xe muốn xây dựng hình ảnh toàn cầu nhưng lại bị lôi ra toà vì tiền nhà chưa trả, đứng cạnh các vụ class action và điều tra an toàn. Nó đặt câu hỏi về kỷ luật tài chính và cách VinFast xử lý các cam kết hợp đồng ở thị trường khó tính như Mỹ.

NHTSA và “vết trượt” an toàn LKA trên VF 8

Cuộc điều tra sơ bộ PE24025 của NHTSA về hệ thống hỗ trợ giữ làn đường (LKA) trên VF 8 đời 2023 – 2024 tưởng chừng là cơn bão lớn, nhưng tạm thời đã dịu lại. Nguyên nhân: VinFast chủ động thu hồi 6.314 xe (Recall số 25V-559) vào tháng 8/2025, cập nhật phần mềm qua OTA để giảm rung lắc vô lăng, cải thiện khả năng tài xế can thiệp và tối ưu chuyển tiếp giữa chế độ tự động và thủ công. NHTSA dựa trên 14 khiếu nại của khách hàng, không ghi nhận tai nạn chết người nào gắn trực tiếp với lỗi LKA, dù có một vụ tử vong ở California tháng 4/2024 được dư luận chú ý. Khi nhà sản xuất đã thu hồi và khắc phục, Văn phòng Điều tra Lỗi (ODI) tạm đóng hồ sơ – đúng quy trình chuẩn. Tuy vậy, chi phí cho VinFast vẫn không nhỏ: từ 20 đến 100 triệu USD để tổ chức thu hồi, cập nhật, chăm sóc khách hàng. Và nguy cơ vẫn lơ lửng: nếu khiếu nại mới phát sinh, NHTSA hoàn toàn có thể mở lại điều tra, thậm chí kích hoạt một làn sóng class action mới liên quan đến an toàn.

Cộng dồn thiệt hại: 800 triệu hay 1,5 tỷ USD?

Nếu chỉ nhìn từng vụ riêng lẻ, nhiều người sẽ có cảm giác “chắc cũng xong xuôi được”. Nhưng khi cộng lại, bức tranh trở nên nặng nề:
– Vụ sạc chậm VF 8: 50 – 200 triệu USD.
– Vụ chứng khoán VFS: 200 – 500 triệu USD, kịch bản xấu có thể tiến gần 1 tỷ.
– Vụ bản quyền ArcelorMittal: 50 – 150 triệu USD.
– Vụ tiền thuê showroom: khoảng 0,5 triệu USD.
– Thu hồi và điều tra LKA: 20 – 100 triệu USD.

Tổng ước tính “mềm” rơi vào khoảng 320 – 1,006 tỷ USD. Nếu tính thêm khả năng phạt cao, mở rộng phạm vi bồi thường hoặc những hệ quả gián tiếp (như hạn chế kinh doanh), kịch bản 800 triệu – 1,5 tỷ USD hoàn toàn không phải chuyện bịa. Trên thực tế, đa số các vụ sẽ kết thúc bằng thỏa thuận (settlement) với mức giảm 20 – 50% so với trần thiệt hại, nhưng điều đó không xoá bỏ áp lực đè lên bảng cân đối kế toán của VinFast.

Không chỉ là tiền: uy tín, North Carolina và cánh cửa Mỹ

Tiền có thể vay, có thể bơm thêm, có thể đốt tiếp. Nhưng thứ khó mua nhất lại là thời gian và uy tín. Một startup xe điện non trẻ vào thị trường Mỹ với tham vọng xây nhà máy hàng tỷ USD tại North Carolina, nhưng lại bước vào năm 2026 – 2028 với gánh nặng các vụ kiện, thu hồi, điều tra… thì hình ảnh trong mắt nhà đầu tư, người tiêu dùng và cả giới quản lý sẽ thay đổi đáng kể. Việc nhà máy North Carolina bị trì hoãn đến năm 2028 không chỉ là một dòng tin tiến độ, mà là dấu hiệu cho thấy VinFast phải co lại, tính toán lại đường đi trong bối cảnh “vết xe Tesla, Lucid, Rivian…” vẫn còn sờ sờ trước mắt. Mỗi vụ kiện, mỗi cuộc điều tra đều là lời nhắc nhở rằng thị trường Mỹ không dễ dãi với các thử nghiệm vội vàng.

Khi bài toán pháp lý quyết định tương lai một thương hiệu

Câu hỏi “Nếu VinFast thua hết 5 vụ kiện và điều tra, phải đền bao nhiêu?” thực chất không chỉ là trò chơi cộng trừ nhân với vài con số trăm triệu USD. Đó là bài toán về độ chịu đựng tài chính của một hãng xe đang lỗ nặng, về niềm tin của cổ đông, về sự kiên nhẫn của khách hàng, và về khả năng VinFast có đủ thời gian để trưởng thành trong một thị trường khắc nghiệt như Mỹ hay không. Trong kịch bản đẹp, họ dàn xếp được hầu hết, cắt giảm thiệt hại, nâng chất lượng sản phẩm, sửa sai và dần lấy lại niềm tin. Trong kịch bản xấu, những phán quyết bất lợi, cộng thêm tiến độ trì trệ của nhà máy và sự hoài nghi của thị trường, có thể biến 800 triệu – 1,5 tỷ USD thành ranh giới giữa một giấc mơ toàn cầu và một bài học đắt giá về sự vội vàng. Và ở giữa hai kịch bản ấy, từng đơn kiện, từng bản thu hồi, từng quyết định pháp lý sắp tới sẽ là những bước chân quyết định xem VinFast bước qua, hay hụt chân trên đất Mỹ.

Tâm thư người mẹ Việt bị trục xuất
Từ Việt Nam, cô Melissa Trần – một chủ tiệm nail từng sống ở Mỹ 32 năm – gửi đến cộng đồng lá thư đầu tiên sau ngày bị trục xuất. Trong những tấm hình mới, người ta thấy cô tập đi xe máy điện trên đường phố, tự tập cho mình thói quen mới, nhịp sống mới, thứ mà cô gọi là “bình thường”. Nhưng phía sau hai chữ bình thường ấy là cả một khoảng trống mênh mông trong tim, vì bầy con nhỏ và người chồng tên Danny vẫn còn ở bên kia Thái Bình Dương, bỗng dưng phải học cách sống thiếu mẹ, thiếu vợ.

“Tôi phải rời đất nước mà tôi coi là quê hương”
Trong tâm thư, Melissa viết rằng giờ này hầu như mọi người đều biết cô không còn ở Mỹ nữa. Cô buộc phải rời căn nhà nhỏ, rời tiệm nail từng gầy dựng, rời Danny và các con, rời đất nước mà cô coi là quê hương suốt 32 năm. Chuyến bay về Việt Nam dài, mệt mỏi, vừa là hành trình thể xác vừa là cuộc di cư đầy đau đớn trong tâm hồn. Đặt chân xuống phi trường, cô vẫn còn choáng váng, nhưng ít ra có một điều đã khác: cô không còn phải sống trong nỗi lo sợ mỗi lần đi trình diện với cơ quan di trú. Cô đang cố gắng tập quen với cuộc sống mới, nhưng mọi thứ ở Việt Nam đều vừa quen vừa lạ, như một giấc mơ cũ bị lật ngược. Cô thú nhận mình rất cô đơn, và mỗi giây phút trôi qua đều khiến nỗi nhớ Danny cùng các con siết chặt thêm trong lòng.

Giọt nước mắt ở Louisiana và câu Kinh Thánh định mệnh
Trước khi bị đưa lên máy bay, Melissa bị giữ tại Louisiana chờ chuyến bay về Việt Nam. Những ngày cuối cùng trên đất Mỹ, cô sống trong một không gian chật hẹp, thời gian dài như bất tận. Ở đó, cô gặp một người phụ nữ tên Nikki, người đã đưa cho cô cuốn sách “Next to the last vein”. Thoạt đầu, nhìn bìa sách về đề tài nghiện ngập, Melissa không muốn đọc, vì tâm trí cô đã quá mệt mỏi, chán chường. Nhưng rồi, giữa sự cô độc và tuyệt vọng, chẳng có việc gì để làm, cô mở sách và lật từng trang. Trong lúc đang rơi vào đáy sâu của lo âu, cô bắt gặp câu Kinh Thánh Jeremiah 29:11 nói rằng: Thượng Đế định cho con người những kế hoạch bình an, không phải tai họa, để ban cho họ một tương lai và niềm hy vọng. Ngay khoảnh khắc ấy, Melissa kể rằng một sự bình an lạ lùng bỗng tràn vào tim. Cô khóc, nhưng là những giọt nước mắt của người vừa bám được vào một chiếc phao giữa biển đời chao đảo. Cô tin rằng Thượng Đế đã trả lời những lời cầu xin thầm lặng của mình, đã nói chuyện với cô qua những dòng chữ đó, để từ đó cô đủ can đảm đi tiếp, dù chẳng biết phía trước là gì.

Lời cảm ơn và lời xin lỗi gửi cộng đồng Việt tại Mỹ
Trong tâm thư, Melissa gửi lời cảm ơn đến từng người đã ủng hộ, cầu nguyện, an ủi cô và gia đình trong suốt thời gian căng thẳng trước khi bị trục xuất. Cô nhớ lại những lần gặp gỡ chóng vánh khi được tạm về nhà, những cái ôm vội, những lời dặn dò chưa dứt. Cô xin lỗi nếu trong quá khứ đã vô tình làm ai tổn thương, đã có lời nói hay hành động không phải. Những kỷ niệm với bạn bè, đồng hương, khách quen ở tiệm nail – từ những câu chuyện đời thường ở bàn manicure đến những tâm sự thầm kín – giờ đây trở thành hành trang tinh thần để cô bước vào chương đời mới. Melissa nói rằng cô không biết tương lai sẽ ra sao, cũng không dám hứa điều gì, chỉ mong một ngày nào đó có thể gặp lại cộng đồng, gặp lại khách hàng, gặp lại những gương mặt thân yêu mà cô gọi là “gia đình lớn” của mình trên xứ người. Lời cô cầu xin bây giờ giản dị: xin mọi người tiếp tục cầu nguyện cho Danny và các con, vì chúng đang phải tập sống trong căn nhà vắng bóng mẹ, và cho chính cô – đủ sức mạnh để chấp nhận chương mới đời mình.

Mạng xã hội: nơi chia sẻ, an ủi và cả phán xét
Câu chuyện của Melissa được đăng tải trên một trang dành cho giới làm nail, kèm theo lời giới thiệu của hãng American Gel Polish và những dòng thông tin “call/text for nail supply” quen thuộc. Từ đó, hàng loạt bình luận đổ về, tạo nên một bức tranh rất thật về tâm trạng cộng đồng người Việt ở Mỹ. Có những dòng chữ đầy thương yêu: “Mong em thật bình an khỏe mạnh trong cuộc sống, mọi việc rồi sẽ đi qua, Giáng sinh an lành cho gia đình em.” Những lời chúc như ôm lấy người mẹ đang ngồi ở nửa bên kia địa cầu. Có người nhắc lại những năm tháng vượt biên: ngày xưa biết bao cha mẹ chấp nhận ở lại Việt Nam, để con một mình lên thuyền hoặc băng rừng, chấp nhận nguy hiểm, chỉ mong một ngày được đoàn tụ trên đất Mỹ. Họ nhìn vào chuyện của Melissa và thấy thấp thoáng bóng dáng những gia đình ly tán năm nào, nên trái tim không thể không chạnh buồn.

Nhưng bên cạnh đó là những tiếng nói rất thẳng và lạnh lùng của luật pháp. Có người nhắc rằng ngay từ đầu cô đã sai với luật di trú, rằng dù có ở Mỹ 30 hay 100 năm, không giấy tờ thì vẫn là bất hợp pháp. Có người ví von “luật lệ nó như toán vậy, 2+2=4, không thể là 3.5 hay 4.5”, nghe qua tưởng khô khan nhưng lại phản ánh đúng cách hệ thống pháp lý vận hành: không nhìn nước mắt, chỉ nhìn hồ sơ. Một số bình luận nhấn mạnh rằng người bị trục xuất thường dính đến ăn trợ cấp, làm tiền mặt, khai gian thuế, và rằng Melissa đã có lệnh trục xuất từ hơn 20 năm trước, bây giờ chỉ là đến lúc bản án được thi hành. Những câu chữ ấy, nhìn từ xa thì là “ý kiến cá nhân”, nhưng với người trong cuộc, mỗi dòng là một vết cứa, bởi giữa những lời đúng về luật là bao nhiêu nỗi niềm riêng không ai hiểu hết.

Cũng có những tiếng nói kêu gọi sự cảm thông: “Ai không ở trong cuộc thì đừng lên tiếng”, “Hãy tìm hiểu cho rõ rồi hãy lên án”, “Có nhân thì mới có quả, nhưng ai cũng có quyền làm lại cuộc đời”. Có người lại nhìn nhẹ nhàng hơn: nếu có điều kiện, cả gia đình có thể về Việt Nam, ở đây nếu có tiền thì sống cũng không đến nỗi nào; người khác thì đùa rằng ở Việt Nam một tháng là… không muốn quay lại Mỹ, vì tiền đô gửi về xài quá sướng. Những câu nói nửa đùa nửa thật ấy cho thấy khoảng cách trong cái nhìn về “giấc mơ Mỹ”: với người ở lại, Mỹ là nơi đầy áp lực, còn với người vừa bị trục xuất, Mỹ vẫn là vùng trời của ký ức, của hy vọng đã dang dở.

Trong mớ cảm xúc lẫn lộn ấy, cộng đồng hiện ra với đủ gương mặt: người cầu nguyện, người giáo huấn, người giận dữ, người triết lý về nhân – quả, người quay sang trách chính trị, thề sẽ “không bỏ phiếu cho Trump”, người lại khuyên “bắt đầu một chương mới”. Nếu gom tất cả bình luận lại, đó là một dòng sông dư luận vừa ấm áp vừa khắc nghiệt, nơi người mẹ như Melissa có thể tìm thấy vài bàn tay chìa ra, nhưng cũng phải gồng mình chịu những mũi dao phán xét.

Số phận, luật lệ và chương đời mới của một gia đình Việt
Dù lý do trục xuất là gì, một sự thật không thể chối cãi là có một gia đình Việt nhỏ ở Mỹ đang bị cắt đôi. Danny từ một người chồng trở thành ông bố đơn thân bất đắc dĩ, vừa lo tiệm nail, vừa lo bữa cơm, bài vở, giờ giấc ngủ của các con. Những đứa trẻ lớn lên với chiếc điện thoại, nơi khuôn mặt mẹ hiện ra qua video call, nhưng vòng tay thì không thể chạm tới. Còn Melissa, ở Việt Nam, tập lái chiếc xe máy điện, học lại cách đi chợ, cách nói năng với hàng xóm, học cả việc sống trong một xã hội mà trước đây cô chỉ biết qua ký ức tuổi thơ. Luật pháp Mỹ có thể được ví như phép tính 2+2=4, rõ ràng, dứt khoát và ít chỗ cho thương lượng. Nhưng phía sau từng con số, từng tờ lệnh trục xuất là những nhịp tim biết đau, là những đứa trẻ chưa một lần được hỏi ý kiến, là những cuộc đời phải bắt đầu lại từ đầu ở cái tuổi tưởng như đã ổn định. Những lời khuyên kiểu “sau này con lớn bảo lãnh mẹ” nghe thì đơn giản, nhưng con đường ấy dài và đầy dấu hỏi, bởi không ai dám chắc tương lai sẽ ra sao.

Lời chúc bình an gửi từ hai nửa địa cầu
Khi câu chuyện của Melissa lan rộng cũng là lúc mùa lễ cuối năm đang đến gần. Ở Mỹ, trong ánh đèn Giáng sinh, nhiều gia đình Việt chuẩn bị gà tây, gói quà, chụp hình bên cây thông. Ở Việt Nam, ở một căn phòng trọ hay một căn hộ xa lạ nào đó, Melissa có lẽ chỉ mong chuông điện thoại reo đúng giờ, để được nghe tiếng con kể về ngày đi học, được nhìn thấy nụ cười của Danny sau một ca làm dài. Ước nguyện lớn nhất của cô mùa Giáng sinh này không phải là quà, không phải là chuyến shopping ở mall, mà chỉ là hai chữ bình an – cho mình, cho chồng con, và cho cả cộng đồng người Việt đang sống ở một đất nước hào phóng nhưng cũng vô cùng nghiêm khắc với luật lệ.

Câu chuyện của Melissa Trần vì thế không chỉ là câu chuyện cá nhân của một chủ tiệm nail bị trục xuất. Nó là tấm gương phản chiếu thân phận di dân: những người rời bỏ quê hương để tìm tương lai mới, rồi có người thành công, có người vấp ngã, có người phải quay về trong nước mắt. Ở giữa giấc mơ Mỹ và thực tại nghiệt ngã, họ chỉ còn biết bấu víu vào hy vọng rằng, dù chương cũ đã khép lại đầy đau đớn, vẫn sẽ có một chương đời khác mở ra – nơi gia đình được đoàn tụ, hoặc ít nhất, nơi trái tim thôi day dứt vì hai chữ “ly tán”.

Ghế Chủ tịch còn nóng, chủ nhân đã… nhập viện

Việc ông Nguyễn Đức Trung, Phó Bí thư Thành ủy kiêm Chủ tịch UBND TP Hà Nội, được cho là phải nhập viện vì bệnh nghiêm trọng chỉ ít ngày sau khi nhậm chức đã khiến cả chính trường lẫn mạng xã hội dậy sóng. Người đàn ông sinh năm 1974, quê Thanh Hóa, vừa được bầu làm Chủ tịch Hà Nội ngày 13/11/2025, nghĩa là ghế còn chưa kịp “ấm chỗ” thì sức khỏe reportedly đã chuyển biến xấu tới mức không thể tiếp tục điều hành công việc. Trong bối cảnh đó, câu hỏi bật ra không chỉ là: “Ông Trung thật sự bệnh nặng đến đâu?”, mà còn là: “Quy trình nhân sự cấp cao của Đảng đang vận hành kiểu gì mà một nhân vật vừa qua vòng khám sức khỏe bắt buộc, được phân loại sức khỏe để bổ nhiệm, lại gục ngay sau khi được bầu?”.

Theo quy định, cán bộ cấp cao phải khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần, có khám chuyên sâu nếu có bệnh lý nền, và phải có kết luận phân loại rõ ràng trước khi đưa vào diện đề bạt, bổ nhiệm. Khi một trường hợp như ông Trung xuất hiện, người dân khó tránh khỏi cảm giác: hoặc là quy trình chỉ mang tính hình thức, hoặc sức khỏe cán bộ đang bị che giấu, hoặc đằng sau chữ “bệnh” còn là một câu chuyện khác, phức tạp hơn nhiều.

Ván đổi ghế Thanh – Nghệ – Tĩnh và Hưng Yên

Trên mạng xã hội và trong các cuộc bàn tán hậu trường, nhiều đồn đoán cho rằng việc ông Nguyễn Đức Trung ngồi vào ghế Chủ tịch Hà Nội không đơn thuần là sự sắp xếp bình thường, mà là kết quả của một thỏa thuận ngầm giữa các nhóm quyền lực: phe Thanh – Nghệ – Tĩnh và phe Hưng Yên. Phe Thanh – Nghệ – Tĩnh được cho là do Thủ tướng Phạm Minh Chính và Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Trần Cẩm Tú cầm trịch, muốn đẩy một gương mặt “cùng hệ” ra nắm Hà Nội để cân bằng với làn sóng công an – Hưng Yên đang tràn lên các tỉnh, thành.

Ban đầu, phe Hưng Yên được cho là tỏ ý không đồng ý với lý do quen thuộc: ông Trung chưa phải Ủy viên Trung ương Đảng, chưa “đủ tầm” cho chiếc ghế Thủ đô. Nhưng rồi, theo lời kể của giới thạo tin, một phương án “đổi ghế” đã được đặt lên bàn: để Trung ra Hà Nội thì Nguyễn Khắc Thận – người bị cho là gần gũi với phe Hưng Yên – sẽ về Nghệ An làm Bí thư thay Trung. Một bên đưa người ra trung tâm quyền lực, một bên “thu quân” về vùng đất chiến lược Thanh – Nghệ – Tĩnh. Ván cờ nhìn bề ngoài tưởng như đã đạt điểm cân bằng.

Nhưng cân bằng trong chính trị Việt Nam nhiều khi chỉ là khoảnh khắc yên ắng trước bão. Diễn biến nối tiếp cho thấy phe nào biết đi trước một nước, phe đó nắm quyền chủ động. Và trong câu chuyện này, người ta đang nhìn thấy dấu ấn của Bộ Công an – nơi được cho là “thành trì” của phe Hưng Yên.

Cú đánh bất ngờ mang tên Mailisa

Điều trùng hợp khó có thể xem là “tự nhiên”: đúng ngày Hội đồng Nhân dân Hà Nội bỏ phiếu gần như tuyệt đối bầu ông Nguyễn Đức Trung làm Chủ tịch, thì Bộ Công an ra quân “đánh” vào một hệ sinh thái kinh doanh được đồn đoán là sân sau của ông – chuỗi thẩm mỹ viện Mailisa và thương hiệu mỹ phẩm Doctor Magic. Chỉ vài ngày sau, thông tin về việc ông Trung phải nhập viện lan ra, còn vụ án Mailisa – Doctor Magic thì chính thức được C03 khởi tố với hàng loạt tội danh buôn lậu và sai phạm liên quan.

Theo tài liệu điều tra, từ năm 2020 đến 2024, chuỗi Mailisa và các công ty liên quan đã đưa về Việt Nam hơn 8 triệu sản phẩm mang thương hiệu Doctor Magic, gần 100 mã hàng khác nhau, cùng doanh thu được ước tính lên tới khoảng 2.700 tỷ đồng. Chỉ ba mã chủ lực – kem M01 loại bỏ sắc tố, kem M03 xóa thâm làm sáng da và kem chống nắng BB Nano M23 – đã chiếm hơn 3,2 triệu hộp, mang về lợi nhuận bất chính hàng nghìn tỷ đồng. Ở thượng tầng quyền lực, người ta gọi đó là “đại án”; còn với các nhà quan sát chính trị, nó còn giống một “đòn quyết định” nhắm thẳng vào những kết nối lợi ích đứng sau chiếc ghế Chủ tịch Hà Nội.

Trong ngôn ngữ dân gian mạng, nhiều người gọi đây là “trận đánh đẹp thứ hai”, nếu coi vụ Đoàn Văn Vươn ở Cống Rộc là trận thứ nhất. Sự so sánh ấy có thể khập khiễng về bản chất, nhưng nó phản ánh một tâm thế: mỗi khi Bộ Công an ra tay với một vụ án kinh tế – truyền thông lớn, người ta không chỉ nhìn vào tội danh, mà còn ngước lên xem ghế nào phía trên đang rung lắc.

Đế chế Mailisa: từ tiệm gội đầu tới “hệ sinh thái niềm tin giả”

Câu chuyện về Mailisa bắt đầu rất “đời thường”: Phan Thị Mai, sinh năm 1974, xuất thân gia đình nghèo, học đến lớp 7 rồi vào Sài Gòn làm bưng bê, bán giày da. Cuối những năm 1990, Mai mở tiệm gội đầu, cắt tóc, rồi từng bước mở rộng sang làm đẹp, chăm sóc da. Từ một salon nhỏ, Mailisa dần trở thành chuỗi thẩm mỹ viện có 17 chi nhánh trải dài khắp cả nước, kèm theo đó là hàng loạt spa và dòng sản phẩm Doctor Magic được quảng cáo như “cứu tinh nhan sắc”.

Đây cũng là giai đoạn Mai gặp Hoàng Kim Khánh, chàng sinh viên mới ra trường bước vào lĩnh vực truyền thông. Kỹ năng truyền thông sắc sảo của Khánh kết hợp với khả năng nắm bắt tâm lý khách hàng của Mai đã tạo nên một cỗ máy kiếm tiền khổng lồ: sản phẩm giá rẻ đặt gia công ở Quảng Châu, chỉ 30.000 – 150.000 đồng/hộp, nhưng khoác lên lớp áo “cao cấp quốc tế”, đội giá gấp nhiều lần khi đến tay người tiêu dùng Việt.

Về mặt pháp lý, theo điều tra của cơ quan chức năng, toàn bộ chuỗi cung ứng này được “hợp pháp hóa” bằng hệ thống công ty “ma” ở Hong Kong, những bộ hồ sơ nhập khẩu giả mạo, những tờ hóa đơn và chứng từ thanh toán quốc tế được tạo dựng để biến hàng sản xuất tại Trung Quốc thành “hàng Hong Kong chất lượng cao”. Từ Hong Kong, lô hàng được mở tờ khai nhập khẩu về Việt Nam qua Công ty MK Skincare do Khánh làm tổng giám đốc. Đi kèm là giấy chứng nhận lưu hành tự do, số công bố mỹ phẩm được xin qua hệ thống dịch vụ công bằng các bộ hồ sơ được trau chuốt như hàng “chuẩn quốc tế”.

Khi lưới pháp luật khép lại, C03 cho biết đã thu giữ 3 tỷ đồng tiền mặt, 400.000 USD, 300 lượng vàng SJC, khoảng 100 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, cùng việc các bị can tự nguyện nộp thêm 300 tỷ đồng, 12 giấy đăng ký siêu xe và nhiều tài sản khác để khắc phục hậu quả. Con số tài sản chỉ là bề nổi của tảng băng, còn phần chìm là hàng triệu lọ kem giá rẻ đã từng được phụ nữ Việt bôi lên mặt với niềm tin mình đang chạm vào “thương hiệu quốc tế”.

Truyền thông bẩn và những chiếc “bánh vẽ” phủ kim tuyến

Nếu nguồn hàng là móng vuốt của con thú, thì truyền thông bẩn chính là lớp bánh vẽ phủ kim tuyến, tẩm vào niềm tin người tiêu dùng. Theo tài liệu điều tra, mỗi tháng hệ sinh thái Mailisa chi khoảng 20 tỷ đồng cho quảng cáo trên Facebook, TikTok, các nền tảng số, thuê hàng trăm KOLs, người nổi tiếng, beauty blogger để “thần thánh hóa” Doctor Magic.

Chuỗi 17 chi nhánh thẩm mỹ viện Mailisa được dàn dựng như một “hệ sinh thái niềm tin”: cơ sở khang trang, nhân viên mặc đồng phục trắng, các video “review” rầm rộ, những cảnh quay khách hàng xếp hàng dài, những lời cảm ơn nghẹn ngào vì “lấy lại được nhan sắc”. Song song đó là những chiến dịch từ thiện rầm rộ: tặng quà vùng sâu vùng xa, hỗ trợ y tế, làm chương trình cộng đồng… tất cả đều được quay dựng công phu, cắt ghép, tung lên mạng xã hội như bằng chứng cho hình ảnh “doanh nhân thành đạt – tấm lòng vàng”.

Trong những video ấy, Phan Thị Mai thường xuất hiện với lời khẳng định quen thuộc: “Làm đúng pháp luật để phát triển lâu dài”. Hàng trăm nghìn khách hàng tin vào câu nói đó, tin vào hình ảnh “chị chủ tốt bụng”, tin vào những slogan mỹ miều hơn là vào thành phần ghi trên vỏ hộp. Khi vụ án bị khởi tố, người ta mới giật mình: thứ được bán ra, ngoài các hoạt chất không như quảng cáo, còn là ảo tưởng về vẻ đẹp có thể mua được bằng vài trăm nghìn đồng qua một cú click.

“Trận đánh đẹp” hay khúc dạo đầu của một cơn địa chấn lớn hơn?

Từ góc nhìn pháp luật, vụ án Doctor Magic là một trong những minh họa điển hình cho cách mà hàng kém chất lượng, thủ đoạn buôn lậu, làm giả hồ sơ có thể len vào thị trường thông qua các lỗ hổng trong quản lý nhập khẩu, cấp số công bố mỹ phẩm, kiểm soát quảng cáo trên mạng. Hàng triệu phụ nữ trở thành nạn nhân tiềm năng của những sản phẩm rẻ tiền đội lốt cao cấp, sức khỏe làn da bị đem ra đánh cược trên bàn cờ lợi nhuận.

Từ góc nhìn chính trị, rất khó để tách vụ Mailisa khỏi bối cảnh nhân sự nóng bỏng ở Hà Nội. Khi một Chủ tịch thành phố mới nhậm chức đã phải nhập viện, cùng lúc một “sân sau” khổng lồ bị đánh sập, người ta khó lòng tin rằng tất cả chỉ là sự trùng hợp ngẫu nhiên. Trong bối cảnh Đại hội 14 đang đến gần, mỗi vụ án kinh tế lớn đều mang theo dư chấn trong ván cờ nhân sự: ghế nào trống ra, ai sẽ ngồi vào, phe nào mất chỗ đứng, phe nào ghi điểm trước công luận với khẩu hiệu “đánh tham nhũng”, “bảo vệ sức khỏe cộng đồng”.

Cơ quan điều tra khẳng định sẽ tiếp tục mở rộng vụ án, làm rõ các hành vi vi phạm khác trong quá trình hoạt động kinh doanh của hệ sinh thái Mailisa. Nhưng dư luận thì đã nhìn thấy nhiều hơn: không chỉ là cuộc bóc gỡ một “đế chế ảo” mỹ phẩm bẩn, mà còn là màn trình diễn sức mạnh của Bộ Công an và phe quyền lực đứng sau. “Trận đánh đẹp” – nếu có – không chỉ là trận đánh vào vài hộp kem, vài siêu xe hay vài trăm lượng vàng, mà là cú đánh vào cả một mạng lưới quan hệ, nơi chiếc ghế Chủ tịch Hà Nội chỉ là một điểm nút trong ván cờ lớn.

Và rồi, khi những ồn ào quanh bệnh tình của ông Nguyễn Đức Trung lắng xuống, khi bản kết luận điều tra Mailisa được công bố đầy đủ, câu hỏi còn lại vẫn là: liệu hệ thống có đủ dũng khí để nhìn thẳng vào những lỗ hổng đã cho phép Doctor Magic sống khỏe suốt nhiều năm – hay mọi thứ lại kết thúc ở vài bản án, vài lời “rút kinh nghiệm sâu sắc”, trong khi những ván cờ âm thầm khác tiếp tục được bày ra, chờ đến ngày có thêm một “trận đánh đẹp” mới?

Chiều 25/11, Ban Chấp hành Đảng bộ Hà Nội khóa XVIII họp Hội nghị lần thứ ba. Nhưng điều gây chú ý nhất không phải nội dung hội nghị, mà là sự biến mất khó hiểu của tân Chủ tịch Hà Nội Nguyễn Đức Trung.
Một hội nghị quan trọng, dưới sự chủ trì của Nguyễn Duy Ngọc – đàn em thân tín của Tô Lâm, mà Chủ tịch Thành phố lại không có mặt. Đây không phải chuyện bận việc đột xuất, mà là một tín hiệu chính trị.
Ngay lập tức, tin đồn lan ra: ông Nguyễn Đức Trung xin rời ghế chỉ sau 10 ngày tại vị. Nếu đúng, ông sẽ trở thành Chủ tịch Hà Nội có nhiệm kỳ ngắn kỷ lục, nhanh hơn cả một vòng xét duyệt thủ tục hành chính ở phường.
Nhưng nhìn vào lịch sử chiếc ghế này, chẳng mấy ai bất ngờ. Nguyễn Đức Chung rồi đến Chu Ngọc Anh lần lượt vào tù. Nguyễn Sỹ Thanh đi đến đâu dân phẫn nộ đến đó. Và giờ, đến lượt Nguyễn Đức Trung vừa ngồi được chục ngày đã có nguy cơ “bay màu”.
Chiếc ghế Chủ tịch Hà Nội không còn là ghế nữa. Nó giống như một lời nguyền.
Trong chính trường, không có chuyện “biến mất bí ẩn”. Chỉ có hai khả năng: bị gạt ra ngoài cuộc chơi hoặc đang là món hàng để các phe mặc cả. Không rõ ông Trung rời đi vì bị ép, tự nguyện, hay được kéo lên vị trí khác. Cũng có thể phe Thanh Hóa vốn cố đẩy ông ra Hà Nội không đủ lực để giữ khi bàn cờ quyền lực đang được sắp xếp lại.
Nhưng vấn đề không nằm ở ông Trung, mà nằm ở cách bộ máy trị vì hơn 10 triệu dân lại thay người như thay áo. Người chưa kịp ngồi nóng ghế đã có người khác nhăm nhe thế chỗ. Một chính quyền mà nhân sự đảo liên tục thì thử hỏi dân có yên ổn làm ăn nổi không?
Khi lãnh đạo còn mải đấu đá, tranh ghế, tái cơ cấu quyền lực, người dân vẫn phải sống trong một thành phố mỗi lần đổi Chủ tịch là một lần bất an: chính sách thay đổi, dự án đình trệ, bộ máy rối loạn, và tương lai của Thủ đô trở thành phòng thí nghiệm của những cuộc thử nghiệm chính trị.
Nếu tân Chủ tịch Nguyễn Đức Trung thực sự “ra đi” chỉ sau 10 ngày, thì đừng hỏi vì sao dân ngày càng mất niềm tin. Vì rõ ràng ghế còn không ổn, nói gì đến dân.
Thu Nhi


Sáng 24-11, giữa khung cảnh hội nghị hoành tráng, Tổng Bí thư Tô Lâm lại cất lên lời hứa quen thuộc: “Không để có khoảng trống, vùng tối mà công tác kiểm tra, giám sát của Đảng không vươn tới được.”
Dân thì chỉ biết thở dài: “Lại nữa rồi, nói thì sáng mà làm thì tối.”
Ông Nguyễn Phú Trọng ngày xưa có câu thần chú “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”. Giờ ông Tô Lâm nâng cấp lên “không có khoảng trống, vùng tối”. Hai câu nghe đều lung linh, nhưng dân thì chẳng còn tin nữa.
Nếu thật sự “không có vùng tối”, vậy vụ Mobifone mua AVG sao không đưa ra ánh sáng? Có dám khui lại không, dám chạm vào nhóm lợi ích khủng sau lưng không?
Nếu thật sự “không có khoảng trống”, vậy mấy ông Nguyễn Xuân Phúc, Võ Văn Thưởng, Vương Đình Huệ… những người vừa rớt khỏi ghế trong những cú điều chỉnh nhân sự gây chấn động có dám lật hồ sơ, khởi tố không?
Hay lại để đó cho bụi phủ, giống như bao bộ hồ sơ “không ai được nhắc tên”?
Rồi vụ ĐBQH Nguyễn Sỹ Cương tông ch.ết nữ sinh, sao vẫn không được tiết lộ.
Nếu thật sự “không có vùng tối”, thì Miền Trung vừa ngập lụt, mất người mất của, vì thủy điện xả lũ, có dám điều tra không?
Dám chỉ ra tên những doanh nghiệp thủy điện “vùng cấm tuyệt đối”, đằng sau là chính trị gia nào, uỷ ban nào, phe nào đang bảo kê?
Lời của các ông lãnh đạo hiện nay giống như loa phường, nói rất to nhưng chẳng ai buồn nghe nữa. Vì nói thì nhiều, làm thì ít.
Dân không còn tin vào những câu sáo rỗng “vùng sáng, vùng tối”, “quyết liệt”, “kiên quyết” nữa đâu.
Bởi suốt bao năm qua, quan chức tham nhũng vẫn sống khỏe, tiền thì chạy nhanh, còn công lý thì chống gậy theo sau.
Thu Nhi


Chiều 25-11, Ban Chấp hành Đảng bộ TP Hà Nội khóa XVIII tổ chức Hội nghị lần thứ ba, họp bàn các nội dung quan trọng. Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Duy Ngọc khẳng định TP sẽ kiên quyết đưa ra khỏi vị trí lãnh đạo, quản lý những cán bộ yếu kém, vi phạm, không hoàn thành nhiệm vụ, mất uy tín.
Đúng là đệ của Tô Lâm, nên múa mồm cũng hay chẳng kém tổng bí thư là bao. Bao đời nay cán bộ yếu kém chuyên môn là điều dễ phát hiện nhất, ai cũng thấy cả. Thế nhưng bù lại là mạnh về quan hệ, chọn đúng phe đúng cánh, thì dễ gì mà cho về vườn được. Ai sống ở Việt Nam cũng thuộc lòng một bài học: “Năng lực có thể bồi dưỡng, chứ quan hệ thì phải… nuôi từ trước.”
Nói đâu xa, ở Hà Nội thì nhìn vào tấm gương Trần Sỹ Thanh - cựu Chủ tịch Hà Nội đấy. Lúc nhân dân thành phố ngụp lặn trong biển nước thì Thanh sủi qua nước ngoài dạo chơi, rồi bao công trình toàn "hứa mõm" chứ chẳng làm được tích sự gì cho thành phố. Ấy thế mà lại được "bay thẳng" lên làm chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương mới ghê.
Nói thì lúc nào chẳng đẹp. Còn thực hiện được bao nhiêu thì lại là câu chuyện… nội bộ. Cuối cùng, có lẽ “yếu kém” không phải điều đáng sợ nhất, mà yếu nhưng lại tự tin vì đứng đúng phe mới là thứ khiến người ta… ngán nhất.
Linh

Bàn phím đánh máy đầu tiên như thế nào?

Bàn phím là thiết bị nhập liệu gồm các phím ký tự, cho phép người dùng gõ văn bản, nhập dữ liệu trên máy tính và điện thoại. Bàn phím QWERTY là chuẩn bàn phím phổ biến nhất hiện nay, được đặt tên theo 6 chữ cái đầu tiên ở hàng trên cùng: Q-W-E-R-T-Y. Loại bàn phím này xuất hiện từ thời máy đánh chữ và đến nay vẫn được ứng dụng rộng rãi trên máy tính, điện thoại và nhiều thiết bị khác.

Vào những năm 1860, một chính trị gia, thợ in, nhà báo và nhà phát minh nghiệp dư ở Milwaukee tên là Christopher Latham Sholes đã dành thời gian rảnh rỗi để phát triển nhiều loại máy móc nhằm nâng cao hiệu quả công việc. Một trong những phát minh quan trọng nhất của ông là chiếc máy đánh chữ đời đầu, được cấp bằng sáng chế vào năm 1868 cùng một số đồng nghiệp.

Bàn phím ban đầu của máy đánh chữ giống như một chiếc đàn piano và được sắp xếp theo thứ tự bảng chữ cái gồm khoảng hai chục phím. Nhóm nghiên cứu tin rằng đây sẽ là cách sắp xếp hiệu quả nhất, giúp người dùng dễ dàng tìm vị trí các chữ cái. Các phím được lắp trên thanh kim loại liên kết với đầu in, khi nhấn phím nào thì chữ đó sẽ được in lên giấy.

Tuy nhiên, một vấn đề nghiêm trọng đã xuất hiện. Các thanh nối phím và tấm chữ được treo bên dưới giấy, khi người dùng gõ nhanh một loạt các chữ cái có thanh chữ gần nhau, bộ máy tinh vi này sẽ bị kẹt. Người gõ buộc phải dùng tay gỡ các thanh ra, gây gián đoạn công việc và thường để lại vết bẩn trên mặt giấy.
Giải pháp tái sắp xếp phím

James Densmore, nhà kinh doanh làm việc chung với Sholes, đã đề xuất giải pháp: thiết kế lại bàn phím để tách các chuỗi chữ cái phổ biến nhất như "th" hoặc "he" ra xa nhau. Về lý thuyết, hệ thống QWERTY sẽ tối đa hóa việc tách biệt nhiều cặp chữ cái thường dùng.

Nguyên mẫu năm 1873 được Sholes sử dụng để trình diễn công nghệ cho hãng Remington. Sholes đã sắp xếp bàn phím theo một cách ngẫu nhiên, không theo quy tắc cố định, nhằm mục đích khiến người gõ phải chậm lại. Logic ở đây là khi gõ chậm lại, tỷ lệ gặp lỗi cơ học sẽ thấp hơn.

Đầu những năm 1870, Sholes và đồng nghiệp ký kết thỏa thuận sản xuất với nhà sản xuất Remington - một công ty được trang bị tốt, quen thuộc với việc sản xuất máy móc chính xác. Công ty bắt đầu bán máy đánh chữ với giá 125 đô la (tương đương hơn 3.000 đô la ngày nay) vào năm 1874. Máy có hơn 40 phím và cách sắp xếp chữ cái hoàn toàn trái ngược với trực giác.

Đến năm 1891, Remington tuyên bố đã có hơn 100.000 máy đánh chữ sử dụng bàn phím QWERTY. Số phận của bàn phím đã được định đoạt vào năm 1893, khi một số nhà sản xuất máy đánh chữ lớn nhất, bao gồm Remington, sáp nhập để thành lập Công ty Máy đánh chữ Union và áp dụng QWERTY làm tiêu chuẩn.

Ngoài việc sản xuất máy đánh chữ, Remington còn cung cấp các khóa đào tạo với một khoản phí. Những người đánh máy học trên hệ thống độc quyền này sẽ trung thành với thương hiệu, vì vậy các công ty muốn thuê người đánh máy được đào tạo bài bản phải trang bị máy Remington cho văn phòng. Chiến lược này vẫn hiệu quả cho đến ngày nay, tương tự như cách Apple xây dựng lượng người hâm mộ trung thành thông qua hệ sinh thái sản phẩm.
Giả thuyết mã Morse

Mặc dù lý thuyết về việc thiết kế QWERTY để giảm lỗi cơ học được phổ biến rộng rãi, một nghiên cứu năm 2011 của các nhà nghiên cứu Koichi Yasuoka và Motoko Yasuoka tại Đại học Kyoto đã đưa ra góc nhìn khác. Họ kết luận rằng hệ thống QWERTY ra đời chủ yếu để đáp ứng nhu cầu của nhóm người dùng ban đầu: các nhân viên điện báo cần sao chép nhanh các thông điệp mã Morse.

Mã Morse Mỹ biểu thị Z là "...", thường bị nhầm lẫn với SE - được sử dụng phổ biến hơn. Do đó, chữ S cần được đặt gần cả Z và E trên bàn phím để nhân viên điện báo có thể gõ nhanh. Các nhà nghiên cứu cho rằng bàn phím đã phát triển qua nhiều năm như kết quả trực tiếp từ phản hồi của các nhân viên điện báo.

Họ cũng phản bác giả thuyết cho rằng Sholes muốn làm chậm tốc độ đánh máy: "Tốc độ của máy thu Morse phải bằng tốc độ của máy phát Morse. Nếu Sholes thực sự sắp xếp bàn phím để làm chậm người vận hành, họ sẽ không thể bắt kịp máy phát Morse".

Mặc dù đã bán thiết kế cho Remington ngay từ đầu, bản thân Sholes cũng không hoàn toàn tin rằng QWERTY là hệ thống tốt nhất. Ông tiếp tục phát minh ra những cải tiến và giải pháp thay thế trong suốt quãng đời còn lại, bao gồm một số bố cục bàn phím hiệu quả hơn. Ông đã nộp đơn xin cấp bằng sáng chế cho bàn phím XPMCH vào năm 1889, một năm trước khi qua đời.

Dù có nhiều tranh cãi về nguồn gốc và hiệu quả, bàn phím QWERTY vẫn là chuẩn được sử dụng rộng rãi nhất trên toàn cầu cho đến ngày nay.

Tổng hợp

Người ta nói về một con số như nói về một cơn bão: khoảng 100.000 người gốc Việt có thể bị cuốn vào làn sóng trục xuất mà chính quyền Trump muốn đẩy nhanh. Con số ấy đi từ bản tin ra tới bàn ăn, từ quán phở sang tiệm nail, từ những nhóm chat gia đình cho đến những cuộc gọi lúc nửa đêm.

Hai nhóm người, hai “cánh cửa rủi ro” khác nhau
Nhóm thứ nhất là người Việt không có giấy tờ, ước tính trên 90.000. Họ có thể là người quá hạn visa, nhập cảnh rồi ở lại, hoặc rơi vào tình trạng “không giấy tờ” vì nhiều lý do mà đời sống nhập cư vốn phức tạp hơn một dòng chữ trên hồ sơ. Đây là nhóm đông, và vì đông nên nỗi lo lan rất nhanh: chỉ cần một đợt siết, cộng đồng đã cảm giác như cả khu phố bị gọi tên.

Nhóm thứ hai là những người đã có “final order of removal” — tức lệnh trục xuất đã hoàn tất về mặt pháp lý. Tính đến tháng 11/2024, số người bị ICE xếp theo quốc tịch Việt Nam trong nhóm này là khoảng 8.675. Điều khiến câu chuyện trở nên cay đắng là: con số này không đơn giản là “người nhập cư lậu”. Nhiều người trong đó đã sống ở Mỹ rất lâu, từng có quy chế hợp pháp, nhưng rồi một biến cố pháp lý, một hồ sơ bị đẩy đến đoạn kết, và cuộc đời bỗng rơi vào trạng thái “đã có phán quyết”.

8.675 lệnh trục xuất: nỗi đau của những người “đến từ trước 1995”
Điểm khiến cộng đồng chấn động nằm ở một chi tiết: rất nhiều người trong nhóm có lệnh trục xuất là những người đến Mỹ từ trước năm 1995. Nhiều trường hợp là tị nạn sau chiến tranh, sống vài chục năm, dựng lại cuộc đời từ hai bàn tay, có gia đình, có con cái là công dân Mỹ.

Trong một thời gian dài, việc trục xuất nhóm đến trước 1995 từng bị “khựng” vì ràng buộc thỏa thuận và vì một thực tế khó nói thẳng: Việt Nam không dễ cấp giấy thông hành. Khi “cửa nhận lại” không mở rộng, dây chuyền trục xuất cũng khó chạy nhanh.

Nhưng cục diện đổi tông khi chính sách siết chặt quay lại. Đáng chú ý, từ tháng 6/2025, các tổ chức pháp lý và vận động cộng đồng ghi nhận ICE đã rút lại cách xử lý “thường thả sau 90 ngày” đối với nhóm người Việt đến trước 1995 có lệnh trục xuất. Điều đó đồng nghĩa: nguy cơ bị giam lâu hơn và bị đưa lên chuyến bay cao hơn — một kiểu áp lực không ồn ào nhưng đủ làm người ta mất ngủ.

“Nút thắt” không phải là tòa án — mà là giấy thông hành
Trục xuất không chỉ là ký một tờ giấy. Muốn đưa một người lên máy bay, Mỹ cần quốc gia nhận lại xác nhận và cấp giấy tờ.

Và đây là chỗ mọi thứ có thể “tăng tốc”: vào cuối tháng 2/2025, có thông tin cho thấy Việt Nam đã cam kết phản hồi nhanh hơn các yêu cầu trục xuất, xử lý giấy tờ trong khung thời gian ngắn hơn trước, sau khi phía Mỹ gây sức ép bằng các biện pháp kinh tế/visa. Khi “nút thắt giấy tờ” loosen ra, dây chuyền còn lại chạy nhanh hơn rất nhiều.

Một chi tiết đáng suy nghĩ: trước đó, nhịp trục xuất người về Việt Nam không phải lúc nào cũng lớn; có giai đoạn cả năm chỉ vài chục trường hợp. Nhưng khi cơ chế giấy tờ thay đổi, nhịp trục xuất có thể khác hẳn — và cái “khác” ấy, cộng đồng thường chỉ cảm nhận rõ khi đã có người bị gọi tên.

Vì sao chính quyền muốn “trục xuất nhanh gọn”?
Với chính quyền Trump, trục xuất không chỉ là chính sách — nó là thông điệp. Thông điệp gửi tới cử tri: “Tôi làm thật.” Thông điệp gửi tới các nước: “Không nhận công dân về thì sẽ có giá phải trả.” Và thông điệp gửi tới người nhập cư: “Hệ thống không còn chậm chạp như trước.”

Khi số người bị giam tăng, khi thủ tục bị đẩy nhanh, và khi cả phương án đưa người sang “nước thứ ba” cũng được đem ra thử nghiệm trong một số vụ việc gây tranh cãi, nỗi lo trong cộng đồng gốc Việt không còn là chuyện “nghe cho biết” nữa. Nó trở thành cảm giác rất thật: sáng mở mắt ra, điện thoại rung lên, ai đó nhắn vội một câu lạnh sống lưng: “Ông X bị bắt lại rồi.”

Và thế là, giữa nước Mỹ rộng mênh mông, có những phận người bỗng thấy mình đứng trước một cánh cửa vô hình: không biết ngày nào nó sẽ mở, và khi mở ra… thì là để bước tiếp, hay để bị đưa ngược trở về nơi đã rời đi từ mấy chục năm trước.

Tin đồn từ mạng xã hội đến quán cà phê vỉa hè

Những ngày gần đây các diễn đàn của người Việt trong và ngoài nước xôn xao câu chuyện: cựu Thủ tướng, cựu Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc được con trai là Nguyễn Xuân Hiếu – một công dân Hoa Kỳ – bảo lãnh sang Mỹ “đoàn tụ”, nhưng hồ sơ bị phía Mỹ từ chối.

Tất cả mới chỉ dừng lại ở mức độ tin đồn, chưa có xác nhận chính thức từ bất kỳ phía nào. Thế nhưng chỉ cần bấy nhiêu cũng đủ để dấy lên vô số bình luận, clip phân tích, livestream kéo dài hàng tiếng. Người thì châm biếm, kẻ mỉa mai, có người lại bình thản: “Đi hay ở là quyền của mỗi người, vấn đề là nước thứ hai có cho nhập cư hay không.”

Ở một góc khác, có tiếng cười ha hả: “Chắc sợ cộng sản cài người qua hoạt động ở Mỹ đó mà!” – câu nói nửa đùa nửa thật, nhưng gói ghém tâm trạng chung của không ít người: cảm giác trớ trêu khi một nhân vật từng đứng trên đỉnh quyền lực của chế độ cộng sản lại bị cho là vướng ngay chính cái mác “đảng viên cộng sản” khi bước tới cửa di trú Hoa Kỳ.

Luật di trú Mỹ và câu hỏi gai góc về ‘đảng viên cộng sản’

Nếu giả sử có một bộ hồ sơ bảo lãnh đúng như lời đồn, chuyện bị từ chối cũng không phải điều quá khó hiểu dưới góc nhìn pháp lý. Trong các mẫu đơn xin visa định cư của Mỹ, luôn có một loạt câu hỏi bắt buộc: đương đơn có từng là đảng viên cộng sản hay đảng Quốc Xã (Nazi) hay không, có tham gia các tổ chức toàn trị nào không… Đây không phải câu hỏi để cho có; nhiều người đã bị kẹt lại ở chính ô “Yes/No” ấy.

Về nguyên tắc, thành viên một đảng cộng sản là đối tượng có thể bị từ chối cấp visa định cư. Luật có một số ngoại lệ: người đã rời bỏ đảng từ nhiều năm trước, tham gia một cách hình thức khi còn nhỏ, hay bị ép buộc trong hoàn cảnh đặc biệt. Nhưng với những nhân vật từng nắm giữ vị trí cao, ký quyết định, đọc diễn văn, giữ chức Thủ tướng, Chủ tịch nước… thì rất khó để thuyết phục rằng mình chỉ là “đảng viên cho có lệ”.

Ông Nguyễn Xuân Phúc bị buộc thôi chức đầu năm 2023, rồi đến tháng 7/2025 bị cách hết mọi chức vụ trong Đảng. Nhưng bị mất chức không đồng nghĩa với việc không còn là đảng viên. Trừ khi trong im lặng, ông đã tự nguyện xin ra khỏi Đảng và có bằng chứng rõ ràng từ nhiều năm trước – điều mà phần đông dư luận đều nghi ngờ. Một bộ hồ sơ di trú khai trung thực, đối chiếu với lý lịch chính trị công khai, rất dễ dẫn tới kết luận bất lợi cho đương đơn.

Những đảng viên ‘nhạt Đảng, khô Đoàn’ tìm đường định cư

Thực tế, cũng đã có không ít người từng là đảng viên CS Việt Nam sang Mỹ định cư hợp pháp. Điểm chung của họ, theo kinh nghiệm của những người am hiểu hồ sơ, là đã “nhạt Đảng, khô Đoàn, xa rời chính trị” từ lâu – mượn lại chính cụm từ từng được ông Nguyễn Phú Trọng dùng để phê phán cán bộ.

Nói cụ thể hơn, họ lặng lẽ ra khỏi Đảng nhiều năm trước khi nộp đơn, không còn giữ bất kỳ chức vụ lãnh đạo nào, không liên quan đến bộ máy đàn áp hay tuyên truyền. Sau một khoảng thời gian đủ dài, thường ít nhất 5 năm, họ có thể giải trình với phía Mỹ rằng việc tham gia Đảng chỉ là chuyện quá khứ, không còn ràng buộc về tư tưởng hay tổ chức.

Những trường hợp đó rất khác với một nhân vật từng đứng ở vị trí “tứ trụ triều đình”, gắn liền với vô số quyết sách, chiến dịch, ký tá. Từ góc nhìn di trú, đây không còn là câu chuyện của một cá nhân bình thường mà là biểu tượng của cả một hệ thống. Bởi vậy, nếu tin đồn bị từ chối là thật, thì đó đơn giản là hệ quả tất yếu của những dòng chữ lạnh lùng trong luật di trú Hoa Kỳ.

Từ Phủ Chủ tịch đến mơ ước ‘thẻ xanh’: nghịch lý của giới cầm quyền

Điều khiến dư luận chú ý không chỉ là câu chuyện một hồ sơ bị “rớt”, mà là hình ảnh tượng trưng phía sau nó. Một người từng ở đỉnh cao quyền lực của chế độ, từng tuyên thệ trung thành với “định hướng xã hội chủ nghĩa” và lên án “thế lực thù địch”, nay lại được cho là muốn sang chính “đế quốc Mỹ” – nơi lâu nay bị tuyên truyền như kẻ đối đầu ý thức hệ – để an hưởng tuổi già bên con cháu.

Hình ảnh ấy, dù chỉ ở dạng tin đồn, vẫn làm nhiều người bật cười chua chát. Nó khớp với cảm giác của không ít người Việt về tầng lớp quan chức: miệng thì rao “xây dựng CNXH”, nhưng con cái, tài sản, bất động sản lại âm thầm hướng về phương Tây. Từ góc nhìn ấy, câu chuyện ông Phúc chỉ là một mảnh ghép trong bức tranh rộng hơn về sự đứt gãy niềm tin: người cầm lái con tàu lại không muốn sống trên chính con tàu đó.

Trong các comment trên mạng, có người mỉa: “Bò đỏ, DLV, AK47 đâu, vô nhận hàng đi chứ!” – như một lời gọi tên cả bộ máy tuyên truyền từng hết lời ca tụng lãnh đạo, giờ bỗng im bặt khi xuất hiện tin đồn ông cựu Chủ tịch muốn “thoát thân” sang Mỹ. Ở một thái cực khác, có người bình luận bâng quơ: “Đi hay ở là quyền của mỗi người, chẳng việc gì phải xin ý kiến thiên hạ.” Chỉ khác là với những người từng nắm quyền lực, lựa chọn cá nhân ấy không còn là chuyện riêng tư nữa.

Tin đồn và bài học về trách nhiệm chính trị

Dĩ nhiên, cho đến lúc này, tất cả mới chỉ là lời truyền miệng. Có thể rồi đây sẽ xuất hiện những thông tin xác nhận, cũng có thể vụ việc chưa từng tồn tại và tất cả chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng tập thể. Nhưng dù thế nào, phản ứng của dư luận trước tin đồn này vẫn đáng để suy ngẫm.

Nó cho thấy người dân nhạy cảm thế nào với câu chuyện “đi – ở” của giới lãnh đạo. Khi người từng đứng trên bục cao nay bị đồn là phải xếp hàng trước lãnh sự quán Mỹ như bất kỳ di dân nào khác, nhiều người bỗng nhận ra một sự thật: quyền lực chính trị ở trong nước không giúp được gì trước những nguyên tắc lạnh lùng của một nền pháp trị khác. Tấm thẻ đảng từng mở ra mọi cánh cửa trong hệ thống, bỗng trở thành vật cản trước cánh cửa di trú Hoa Kỳ.

Nếu có một điều tích cực rút ra từ câu chuyện này, có lẽ là bài học về trách nhiệm. Những người đang cầm quyền hôm nay, nếu mai sau cũng mơ ước một tấm “thẻ xanh” nơi xứ khác, nên tự hỏi mình: đã để lại di sản gì cho đất nước mà mình sắp rời đi? Và những công dân bình thường, dù yêu hay ghét chế độ, cũng thấy rõ thêm một điều: tương lai của chính mình rốt cuộc không thể đặt vào tay những người mà ngay cả họ cũng không đủ tin tưởng để ở lại sống cùng.

✨Diễn viên chính: Hồ Nhất Thiên, Trương Vân Long, Tiêu Yến, Trương Hội Trung, Zeng Yong Ti
🎬Miêu tả:Tác phẩm tâm huyết mới nhất của "Bạn trai quốc dân" Hồ Nhất Thiên ~ Là tác phẩm tiếp theo "Gửi thời thanh xuân tươi đẹp nhất", "Tuyệt đại song kiêu" từng đốn tim toàn bộ các thiếu nữ của châu Á! Bắt tay với Trương Vân Long trong vai "Cảnh sát trưởng kiêu ngạo", cùng "Cảnh sát trưởng trong ấm ngoài lạnh" đấu đá hài hước, phối hợp ăn ý ~ Hãy bám sát chặt bộ đôi này nhé!

Thông báo trong đêm và cú sốc cho 2,8 triệu người theo dõi
Tối 27/11, trên trang Facebook gần 2,8 triệu người theo dõi, hệ thống Thẩm mỹ viện Mailisa bất ngờ đăng thông báo: toàn bộ chuỗi sẽ tạm ngừng hoạt động kể từ ngày 28/11/2025. Trong lá thư gửi “Quý khách hàng thân yêu”, Mailisa nói đây là một quyết định “rất khó khăn”, bày tỏ “vô cùng tiếc nuối” vì không thể tiếp tục phục vụ ở thời điểm hiện tại, kèm lời xin lỗi và mong được thông cảm để cùng vượt qua giai đoạn sóng gió. Chỉ vài dòng chữ, nhưng với hàng trăm ngàn khách từng tin tưởng gửi gắm gương mặt, làn da, và cả túi tiền của mình cho hệ thống này, đó là một cú sốc thực sự – bởi trước đó, những hình ảnh hào nhoáng, váy áo lộng lẫy, cửa hàng vàng son vẫn còn xuất hiện đều đặn trên mạng xã hội.

Cơn bão bình luận: tiền cọc, kem Doctor Magic và nỗi lo hoàn tiền
Ngay bên dưới thông báo tạm ngừng hoạt động, phần bình luận lập tức biến thành “hòm thư khiếu nại” tự phát. Không ít khách hàng cho biết vẫn còn tiền đặt cọc cho các gói làm đẹp tại nhiều chi nhánh, giờ không biết liên hệ ai để được giải quyết. Người mua sản phẩm – đặc biệt là dòng Doctor Magic – thì dồn dập hỏi: “Kem mua về xài không được có trả lại tiền không?”, “Hàng kém chất lượng bồi thường cho khách đi”, “Đồ mua về còn nguyên, trả lại được không?”… Nếu như nhiều năm qua, Mailisa nổi tiếng nhờ lượng khách khổng lồ, nhờ hình ảnh “bà trùm làm đẹp” xuất hiện dày đặc trên mạng, thì giờ đây, chính sức mạnh của đám đông ấy đang quay trở lại đòi câu trả lời. Từ ngày 22/11, các trang mạng xã hội của hệ thống đã ngừng cập nhật bài mới, tính năng bình luận cũng bị hạn chế, khiến cảm giác hoang mang càng tăng lên.

Từ status “xin lỗi” tới đại án buôn lậu mỹ phẩm
Thông báo tạm ngừng hoạt động không xuất hiện trong khoảng trống, mà đặt trên nền một vụ án kinh tế đang gây chấn động. Ngày 21/11, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (C03 – Bộ Công an) cho biết đã khởi tố vụ án “Buôn lậu” xảy ra tại Công ty MK Skincare và các đơn vị, địa phương liên quan. Đồng thời, cơ quan điều tra khởi tố bị can, bắt tạm giam bà Phan Thị Mai – Giám đốc Công ty TNHH Thẩm mỹ viện Mailisa – cùng chồng là Hoàng Kim Khánh và 7 người khác về tội “Buôn lậu”. Danh sách này kéo dài từ Tổng Giám đốc, kế toán trưởng, kế toán công ty MK Skincare đến giám đốc doanh nghiệp liên quan, nhân viên xuất nhập khẩu và cả người làm dịch vụ chuyển tiền. Hệ sinh thái kinh doanh mỹ phẩm gắn với thương hiệu Mailisa – từng được tô vẽ như một đế chế hiện đại, văn minh – giờ được cơ quan chức năng xác định có “dấu hiệu sai phạm” nghiêm trọng.

“Công thức” phù phép kem rẻ tiền thành hàng ngoại đắt đỏ
Theo kết quả điều tra bước đầu, trong giai đoạn 2020–2024, Phan Thị Mai và Hoàng Kim Khánh bị cáo buộc đã thỏa thuận với đối tác ở Quảng Châu mua các lô mỹ phẩm giá rẻ, chất lượng và thành phần không đúng như công bố, thậm chí không đủ điều kiện để được cấp Giấy chứng nhận lưu hành tự do (CFS) tại Trung Quốc. Sau đó, nhóm này được cho là đã câu kết với một số đối tượng người Trung Quốc lập hợp đồng ngụy tạo, “biến hóa” nguồn gốc từ Quảng Châu thành Hồng Kông, nhằm xin cấp CFS tại Hồng Kông rồi tổ chức nhập lậu về Việt Nam. Khi đã khoác lên nhãn mác “sản xuất tại Hồng Kông”, những hũ kem vốn chỉ là hàng rẻ tiền lập tức được nâng tầm, đánh trúng tâm lý sính ngoại của nhiều khách hàng trong nước. Thông qua chuỗi thẩm mỹ viện Mailisa và hệ thống truyền thông – quảng cáo dày đặc, các sản phẩm này được bán với giá cao gấp nhiều lần, giúp đường dây thu lợi bất chính lên tới hàng nghìn tỷ đồng, chỉ tính riêng 3 trong tổng số khoảng 100 sản phẩm chủ lực mà hệ thống đưa ra thị trường.

Cuộc điều tra mở rộng và câu hỏi treo với hàng vạn khách hàng
Hiện C03 vẫn đang tiếp tục củng cố tài liệu, chứng cứ về hành vi bị cho là sai phạm có tổ chức của các bị can; đồng thời mở rộng điều tra sang các cá nhân, đơn vị liên quan, với mục tiêu kê biên, phong tỏa tài sản để thu hồi tối đa cho Nhà nước. Trong khi pháp luật tiếp tục lên tiếng, một câu hỏi khác vẫn treo lơ lửng trên đầu hàng vạn khách hàng: tiền đã đóng, dịch vụ chưa dùng, sản phẩm mua về còn nguyên, rồi sẽ được giải quyết ra sao? Những dòng “xin lỗi, mong thông cảm” của Mailisa có lẽ là chưa đủ để xoa dịu cảm giác bị phản bội của những người từng tin rằng mình đang dùng “hàng ngoại xịn”. Đằng sau bức ảnh vợ chồng chủ thẩm mỹ viện cười rạng rỡ trước cánh cổng vàng son là những đêm mất ngủ của người tiêu dùng, là một thị trường làm đẹp hỗn loạn giữa thật – giả, và là lời cảnh tỉnh rằng: đôi khi, thứ đắt nhất trong một hũ kem không phải là dưỡng chất, mà là cái giá phải trả khi niềm tin bị mang ra kinh doanh.

ÔNG TRUMP MỘT VỊ TỔNG THỐNG THANH LIÊM ? !


Nếu bạn hỏi một số người Việt cuồng Trump rằng :

- " Ông ấy giàu lên như thế nào, họ sẽ trả lời ngay : "

- “ Ổng không nhận đồng lương nào, sống vì nước Mỹ, vì dân Mỹ, vì Tổ quốc !”

Nghe câu đó , tôi cười té ghế !





Thưa ông bà MAGA " Mít đặc " cuồng Trump :

- “ Không nhận lương đâu có nghĩa là không nhận tiền .” ?

Và đó chính là câu chuyện kỳ thú nhất của chính trường Hoa Kỳ thế kỷ 21:

Tổng thống đầu tiên biến nhiệm kỳ thành chương trình hoàn vốn cấp tốc cho đế chế khách sạn của mình.

Để tiện theo dõi, xin trình bày theo 10 “ tội ” – hay nói đúng hơn là 10 màn ảo thuật tài chính – sắc bén như lưỡi dao cạo.

1. Màn ảo thuật 1 :


Biến Nhà Trắng thành chi nhánh của Mar-a-Lago **


- Không nhận lương 400.000 đô một năm ? Không sao.

Chỉ cần Secret Service trả hàng triệu đô cho phòng khách sạn của chính tổng thống là đủ.

Từ góc độ tài chính, đây là mô hình “lấy tiền thuế dân nộp– trả cho khách sạn của mình – không phạm luật vì không ai cấm”.

Đỉnh cao của tư duy kinh doanh.





https://www.theguardian.com/us-news/...shington-hotel


2. Màn ảo thuật 2 :

Bán vé vào “cung vua” giá 200.000 đô.

Mar-a-Lago không phải resort, mà là triều đình thời hiện đại.

Ai muốn gặp tổng thống ? Xin mời đóng phí thành viên.


Cứ gọi cho đẹp là “membership” , chứ thực chất là vé VIP :

Vào được tiền đình mới xin xỏ được việc lớn.






3. Màn ảo thuật 3 :


Người nước ngoài xếp hàng cống nạp.


Các đoàn :

- Trung Quốc

- Qatar

- Ả Rập Xê Út… lũ lượt tổ chức sự kiện tại khách sạn Trump.

Lẽ nào tình cờ ?

Quốc gia nào cũng biết nguyên tắc tối thiểu :

- Muốn tạo thiện cảm, hãy tiêu tiền ở nơi tổng thống đang kiếm ăn.

Không cần phong bì—chỉ cần đặt phòng penthouse.





4. Màn ảo thuật 4 :

Ngoại giao Mỹ bị “ép xài hàng hiệu Trump”

Nhiều đoàn ngoại giao buộc phải ở khách sạn Trump vì… “truyền thống”.

Truyền thống gi ?


Truyền thống đem tiền ngân sách nộp về đại bản doanh của gia đình tổng thống.

Tóm lại :

- “Đi công tác thì phải yêu nước. Yêu nước thì phải yêu sản phẩm Trump.”





5. Màn ảo thuật 5 :

Hội nghị lobby – nộp tiền trước, xin xỏ sau.

Các nhóm vận động hành lang thuê phòng, tổ chức hội nghị, tiệc rượu tại khách sạn Trump đúng lúc họ đang cần chính sách cấp bách từ Nhà Trắng.

Đây không phải hối lộ – vì không có phong bì.

Đây chỉ là :

- “ Nỗ lực kết nối cộng đồng doanh nghiệp với tổng thống thông qua hóa đơn thanh toán”.

Một khái niệm mới mẻ của chính trị Mỹ.





6. Màn ảo thuật 6 :


Mô hình gia đình trị ưu việt.

Trong lúc Trump làm tổng thống, Ivanka được Trung Quốc cấp một loạt thương hiệu thời trang





Jared Kushner sau khi rời Nhà Trắng bỗng nhiên được quỹ Saudi Arabia rót 2 tỷ đô.




https://www.quora.com/Was-the-2-bill...t-do-you-think




Tất cả đều tình cờ, tất cả đều tự nhiên, tất cả đều không liên quan đến chức vụ.

Nếu ai nghi ngờ thì… lỗi là do trí tưởng tượng.


7. Màn ảo thuật 7 :

Viện trợ đổi điều tra – công thức không mới nhưng hiệu quả.

Với Ukraine, tổng thống bị cáo buộc giam viện trợ để buộc họ điều tra đối thủ chính trị.

Công thức này không có gì phức tạp :

- “Cho tôi cái tôi cần, rồi tôi cho anh cái anh đang kêu cứu.”

Nếu đây không phải là trao đổi quyền lực lấy lợi ích cá nhân thì gọi nó là gì?

Ngoại giao kiểu tiệm cầm đồ ?




* * *

Hôm qua, tôi ghé nhà thờ St. Susanna ở Dedham, Massachusetts, chỉ để nhìn tận mắt dòng chữ “ICE WAS HERE” mà nhà thờ từng trưng bày trong hang đá Hài Đồng Giáng Sinh vài tuần trước—một tấm hình đã làm dư luận xôn xao khắp nơi. Sáng thứ Bảy, khuôn viên vắng tanh. Bãi đậu xe rộng mà chỉ lác đác 1-2 chiếc. Trời lạnh khoảng 32°F (0°C), cái lạnh khiến người ta bước nhanh hơn, nhưng cũng khiến lòng người dễ chùng xuống.

Cuộc gặp bất ngờ trong cái lạnh Dedham
Tôi đi vòng qua trước sân để quan sát vị trí hang đá trước khi bấm máy quay vài hình ảnh. Bên phải nhà thờ có một tòa nhà rộng, tôi đoán là nơi sinh hoạt của các linh mục. Tôi vừa định bấm chuông thì một vị cao niên mở cửa mời vào, bảo ngoài trời lạnh quá. Tôi hỏi nhanh: “Cha có phải linh mục Joseph Josoma không?” Ông mỉm cười: “Không, tôi là linh mục Stephen.” Tôi giới thiệu mình là người gốc Việt và đến tìm hiểu về câu chuyện “ICE WAS HERE”. Nghe đến hai chữ “người Việt”, cha Stephen thoáng ngạc nhiên, rồi bắt đầu kể—không phải kể về một khẩu hiệu, mà kể về một bi kịch.

Ông Joseph Nghĩa Vy: thuyền nhân, tù tội, và nỗ lực làm lại cuộc đời
Theo lời cha Stephen, ông Joseph Nghĩa Vy, 64 tuổi, là thuyền nhân đến Mỹ vào thập niên 80, sống một mình, không có người thân ở đây. Thời trẻ, ông vướng vào vòng lao lý trong một vụ án nghiêm trọng và phải trả giá bằng hơn một thập niên sau song sắt. Cha kể lại rằng khi còn trẻ vì nóng tính, ông có ẩu đả gây thương tích cho một cô gái; ông đưa cô đi bệnh viện nhưng dọc đường lại gặp tai nạn xe, ông bị thương và một người đi cùng thiệt mạng. Đó là một đoạn đời vừa rối, vừa nặng, vừa đủ để đẩy một con người xuống đáy.

Nhưng ông đã ra tù được 18 năm. Ông được cộng đồng Công giáo Norfolk Bethany nâng đỡ, cưu mang để làm lại từ đầu. Tám năm gần đây, ông làm nghề chải lông, làm đẹp cho chó (dog groomer), sống lặng lẽ, không phát sinh thêm rắc rối pháp luật. Ông còn tham gia các chương trình hướng dẫn, hỗ trợ những cựu tù nhân khác quay về đời thường—một kiểu chuộc lỗi bằng cách giúp người khác đừng lạc đường như mình từng lạc.

ICE bắt tháng 6, trục xuất về Việt Nam và cú rơi tuyệt vọng
Cha Stephen kể rằng vào tháng 6 năm nay, ông Nghĩa bị ICE bắt vào trại tạm giam. Vài tháng sau, ông bị trục xuất về Việt Nam—nơi ông đã rời đi từ mấy chục năm trước, không còn quen biết ai, không còn mạng lưới nâng đỡ, không còn “mái hiên” để trú. Cha nói thêm: đầu tháng 11, cha nghe tin phía Việt Nam có thể không chấp nhận để ông ở lại vì xem ông là tội phạm hình sự, và có khả năng bàn giao để đưa ông đến một quốc gia khác, nghe đâu là El Salvador. Trong một đời người, có những cú sốc không làm ta ngã ngay, nhưng làm ta rạn nứt từ bên trong—âm thầm, lạnh lẽo và kéo dài.

Theo lời kể, ngày 7 tháng 11 năm 2025, ông Nghĩa đã tự kết liễu đời mình. Một người từng được cứu lần thứ hai ở Mỹ nhờ lòng nhân ái của cộng đồng và niềm tin tôn giáo, rốt cuộc lại gục ngã vì một cú đổi chiều của thời cuộc. Có những cái chết không chỉ là một cái chết; nó là dấu chấm hết của một hành trình dài cố gắng “trở thành người tốt” trong một hệ thống không luôn cho cơ hội sửa sai.

Vì sao câu chuyện gây bùng nổ tranh cãi?
Khi câu chuyện lan ra, phản ứng trên mạng xã hội lập tức chia làm hai bờ đối nghịch. Một bên thương cảm: “Ông ấy đã trả giá rồi, đã sống tử tế suốt nhiều năm, sao vẫn bị xô đi?” Bên kia lạnh lùng: “Luật là luật, có tội thì phải trả.” Có người đổ lỗi cho chính quyền Trump, có người nói luật di trú tồn tại từ trước, Trump chỉ “thi hành”. Có người trách Việt Nam không nhận. Có người nghi ngờ chi tiết, nghi ngờ mốc thời gian, nghi ngờ cả tấm ảnh ngôi mộ. Và cũng có những lời nặng nề, mạt sát, nguyền rủa—thứ ngôn ngữ không hề giúp ai hiểu thêm điều gì, nhưng rất giỏi làm vết thương sâu hơn.

Trong phần bình luận, một ý đáng chú ý được nhắc đi nhắc lại: luật di trú và tòa di trú có khi không vận hành theo trực giác “đã mãn án là xong” như nhiều người nghĩ. Có những trường hợp phạm tội từ rất lâu, ra tù đã lâu, sống lương thiện nhiều năm, vẫn có thể bị lôi lại vào tiến trình trục xuất. Thậm chí có người từng phục vụ quân đội cũng không chắc miễn nhiễm nếu quá khứ có bản án thuộc diện bị xem là nghiêm trọng. Vì vậy, tranh luận “đáng hay không đáng” thường va vào một bức tường: hệ thống không hỏi cảm xúc, nó hỏi điều khoản.

Điều còn lại sau một cái chết
Nếu không có cuộc gặp tình cờ với cha Stephen hôm ấy, có lẽ rất ít người Việt biết rằng đã có một đồng hương sống lặng lẽ, làm việc lương thiện, cố chuộc lỗi bằng tử tế, rồi vẫn bị xô khỏi nơi họ gọi là nhà—để cuối cùng rơi vào tuyệt vọng. Câu chuyện này không nhằm biến ai thành biểu tượng chính trị, càng không phải để “mượn áo nhà thờ” làm bình phong. Nó chỉ nhắc chúng ta một điều: dưới những khẩu hiệu cứng như đá, luôn có con người bằng xương bằng thịt.

Luật có thể là luật. Nhưng xã hội vẫn cần lòng thương. Và cộng đồng vẫn cần hiểu biết: hiểu rằng di trú không đơn giản là “hợp pháp hay bất hợp pháp”, “tội hay không tội”, mà còn là những mảnh đời bị treo lơ lửng giữa quá khứ và hiện tại. Trước khi phán xét bằng một câu gọn lỏn, hãy thử đặt câu hỏi: nếu người đó là anh em mình—mình muốn được nghe một câu chửi, hay muốn được chìa một bàn tay?


Bryant Trần