Những cuộc tấn công của Nhà Trắng vào giới truyền thông bắt đầu có vẻ rất giống với những cuộc tấn công ở các quốc gia khác theo chế độ lãnh đạo độc tài trong những năm gần đây.
Vào thứ Ba, vài ngày sau khi Trump và Vance cố gắng công khai hạ bệ Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy, và một ngày sau khi Hoa Kỳ ngừng chia sẻ thông tin tình báo với Ukraine, hai sự kiện đặc biệt đã xảy ra ở châu Âu.
Đầu tiên, Tổng thống Pháp Emmanual Macron đã lên sóng để thảo luận về cách các sự kiện gần đây cho thấy rằng châu Âu không còn có thể trông cậy vào Hoa Kỳ bên cạnh mình trong cuộc xung đột đang âm ỉ với Nga nữa—và ông đã thông báo về một cuộc họp khẩn cấp tại Paris của các tham mưu trưởng quân đội châu Âu. Ông cho biết, ông sẽ cởi mở thảo luận về việc cung cấp một chiếc ô hạt nhân của Pháp cho các quốc gia châu Âu khác.
Vài giờ sau, bốn cựu đại sứ Anh tại Hoa Kỳ đã làm chứng trước một ủy ban quốc hội về quan hệ quốc tế về một " sự thay đổi lớn " trong mối quan hệ đặc biệt giữa Hoa Kỳ và Anh. Họ đưa ra giả thuyết rằng, dưới thời Trump, việc chia sẻ thông tin tình báo giữa hai nước sẽ trở nên khó khăn hơn và họ tuyên bố rằng Hoa Kỳ hiện có vẻ như có ý định tuân thủ cái mà một trong số họ gọi là "thế giới quan về việc chiếm đoạt đất đai... sức mạnh là đúng". Bộ tứ này chỉ trích Trump vì đã bắt nạt Ukraine và cảnh báo rằng hiện có sự khác biệt quá lớn về triết lý chính trị và đạo đức giữa Hoa Kỳ và Vương quốc Anh đến mức không có khả năng Hoa Kỳ sẽ tuân thủ lâu dài các mối quan hệ chặt chẽ đã được hình thành trong thế kỷ qua.
Cựu đại sứ Nigel Sheinwald đã tuyên bố thẳng thắn rằng, “Về ít nhiều bất kỳ vấn đề chính sách đối ngoại lớn nào mà chúng ta đang giải quyết ngày nay, chúng ta không đồng ý với Hoa Kỳ và có sự liên kết chặt chẽ hơn với các đối tác châu Âu của mình”. Ngài David Manning, một cựu đại sứ khác, cho biết điều không thể tưởng tượng được giờ đây đã trở thành một khả năng thực sự—rằng Hoa Kỳ sẽ không còn tôn trọng Điều 5, điều khoản phòng thủ chung là cốt lõi của liên minh NATO.
Và sau đó vào thứ Tư, Châu Âu đã khởi xướng một chương trình tái vũ trang khổng lồ trị giá 800 tỷ euro , nhằm ứng phó khẩn cấp với tình hình toàn cầu đang thay đổi nhanh chóng.
Việc các đồng minh thân cận nhất của Hoa Kỳ hiện đang công khai nói về nguy cơ rạn nứt - và định hình lại chính sách một cách mạnh mẽ trong bóng tối của sự rạn nứt này - nói lên rất nhiều điều về sự hỗn loạn toàn cầu mà Trump đang gây ra. Trump đang phá vỡ các mối quan hệ đối tác quốc tế đã được các tổng thống trước đây nuôi dưỡng cẩn thận trong nhiều thập kỷ, có thể là sự thay đổi đột ngột của ông trong chính sách của Hoa Kỳ đối với Ukraine; tuyên bố về một cuộc chiến thương mại chống lại Mexico, Canada và Trung Quốc, với Liên minh châu Âu, Ấn Độ và các đối tác thương mại khác có khả năng sẽ bị đánh thuế vào ngày 2 tháng 4 ; hoặc phá hủy các dự án của USAID đã cứu sống hàng chục triệu người trong nhiều năm qua.
Tất nhiên, thiệt hại không chỉ xảy ra ở nước ngoài. Ít nhất là một phần, châu Âu - nơi các nhà lãnh đạo gần đây đã bị Phó Tổng thống Vance, người đang ve vãn AfD, thuyết giảng vì cáo buộc vi phạm quyền tự do ngôn luận - đang nhìn vào nước Mỹ và thấy một quốc gia được thành lập trên nguyên tắc tự do ngôn luận hiện đang sẵn sàng sử dụng quyền lực đe dọa to lớn của chính phủ liên bang để đàn áp các quan điểm, cả ở Hoa Kỳ và nước ngoài, mà họ không đồng tình.
Ở Hoa Kỳ, ngoài vụ thảm sát bằng cưa máy nhằm vào các nhân viên liên bang, nhóm của Trump còn đang phá bỏ Tu chính án thứ nhất, tiến hành cuộc chiến chống lại giới truyền thông và các trường đại học, cuộc chiến này bắt đầu trông rất giống với các cuộc chiến ở Hungary, Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và các quốc gia khác đã ủng hộ các nhà lãnh đạo độc tài trong những năm gần đây.
Kế hoạch của trò chơi khá đơn giản: Để bắt đầu, hãy sử dụng hệ thống pháp lý một cách tích cực nhất có thể để kiện các phương tiện truyền thông. Ngay cả khi bạn không có một vụ kiện pháp lý tốt, hãy khiến các phương tiện truyền thông bị nhắm mục tiêu phải chịu đựng quá nhiều đau đớn và tốn kém để có thể giữ vững lập trường của họ. Không cần tìm đâu xa hơn vụ kiện trị giá 10 tỷ đô la vô lý của Trump chống lại CBS vì cách họ xử lý cuộc phỏng vấn trước bầu cử với Phó Tổng thống Kamala Harris, cũng như vụ kiện của ông chống lại ABC News vì bình luận viên George Stephanopoulos mô tả về các cáo buộc tình dục chống lại ông trong vụ án E. Jeanne Carroll.
Trong trường hợp trước, CBS đã đồng ý cung cấp bản ghi chép chưa chỉnh sửa của cuộc phỏng vấn cho nhóm của Trump. Trong trường hợp sau, công ty mẹ của ABC đã chi 15 triệu đô la và một lưu ý hối tiếc để vụ kiện được giải quyết. Không có gì ngạc nhiên khi Trump coi đây là sự xác nhận cho chiến lược kiện tụng của mình, và giờ đây có vẻ như các hãng tin tức bị coi là thù địch với Trump và chương trình nghị sự của ông sẽ phải đối mặt với một cuộc tấn công kiện tụng không ngừng nghỉ trong những năm tới.
Cùng lúc đó, chế độ của Trump đang theo đuổi quyền tiếp cận các địa điểm và sự kiện quan trọng của giới truyền thông. Lần đầu tiên tấn công vào đây diễn ra cách đây vài tuần, khi Associated Press bị cấm tham gia các cuộc họp tại Nhà Trắng vì hãng tin này, phục vụ cho đối tượng khán giả quốc tế, vẫn chưa đầu hàng Trump, người đang yêu cầu hãng gọi Vịnh Mexico là "Vịnh Hoa Kỳ". AP đã kiện để lấy lại quyền tiếp cận, nói rằng Nhà Trắng đang vi phạm quyền Tu chính án thứ nhất của mình, nhưng cho đến nay tòa án vẫn chưa ra lệnh cho các nhà báo của AP được vào lại.
Vài ngày sau khi cấm AP, Nhà Trắng đã tiến thêm một bước nữa khi tuyên bố sẽ nắm quyền kiểm soát nhóm báo chí Nhà Trắng và do đó có quyền phủ quyết đối với các hãng tin được phép và không được phép tham gia các sự kiện có sự tham gia của nhóm nhà báo.
Theo truyền thống, chính các thành viên nhóm báo chí đã chọn các hãng thông tấn nào sẽ được mời vào nhóm mỗi ngày. Nhà Trắng chưa từng có quyền lựa chọn nhà báo nào được phép đưa tin về các sự kiện. Nhưng đó là những gì đang diễn ra vào năm 2025, tại Hoa Kỳ.
Để làm tình hình thêm hỗn loạn, chính quyền đã bắt đầu cung cấp " tóm tắt chính sách " riêng cho một số mạng lưới cực hữu, chẳng hạn như One America News Network, và những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội cực hữu.
Do đó, về mọi mặt, đất nước hiện có một phương tiện truyền thông nhà nước hoạt động như một công cụ tuyên truyền 24/7 cho phong trào MAGA—làm cho Trump trong chính phủ những gì họ đã làm cho ông khi còn là đảng đối lập, cung cấp một cơ quan ngôn luận hoàn toàn dễ bảo cho bất kỳ chính sách ngớ ngẩn nào mà ông ta nghĩ ra mỗi ngày. Và những nỗ lực thao túng đưa tin không dừng lại ở đó.
Trump đã chọn cựu thống đốc Arizona và ứng cử viên thượng viện, và là người trung thành cực đoan với MAGA, Kari Lake làm cố vấn đặc biệt cho Cơ quan Truyền thông Toàn cầu Hoa Kỳ. Ban đầu, bà được lên kế hoạch đứng đầu Đài Tiếng nói Hoa Kỳ, phát triển trong Chiến tranh Lạnh như một cách để truyền tải tiếng nói và các giá trị của Hoa Kỳ - bao gồm cả những giá trị bảo vệ quyền tự do ngôn luận và tự do báo chí - đến những nơi xa xôi trên thế giới, và tồn tại như một đơn vị phụ thuộc trong USAGM. Tuy nhiên, Đài Tiếng nói Hoa Kỳ, rõ ràng hiện đang nằm trong danh sách cắt giảm của DOGE. Ngay cả khi nó vẫn tồn tại, USAGM đã có động thái xóa bỏ mọi ý thức độc lập của nó; một số nhà báo đã bị điều tra vì những bài viết được coi là chỉ trích các chính sách của Trump; một số bài viết được coi là chỉ trích đã bị giết; và tuần trước, một nhà báo cao cấp đã bị cho nghỉ việc vì những bài đăng trên mạng xã hội được coi là thù địch với chế độ mới.
Tôi có thể tiếp tục: Có nỗ lực vô cùng vô lý và đạo đức giả của Musk nhằm chặn các tài khoản X của những người mà ông quyết định là thù địch với ông và các giá trị của ông, bao gồm cả những người đã báo cáo về các thành viên trong nhóm DOGE của ông. Có những lá thư đã được gửi đến các trường đại học, cùng với các bài đăng trên mạng xã hội của Trump, yêu cầu họ giải thể tất cả các câu lạc bộ và tất cả các học bổng được coi là thúc đẩy sự đa dạng theo bất kỳ cách nào, nếu không họ sẽ phải đối mặt với việc bị chặn hoàn toàn các quỹ liên bang. Có những bài đăng của Trump cảnh báo những sinh viên tham gia biểu tình rằng ông sẽ tìm cách bắt giữ họ, đuổi khỏi trường đại học và, nếu họ ở đây với thị thực sinh viên, sẽ bị trục xuất. Có những bài đăng của ông yêu cầu các tờ báo sa thải những cây bút chuyên mục mà ông không chấp thuận.
Một số hành động này đã nhận được rất nhiều sự chú ý, nhưng cũng có rất nhiều hành động bị chìm vào quên lãng giữa những hành động điên cuồng của Musk và Trump.
Tất cả đều đáng chú ý. Xét về tổng thể, những gì chúng ta đang thấy là một cuộc tấn công vào báo chí tự do và các lý tưởng về tự do ngôn luận trong học viện và hơn thế nữa. Nó gợi nhớ đến tác động lạnh lùng của chủ nghĩa McCarthy vào cuối những năm 1940 và đầu những năm 1950, của Red Scares trong giai đoạn hậu Thế chiến II, của các cuộc tấn công vào báo chí tự do được phát động trong Thế chiến I và của những nỗ lực tàn bạo ở miền Nam sâu thẳm trong những thập kỷ sau nội chiến nhằm đuổi cư dân của báo chí Da đen ra khỏi thị trấn và ra khỏi tiểu bang, phá hủy máy in của họ và đe dọa các phóng viên và chuyên mục của họ, bao gồm cả Ida B. Wells không sợ hãi, bằng cách hành quyết khi các bài viết của họ trở nên quá chỉ trích hiện trạng.
Tất cả đều đối lập dữ dội, đê tiện, với các giá trị và truyền thống tốt đẹp nhất của nước Mỹ. Và nó củng cố cảm giác trong số các đồng minh truyền thống của nước Mỹ rằng đất nước đang lao xuống một con đường đen tối sẽ đưa nó đi xa khỏi bối cảnh dân chủ mà nó từng sinh sống.
Theo Sasha Abramsky
Sasha Abramsky là phóng viên phương Tây của The Nation . Ông là tác giả của một số cuốn sách, bao gồm The American Way of Poverty , The House of Twenty Thousand Books , Little Wonder: The Fabulous Story of Lottie Dod, the World's First Female Sports Superstar , và gần đây nhất là Chaos Comes Calling: The Battle Against the Far-Right Takeover of Small-Town America.
