Một đêm đẫm máu giữa khuôn viên danh giá
Brown University – biểu tượng của trí tuệ, tự do học thuật và sự an b́nh của New England – chưa từng trải qua khoảnh khắc nào kinh hoàng như đêm đó. Trong ṭa nhà Barus and Holley, nơi các sinh viên thường học khuya để ôn thi cuối kỳ, một cơn ác mộng mở mắt đă bùng nổ giữa không gian lẽ ra chỉ có tiếng lật sách và tiếng gơ bàn phím. Khi những tiếng súng nổ vang, hai sinh viên đă gục xuống và chín người khác bị thương – dấu mốc bi thảm nhất trong lịch sử hiện đại của Rhode Island.
Providence, thành phố vốn yên b́nh và dễ mến, bỗng chốc ch́m vào tiếng c̣i hú, tiếng trực thăng quần thảo trên bầu trời, và ánh đèn xanh đỏ phản chiếu lên những ṭa nhà cổ kính. Một học kỳ sắp kết thúc trong b́nh yên bỗng bị phủ bởi bóng tối nặng nề của bạo lực súng đạn – thứ mà nước Mỹ đă quá quen nhưng vẫn luôn đau đớn mỗi khi nó xảy ra.
Nghi phạm bị giữ: một người đàn ông từ Wisconsin với hành tŕnh bí ẩn
Theo các nguồn thực thi pháp luật và tài liệu thu thập được, nghi phạm đáng chú ư nhất là Benjamin Erickson, 24 tuổi, cư dân Wisconsin. Nhóm điều tra liên bang lần theo tín hiệu điện thoại và các camera giao thông để t́m dấu vết, dẫn đến một khách sạn ở Coventry – nơi một đội chiến thuật tổng hợp của FBI, US Marshals và cảnh sát địa phương đă ập vào lúc trời chưa sáng.
Trong pḥng, họ thu giữ hai khẩu súng: một chiếc revolver và một khẩu Glock mini gắn tia laser – phù hợp với mô tả từ các nhân chứng về ánh sáng laser lóe lên giữa pḥng học trước khi vụ nổ súng xảy ra. Erickson khai rằng anh ta “ở trong khách sạn cả ngày”, nhưng hành tŕnh di chuyển cho thấy anh đă lái xe từ Wisconsin đến Rhode Island ngay trước thảm kịch. Câu hỏi lớn nhất – V́ sao? – vẫn chưa có lời giải đáp. Không có thư tuyệt mệnh, không có tuyên bố lư do, cũng không ghi nhận xung đột nào trước đó. Nhưng sự im lặng của nghi phạm không làm nỗi đau của cộng đồng vơi bớt.
Khoảnh khắc kinh hoàng trong lớp học: “Tôi vừa đứng ở đó 30 giây trước”
Vào lúc thảm kịch xảy ra, buổi ôn thi môn Kinh Tế Học đang diễn ra b́nh thường. Trợ giảng 21 tuổi Joseph Oduro vừa gọi sinh viên xếp lại giấy tờ và quay lưng về phía bảng đen. Khi tiếng súng đầu tiên vang lên, anh lập tức chui xuống sau bàn giảng và gọi 911, trong khi các viên đạn xuyên qua tấm bảng ngay vị trí anh đứng chỉ nửa phút trước đó.
“Tôi vẫn không hiểu làm sao ḿnh c̣n sống,” Oduro nói, giọng run run.
Một sinh viên khác – Mia Tretta, người từng sống sót vụ xả súng tại Saugus High School năm 2019 – đứng ngay gần cửa ra vào. Khi nghe tin nhắn cảnh báo “Shooter in the building”, cô nói tim ḿnh “đập như muốn vỡ tung”. Tai cô như vang lại âm thanh năm xưa, khi cô chứng kiến bạn thân bị bắn ngay trước mặt.
“Tôi đă nghĩ ḿnh sẽ không phải sống lại điều đó thêm lần nào nữa,” cô nghẹn ngào.
Nhưng nước Mỹ, đáng tiếc, thường buộc nạn nhân phải học cách sống sót nhiều lần.
Năm phút định mệnh: người rời khỏi ṭa nhà trước khi súng nổ
Eva Erickson – nghiên cứu sinh, cựu thí sinh chương tŕnh Survivor – rời ṭa nhà chỉ năm phút trước khi tiếng súng vang lên. Khi lệnh “lockdown” được gửi đến điện thoại, cô đứng chết lặng, tự hỏi:
“Năm phút đó… là may mắn hay là định mệnh?”
Tại pḥng gym, nơi cô đang luyện tập, đèn tắt phụt và tất cả sinh viên được yêu cầu nằm sát đất. Không khí lạnh căm, chỉ có tiếng thở gấp gáp và những ngón tay run rẩy nhắn tin cho gia đ́nh.
Thành phố bị phong tỏa: hàng trăm cảnh sát, hàng ngh́n người run rẩy
Lực lượng an ninh triển khai lớn chưa từng có: hơn 400 nhân viên công lực, gồm FBI, ATF, US Marshals, cảnh sát tiểu bang và cả Secret Service. Các thư viện, kư túc xá và giảng đường bị khóa kín. Sinh viên nằm sau bàn học, ghế, tủ, cầu thang – bất cứ nơi nào có thể che chắn.
Một video từ thư viện Rockefeller ghi lại cảnh cảnh sát đập mạnh vào cửa pḥng, hô lớn:
“SHOW ME YOUR HANDS!”
Những khuôn mặt trẻ măng, đẫm nước mắt, đứng dậy trong ánh đèn pin lạnh lẽo.
Hàng trăm sinh viên được sơ tán đến trung tâm thể thao, biến nơi này thành trại trú ẩn bất đắc dĩ giữa mùa đông. Nhiều em run đến mức không thể cầm nổi chai nước.
“Con đang ở đâu? Con có an toàn không?”
Những cuộc gọi của phụ huynh vang lên khắp băi đậu xe, trong nỗi sợ không thể nói thành lời.
Giáng sinh nhuốm màu tang tóc
Ở công viên Lippitt, hàng trăm người thắp nến. Những giọt nước mắt chảy xuống trong gió lạnh. Nhà Rabbi Sarah Mack nói:
“Một ngọn nến nhỏ cũng có thể xé tan bóng tối.”
Nhưng tối hôm ấy, bóng tối dường như phủ lên cả thành phố.
Nhà trường lập tức hủy toàn bộ bài thi mùa đông, đóng cửa khuôn viên trong nhiều ngày, mời chuyên gia tâm lư đến hỗ trợ. Nhưng không dịch vụ chữa lành nào có thể giúp sinh viên quên đi khoảnh khắc họ nấp dưới bàn, chờ tiếng bước chân của kẻ nổ súng đi qua.
Câu hỏi muôn thuở: Tại sao nước Mỹ để điều này tiếp diễn?
Tổng thống Donald Trump đăng lời cầu nguyện “Thoughts and prayers”. Cộng đồng lại chia đôi: nửa an ủi, nửa giận dữ. Những gia đ́nh từng mất con trong Sandy Hook, Parkland, Uvalde… cảm nhận lại một cách tàn nhẫn rằng nước Mỹ chưa học được ǵ sau hàng trăm vụ xả súng.
Nước Mỹ lại hỏi những câu cũ:
Tại sao một kẻ xa lạ mang súng bước vào lớp học?
Tại sao sinh viên phải sống như trong chiến tranh?
Tại sao những đứa trẻ phải học cách khóa cửa và trốn dưới bàn từ tiểu học?
Không ai trả lời được.
Brown và Providence: những vết sẹo kéo dài nhiều năm
Một Ivy League từng đứng vững qua chiến tranh, dịch bệnh, biểu t́nh – giờ đây phải đối mặt với thảm kịch ngay trong pḥng học của ḿnh. Những sinh viên bị thương về thể xác sẽ lành lại, nhưng những người thoát chết tinh thần sẽ mang theo kư ức đó cả đời: tiếng súng, tiếng hét, tiếng đèn pin chiếu vào mặt, tiếng cảnh sát ra lệnh, tiếng tim đập mạnh khi chờ cửa mở.
Thị trưởng Providence nói:
“Đây không chỉ là bi kịch của Brown. Đây là vết thương của cả thành phố.”
Và có lẽ, của nước Mỹ.
