USA "Hoàng Đế" Mỹ làm thị trường tài chính thất vọng

[Gibbs]

Spiegel

Tim Bartz phỏng vấn Martin Lück

Nguyễn Văn Vui, chuyển ngữ

Tại sao nhiệm kỳ Trump 2 lại làm thị trường tài chính thất vọng

Donald Trump được coi là một người có ảnh hưởng lớn tới thị trường, nhưng nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của ông ta đến nay là một sự thất bại. Nhà kinh tế Martin Lück giải thích việc gì đang xảy ra, liệu cơn sốt AI có đang qua đi, và tại sao cổ phiếu châu Âu hiện nay lại hấp dẫn hơn.

Hỏi: Thưa ông Lück, nhiều nhà đầu tư đã đặt hy vọng vào Donald Trump và vào triển vọng cắt giảm thuế cũng như nới lỏng các quy định, nhưng trên thị trường chứng khoán các dấu hiệu lạc quan hoàn toàn thiếu vắng. Chỉ số S&P 500 của Mỹ hiện ngang mức trước cuộc bầu cử tổng thống vào ngày 5 tháng 11 năm 2024. Ông nghĩ sao về điều này?

Lück: Điều này chủ yếu là do các cổ phiếu công nghệ, các cổ phiếu đã chiếm ưu thế trong nhiều năm qua. Chúng hiện đang được định giá quá cao. Việc các cổ phiếu này có sự điều chỉnh là điều đã được dự báo trước. Những gì quá đắt đỏ thì thường hay biến động mạnh. Cả thị trường đang chịu ảnh hưởng do sự sụt giảm này.

Hỏi: Vậy nguyên nhân cụ thể nào làm các cổ phiếu công nghệ yếu đi?

Lück: Một phần là mối quan hệ chặt chẽ giữa “giới tinh hoa công nghệ“ và Trump. Các nhà đầu tư cảm thấy lo lắng khi thấy các “tech bros” lại chịu sự điều khiển của một nhà độc tài kém khả năng logic, lại đứng dàn chào ông ta trong lễ nhậm chức. Không ai biết mối quan hệ này sẽ kéo dài bao lâu và điều gì sẽ xảy ra nếu nó kết thúc.

Chính quyền Mỹ ngày nay bao gồm những người có lợi ích hoàn toàn khác biệt nhau: Có những người cơ hội chủ nghĩa như Elon Musk, những người theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan, và cũng có những kẻ cực đoan như Steve Bannon, người đang dần dần lấy lại ảnh hưởng và không ưa gì Musk. Những người hâm mộ Trump cũng không quên rằng chính các CEO đã từng ghét Trump thậm tệ lúc ban đầu.

Hỏi: Còn lý do khác thì sao?

Lück: Thành công của công ty startup Trung Quốc Deepseek đã làm mất đi phần nào sự kỳ diệu của trí tuệ nhân tạo (AI). Dù chúng ta lúc nào cũng nên nghi ngờ các dữ liệu từ Trung Quốc, nhưng thực tế là Deepseek chỉ tốn vài triệu đô la mà vẫn hoạt động tốt – Điều này khiến người ta tự hỏi, liệu AI có thực sự là một sản phẩm đặc biệt hay chỉ là một thứ hàng hóa phổ thông, dễ dàng tiếp cận. Trí tuệ nhân tạo hiện giờ không còn huyền bí như trước nữa. Và vì cổ phiếu công nghệ được đánh giá cao dựa trên AI, giờ đây tất cả đang được điều chỉnh lại.

Hỏi: Cả giá trị Bitcoin cũng đã giảm mạnh, dù xung quanh Trump có rất nhiều fan của tiền mã hóa, và bản thân Trump cũng đã phát hành một đồng Coin Meme. Giờ ông ta thông báo sẽ đưa Bitcoin, Ether và các loại tiền mã hóa khác vào một quỹ dự trữ chiến lược mới. Điều này có thể giúp Mỹ kiểm soát giá trị của tiền mã hóa và làm khó các quốc gia khác trong việc tìm kiếm các lựa chọn thay thế cho đồng đô la. Ông nghĩ sao về điều này?

Lück: Những ai đầu tư vào tiền mã hóa cần phải hiểu rằng, đây là một lớp tài sản không có giá trị cơ bản và có sự biến động mạnh mẽ hơn so với thị trường chứng khoán. Do đó, việc giá trị của tiền mã hóa giảm mạnh trong bối cảnh các cổ phiếu công nghệ và chứng khoán Mỹ yếu đi là điều có thể dự đoán trước. Việc Trump không có hành động rõ ràng về vấn đề này trong thời gian dài đã làm nhiều nhà đầu tư thất vọng. Liệu những phát biểu mới đây của Trump có tạo ra sự thay đổi lâu dài hay không thì vẫn còn phải chờ xem.

Hỏi: Một điểm đáng chú ý khác là cổ phiếu của các công ty vừa và nhỏ của Mỹ đang suy yếu, điều này có thể thấy qua chỉ số Russell 2000. Những công ty này có thể có nhiều người lao động là người Mỹ, và thậm chí nhiều người trong số họ là cử tri của Trump, thay vì những công ty lớn. Vậy tại sao các cổ phiếu này lại yếu kém đến vậy?

Lück: Các nhà đầu tư không chỉ đơn giản mua những cổ phiếu này với hy vọng rằng việc cắt giảm thuế và nới lỏng quy định sẽ sớm tạo ra sự phục hồi. Niềm tin vào sự ổn định của chính trị Mỹ hiện đang giảm mạnh một cách rõ rệt.

Hỏi: Hạ viện Mỹ vừa thông qua kế hoạch của Trump nhằm cắt giảm thuế cho người dân Mỹ 4,5 ngàn tỷ đô la đến năm 2028 và cắt giảm chi tiêu công 2 ngàn tỷ đô la. Kế hoạch này còn phải được Thượng viện thông qua, nơi mà đảng Cộng hòa cũng đang chiếm ưu thế. Liệu điều này có thể tạo ra một làn sóng phục hồi, đặc biệt là đối với các công ty vừa và nhỏ của Mỹ không?

Lück: Có thể lắm, nếu các kế hoạch này được triển khai cụ thể và rõ ràng về thể thức kinh tài cho chúng. Khi đó, tác động đến doanh thu và lợi nhuận của từng công ty có thể được tính toán. Tuy nhiên, điều bất lợi có thể là việc cắt giảm chi tiêu công rộng rãi và sa thải công chức. Điều này sẽ dẫn đến việc giảm cầu trong kinh tế. Tất cả vẫn còn khá mơ hồ.

Hỏi: Về thuế quan, Trump đã có những quyết định rất lộn xộn. Đầu tiên Trump dọa áp thuế cao đối với Canada và Mexico, sau đó lại hoãn việc này, dù các nước này chỉ đưa ra những đề nghị đàm phán rất hạn chế. Thị trường cổ phiếu phản ứng ra sao về điều này?

Lück: Việc này cho thấy rõ sự thiếu năng lực của Trump. Chỉ số kinh tế duy nhất mà Trump hiểu là lãi suất. Ông ta còn không hiểu rằng, chính người tiêu dùng và doanh nghiệp Mỹ mới là những người phải trả thuế quan. Một ngày nào đó, có thể tăng trưởng kinh tế của Mỹ sẽ giảm dưới mức tăng trưởng tiềm năng, và lúc đó người Mỹ sẽ nhận ra rằng, hoàng đế đang trần truồng như nhộng.

Hỏi: Mặt khác, Apple vừa thông báo sẽ đầu tư 500 tỷ đô la vào Mỹ và tạo ra 20.000 việc làm. Có lẽ đây cũng là một cách để công ty này độc lập hơn trước những tuyên bố áp thuế cao của Trump đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, nơi Apple sản xuất điện thoại di động. Có phải các đe dọa của Trump cũng đang có tác dụng không?

Lück: Tôi nghi ngờ rằng thuế quan là lý do chính khiến Apple đưa ra thông báo như vậy. Thực tế, đây là biểu hiện của cuộc đối đầu công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc, và sẽ khiến giá iPhone tăng cao.

Hỏi: Liệu đây có thể chỉ là chiến lược của Apple – thảy ra một con số đầu tư lớn để xoa dịu Trump?

Lück: Hoàn toàn có thể, vì không ai kiểm chứng được điều này. Các CEO đang chơi trò “Bullshit-Bingo” và tâng bốc cái tôi của Trump. Các chính phủ châu Âu cũng nên làm như vậy. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron là một người rất giỏi trong việc này. Nhưng thực tế là: Ai thường xuyên lừa dối thế giới, thì cuối cùng cũng sẽ bị lừa lại bằng kiểu đó.

Hỏi: Nhìn tổng thể thì nền kinh tế Mỹ đang gửi đi những tín hiệu lạ lùng: Thị trường chứng khoán đang chậm lại, lòng tin của người tiêu dùng giảm sút. Mặt khác, chờ đợi về mức lạm phát lại tăng lên, trong khi đáng lẽ chúng phải giảm đi trong bối cảnh triển vọng u ám. Điều kỳ lạ hơn là, lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ, vốn phải tăng khi kỳ vọng lạm phát tăng, thì lại đang giảm. Ông nghĩ sao về điều này?

Lück: Lợi suất trái phiếu (Bond yield) và từ đó chi phí cho nợ công đã tăng mạnh từ cuối mùa hè, vì mọi người dự đoán Trump sẽ thắng cử. Người ta lo ngại rằng dưới nhiệm kỳ Trump 2, nợ công sẽ tăng vọt và Mỹ sẽ trở thành một con nợ nguy hiểm hơn.

Tuy nhiên, hiện tại nền kinh tế đang yếu đi và nhiều nhà đầu tư tin rằng thuế quan mà Trump đe dọa sẽ không tác động nhiều đến lạm phát. Nhưng đây là một sai lầm: Khi thuế quan có hiệu lực, lợi suất trái phiếu sẽ lại tăng lên. Tình trạng nợ công của Mỹ sẽ xấu đi, và lạm phát cũng sẽ tiếp tục tăng. Dự báo là lạm phát sẽ vượt qua 3% trong năm nay.

Hỏi: Vậy Ngân hàng Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), vốn đang trong mối quan hệ không mặn nồng với Trump, có thể sẽ tăng lãi suất và khiến ông ta sẽ đùng đùng nổi giận?

Lück: Hoặc là như vậy, hoặc là thị trường tin rằng Fed sẽ đầu hàng, khuất phục trước Trump và không thể kiểm soát được lạm phát. Tôi tin chắc rằng Trump sẽ cố gắng đưa Fed vào quỹ đạo của mình từ năm 2026. Khi đó thống đốc ngân hàng Jerome Powell sẽ xong nhiệm kỳ. Nhiều lãnh đạo Fed khác cũng sẽ rời đi, giúp Trump đưa người thân tín của mình vào các vị trí then chốt của Fed. Hiện tại, có vẻ như cuộc chiến giữa Trump và Fed đang tạm lắng.

Hỏi: Điều này có ý nghĩa gì trong năm nay?

Lück: Mỹ có thể rơi vào tình trạng như năm 2022, tức là “stagflation” — nền kinh tế trì trệ nhưng lạm phát vẫn cao. Cổ phiếu sẽ gặp khó khăn vì nền kinh tế yếu, còn giá trị trái phiếu sẽ giảm vì lạm phát tăng. Trump sẽ không thể chấp nhận điều này. Tuy nhiên, tôi hiện không thấy một cuộc suy thoái thực sự.

Hỏi: Thị trường bất động sản Mỹ, thường là khởi nguồn của các cuộc khủng hoảng kinh tế, hiện đang có lãi suất vay thế chấp và giá bất động sản ở mức cao, điều này khiến người mua lo ngại. Do đó, doanh số bán nhà cũ từ tháng 12 đến tháng 1 đã giảm 30%, còn số lượng nhà mới xây giảm 10%. Ông có lo ngại không?

Lück: Thị trường bất động sản biến động như tất cả mọi thứ khác. Tuy nhiên, tôi không xem thị trường bất động sản tư nhân là vấn đề lớn, mà tôi lại lo ngại nhiều hơn về thị trường bất động sản thương mại. Chúng ta có thể rơi vào một kịch bản giống như đầu năm 2023, khi Ngân hàng Silicon Valley và các ngân hàng trung bình khác gần như khiến một cuộc khủng hoảng tài chính bùng nổ. Nếu kỳ vọng lạm phát và lãi suất tăng mạnh, có thể dẫn đến một phản ứng dây chuyền.

Hỏi: Phản ứng dây chuyền đó sẽ như thế nào?

Lück: Các nhà đầu tư sẽ rút tiền gửi khỏi các ngân hàng khu vực, vì họ có thể kiếm được nhiều tiền hơn ở nơi khác. Khi đó, các ngân hàng sẽ cần thanh khoản ngay lập tức và yêu cầu trả nợ các khoản vay bất động sản thương mại. Hoặc họ sẽ yêu cầu tài sản bảo đảm lớn hơn từ các công ty bất động sản, mà các công ty này có thể không có. Khi đó, các khoản vay cũng sẽ đến hạn. Đó sẽ là một vấn đề nghiêm trọng – nếu chúng ta chỉ nói theo kiểu thận trọng.

Hỏi: Chúng ta ở châu Âu may mắn hơn, nơi mà cổ phiếu đang phát triển tốt hơn so với Mỹ. Tại sao lại như vậy?

Lück: Vì châu Âu đang nằm dưới đáy về tăng trưởng, và cổ phiếu châu Âu hiện đang được định giá thấp hơn 40% so với cổ phiếu Mỹ. Điều này tạo ra cơ hội mua cho các nhà đầu tư. Nếu nền kinh tế châu Âu phục hồi, thu nhập thực tế tăng lên và thúc đẩy tiêu dùng, thì đà tăng giá này là hợp lý.

Hỏi: Chính phủ mới của Đức cần gửi đi tín hiệu gì cho nền kinh tế?

Lück: Nếu tình hình chung không phức tạp như hiện nay thì nguyên tắc là: Chính phủ cần phải đưa châu Âu lại gần nhau hơn và đặc biệt Đức tiến gần với Pháp hơn, cải cách quy tắc về trần nợ, thay vì tạo ra các quỹ đặc biệt mới, và họ nên cho phép đầu tư vào quốc phòng và cơ sở hạ tầng công cộng được tính ngoài ngân sách. Trong ngắn hạn điều này sẽ rất khó khăn, và tôi nghi ngờ liệu đảng CDU (sẽ cầm quyền sắp tới ở Đức) có đủ dũng cảm để làm điều này hay không. Tuy nhiên, đây là điều cực kỳ cần thiết để gửi tín hiệu tới Mỹ.

______

Ghi chú: Martin Lück là người sáng lập công ty nghiên cứu và tư vấn Macro Monkey. Trước đó, ông đã làm chiến lược gia đầu tư tại Blackrock Đức và UBS.

Trần Gia Huấn

11-3-2025

Trump mắng Zelensky: “Ông chẳng có con bài nào trong tay”! Zelensky đáp: “Tôi không chơi bài”! Cảnh tượng diễn ra tại phòng Bầu Dục sáng 28-2-2025 thật khủng khiếp theo thời gian thực.

Trump đay nghiến Zelensky: “Ông mang hận thù tột độ với Putin”. Với Zelensky, Putin là kẻ xâm lược, dối trá, tàn phá hạ tầng, giết người, bắt cóc trẻ em Ukraine. Hiển nhiên, Zelensky phải căm thù Putin tột độ.

Không kìm nổi cơn cuồng nộ, Trump và Vance trút lửa hờn căm lên đầu Zelensky, trục xuất ông ra khỏi Nhà Trắng, hủy họp báo, bỏ bữa ăn trưa khi món gà nướng hương thảo đang bốc khói trên bàn.

Bầu trời như bị xé nát từng mảnh vụn. Trump, tỷ phú địa ốc gần 80 tuổi, tổng thống Mỹ, muốn chôn sống danh hài Zelensky, 48 tuổi, một tổng thống kiên cường của thời chinh chiến, của thời tao loạn.

Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Marco Robio ngồi chết lặng như một hòn đá tảng. Đại sứ Ukraine Oksana đưa tay bóp trán, che mắt, đớn đau như những chứng nhân của thời khắc lịch sử. Cả nhân loại chứng kiến cuộc giăng bẫy, săn mồi, phục kích đầy hiểm độc của Trump và Vance.

Tổng thống Mỹ, quốc gia dân chủ đầu tiên trên thế giới, giờ đây trở thành tên học trò tận tụy của Putin. Trump nói dối như Putin: Biến nạn nhân thành kẻ xâm lược; biến một tổng thống dân cử thành độc tài.

Trump hành động như Putin: Đe dọa thu tóm Canada, Greenland, Panama. Trump hành xử như Putin: Bắt lũ đàn em luôn miệng tụng niệm câu thần chú “thiên tài đàm phán” và “phải biết ơn Trump” là người duy nhất trên hành tinh đưa được Putin tới bàn đàm phán.

Trump thủ đoạn đánh sập nền kinh tế Canada, để dễ dàng sát nhập, và cướp nguồn tài nguyên quý giá của Canada. Tương tự, Trump đang lợi dụng Ukraine trong thời khắc chiến tranh nghiệt ngã để hôi của. Chẳng ai lạ gì những thủ đoạn quen thuộc này của những băng đảng xã hội đen ở New Jersey hay New York. Ngôn từ và phong cách của Trump và Vance với Zelensky tại phòng Bầu Dục sáng 28-2-2025 đơn thuần là mafia, thứ lưu manh mạt hạng.

Mọi người hãy nhìn rõ điều này: Trump thu 5 triệu Mỹ kim cho một suất ăn tối riêng với Trump, hoặc 1 triệu/ người nếu đi theo nhóm đến dinh thự Mar-a-Lago của ông ta. Trump đã ký lệnh hành pháp: 1) Dừng đạo luật chống tham nhũng ở nước ngoài; 2) Đóng băng luật của Mỹ cấm hối lộ quan chức nước ngoài. Ngoài ra, Bộ trưởng Tư pháp trong chính quyền Trump đã giải tán các lực lượng chống tham nhũng ở Mỹ.

Vậy, mọi người đều có thể trả lời được câu hỏi tại sao Trump rất nôn nóng nhảy vào Nga, thiên đường cho Trump vơ vét cú chót trước khi hết nhiệm kỳ.

Trump căm ghét dân chủ, khát khao được đứng vào hàng ngũ những tên độc tài. Trump quỳ gối trước độc tài, tàn bạo, đại diện cho các giá trị, nguyên lý, đạo đức đối lập với nước Mỹ. Trump đưa Mỹ ngồi cùng chiếu với đám Triều Tiên, Iran, Belarus, Haiti.

Băng đảng Trump nhập vào nhóm “trục ma quỷ” (axis of evil). Truyền thông Anh ngữ không ngần ngại gọi Trump là bố già, là băng đảng, là mafia, là bọn hôi của, là lũ tống tiền, là đế quốc, là thực dân…

Trang ByLine Times còn cho rằng, Trump làm gián điệp cho Nga với biệt danh “Krasnov” đã được KGB tuyển dụng và đầu tư lớn từ thời Liên Xô, 1987. Dù hiện tại điều này khó có thể biết được sự thật, nhưng người ta có quyền nghi ngờ khi thấy những lời nói và việc làm đều có lợi cho Putin và nước Nga.

Chúng ta đang chứng kiến lịch sử: Trump và đám côn đồ toàn cầu đưa Hoa Kỳ vào những ngày đen tối và ô nhục nhất kể từ khi lập quốc.

Mức thuế trừng phạt đối với thép và nhôm do Tổng thống Hoa Kỳ Trump công bố đã có hiệu lực. Sự nguy hại đối với nền kinh tế châu Âu lớn đến mức nào? Công việc làm có bị đe dọa không? Những sản phẩm nào có thể trở nên đắt đỏ?
*
THUẾ QUAN CÓ HIỆU LỰC TỪ KHI NÀO?
Vào lúc 5:01 sáng giờ Đức ngày thứ Tư, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã áp dụng mức thuế mới 25% đối với các sản phẩm thép và nhôm nhập khẩu vào Hoa Kỳ.
*
EU ĐÃ PHẢN ỨNG THẾ NÀO?
Chỉ khoảng một giờ sau, EU đã công bố các biện pháp đối phó. Từ ngày 1 tháng 4, EU sẽ tiếp tục áp dụng mức thuế bổ sung đối với các sản phẩm nhập khẩu từ Mỹ như rượu whisky bourbon, máy chơi điện tử, tàu thuyền và bơ đậu phộng. Mức thuế quan có thể lên tới 50% trong một số trường hợp – ví dụ, đối với xe máy như xe Harley-Davidson sản xuất tại Hoa Kỳ.
Kế hoạch của Ủy ban châu Âu cũng bao gồm việc áp dụng thuế quan trả đũa đối với nhiều mặt hàng nhập khẩu khác từ giữa tháng 4 theo sự phối hợp của các quốc gia thành viên. Thuế sẽ nhằm vào các công ty bán các sản phẩm nông nghiệp của Mỹ như gia cầm, thịt bò, một số loại hải sản, các loại hạt, trứng, sản phẩm từ sữa, đường và rau quả sang EU. Ngoài ra, EU cũng sẽ áp dụng thêm thuế quan đối với các sản phẩm công nghiệp khác như hàng dệt may, đồ da, đồ gia dụng, dụng cụ, nhựa và sản phẩm gỗ. Mức thuế quan có thể là 25%.
*
TRANH CHẤP THUẾ QUAN CÓ Ý NGHĨA GÌ ĐỐI VỚI NỀN KINH TẾ VÀ CÔNG VIỆC LÀM?
Chủ tịch Ủy ban EU Ursula von der Leyen nhìn thấy những nguy cơ đáng kể. Cụ thể là dự đoán giá cả tăng, vấn đề trong chuỗi cung ứng và nguy cơ mất việc làm. "Thuế quan là thuế. Chúng không tốt cho doanh nghiệp và thậm chí còn tệ hại hơn đối với người tiêu dùng", bà von der Leyen nói.
Một số nhà kinh tế chia sẻ quan điểm này. Samina Sultan từ Viện Kinh tế Đức (IW) phân tích rằng sự bất ổn do đó gây ra tác động tiêu cực đến đầu tư của doanh nghiệp và nền kinh tế nói chung. "Điều này có thể gây nguy hiểm cho việc làm ở cả hai bên bờ Đại Tây Dương."
Tuy nhiên, Viện Kinh tế Thế giới Kiel (IfW) ước tính mức thuế quan cụ thể của Trump sẽ có tác động nhỏ đến nền kinh tế châu Âu. Các sản phẩm thép và nhôm chỉ chiếm khoảng năm phần trăm tổng kim ngạch xuất khẩu của EU và chỉ một phần nhỏ trong số này được chuyển đến Hoa Kỳ. Theo IfW, đối với tổng sản phẩm quốc nội của Liên minh châu Âu, điều này chỉ có nghĩa là mức giảm 0,02%.
*
NHỮNG SẢN PHẨM NÀO CÓ THỂ TRỞ NÊN ĐẮT HƠN?
Về cơ bản, tất cả mọi người đều bị ảnh hưởng bởi thuế quan. "Giá đắt hơn bao nhiêu tùy thuộc vào nhu cầu cao đến mức nào hoặc liệu sản phẩm có dễ dàng thay thế bằng sản phẩm tương đương được sản xuất ở châu Âu hay không", nhà kinh tế Sultan giải thích.
Ví dụ, trong trường hợp của quần jeans, Hiệp hội thời trang Đức cho rằng những tác động này có thể kiểm soát được. Một phát ngôn viên cho biết các sản phẩm có nguồn gốc trực tiếp từ Hoa Kỳ không đóng vai trò quan trọng trên thị trường châu Âu. Các nước sản xuất quan trọng nhất là Trung Quốc, Bangladesh và Thổ Nhĩ Kỳ. Theo Cục Thống kê Liên bang, giá trị nhập khẩu quần jeans từ Hoa Kỳ vào Đức vào năm 2024 chỉ hơn ba triệu euro - tương ứng với 0,1% tổng lượng quần jeans nhập khẩu.
*
ĐÂY CÓ PHẢI LÀ SỰ KHỞI ĐẦU CỦA MỘT CUỘC CHIẾN THƯƠNG MẠI LỚN KHÔNG?
Điều này hoàn toàn phụ thuộc vào Donald Trump. Thomas Gitzel, nhà kinh tế trưởng tại VP Bank ở Liechtenstein, nhận thấy nguy cơ leo thang căng thẳng. Trái ngược với xung đột thương mại giữa EU và Hoa Kỳ trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump, các biện pháp trừng phạt của Hoa Kỳ có thể chỉ là khởi đầu cho một loạt các mức thuế quan. "Như vậy, một cuộc chiến thương mại toàn cầu đang dần dần gia tăng", ông nói. Trump đã tuyên bố rằng ông có ý định áp dụng mức thuế mới đối với xe hơi và các hàng hóa khác từ EU.
Rolf Langhammer, nhà kinh tế tại IfW, cho biết do thuế quan của Hoa Kỳ đối với Trung Quốc tăng nên hàng hóa từ Viễn Đông cũng có thể chảy nhiều hơn vào châu Âu. "Chúng tôi lo sợ một trò chơi với tổng số âm, trong đó tất cả mọi người đều thua cuộc."
*
CHUYỆN GÌ XẢY RA TIẾP THEO?
Von der Leyen nhấn mạnh rằng EU đã sẵn sàng đàm phán. Bà nói: "Chúng tôi tin chắc rằng trong một thế giới đầy rẫy những bất ổn về địa kinh tế và chính trị, việc áp đặt gánh nặng thuế quan như vậy lên nền kinh tế của chúng ta sẽ không mang lại lợi ích chung".
*
EU CÓ THỂ ĐƯA RA ĐỀ NGHỊ GÌ VỚI TRUMP?
Theo Ủy ban EU, Liên minh châu Âu và Trump có thể ký kết một thỏa thuận mới nhằm mở rộng xuất khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Mỹ. "Chúng tôi vẫn nhập rất nhiều LNG từ Nga, vậy tại sao không sử dụng LNG của Mỹ thay thế, vì nó rẻ hơn cho chúng tôi và giúp giảm giá năng lượng của chúng tôi", von der Leyen phát biểu sau cuộc điện đàm với Trump vào tháng 11.
EU cũng có thể nhập khẩu thêm công nghệ quân sự và hàng nông sản từ Hoa Kỳ và giảm thuế nhập khẩu dành cho xe hơi của Hoa Kỳ. Mức thuế giảm xuống gần 10%, so với mức thuế gần đây cao hơn đáng kể so với mức thuế quan của Hoa Kỳ.
*
EU CÓ NHỮNG BIỆN PHÁP GÂY SỨC ÉP NÀO?
Thuế quan bổ sung của EU có thể ảnh hưởng nặng nề đến một số công ty Hoa Kỳ. Trump đã áp dụng mức thuế đặc biệt đối với các sản phẩm thép và nhôm nhập khẩu trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình từ năm 2017 đến năm 2021, biện minh cho việc này là vì "lợi ích an ninh quốc gia". EU khi đó đã đáp trả bằng cách áp thuế trả đũa đối với các sản phẩm của Hoa Kỳ như rượu whisky bourbon và xe máy - và các nhà sản xuất như Harley-Davidson phàn nàn về những tác động tiêu cực.
Một quan chức EU tại Brussels cho biết họ đang cố gắng tấn công vào điểm yếu của Hoa Kỳ. Có nghĩa là họ có danh sách các sản phẩm có giá trị biểu tượng và giá trị tượng trưng cao. Để tạo ra càng nhiều áp lực chính trị càng tốt, các sản phẩm có nguồn gốc từ quê hương của những người có ảnh hưởng trong đảng của Trump cũng đang bị nhắm tới. Ví dụ, EU sẽ áp dụng mức thuế mới đối với đậu nành được sản xuất tại nhiều nơi, trong đó có Louisiana, quê hương của Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson.
*
CÁC NƯỚC KHÁC PHẢN ỨNG THẾ NÀO VỚI MỨC THUẾ MỚI?
Về phần mình, Canada đã công bố áp dụng thêm thuế nhập khẩu đối với các sản phẩm của Hoa Kỳ. Bộ trưởng Tài chính Canada Dominic LeBlanc nói với các nhà báo rằng bắt đầu từ thứ Năm, mức thuế 25% sẽ được áp dụng cho hàng hóa của Hoa Kỳ trị giá 29,8 tỷ đô la Canada (tương đương khoảng 18 tỷ euro). Máy tính, dụng cụ thể thao và sản phẩm bằng gang bị ảnh hưởng đặc biệt. Trump tuyên bố vào thứ Ba rằng ông sẽ tăng gấp đôi thuế quan đối với Canada từ 25% lên 50%. Tuy nhiên, chỉ vài giờ sau đó, ông đã rút lại lời đe dọa tăng gấp đôi này.
Các quốc gia khác phản ứng thận trọng hơn: Thủ tướng Anh Keir Starmer tỏ ra "thất vọng" – nhưng ông vẫn hy vọng rằng đất nước mình sẽ được miễn thuế quan của Trump. Hiện tại các cuộc đàm phán về một thỏa thuận kinh tế với Hoa Kỳ hiện vẫn tiếp tục và trước mắt Anh sẽ không đưa ra biện pháp chống đối nào, theo Bộ trưởng Thương mại Jonathan Reynolds.
Nhật Bản và Úc cũng hy vọng có ngoại lệ và ban đầu đã kiềm chế không phản công. Brazil tuyên bố rằng họ không có ý định tham gia vào cuộc chiến thương mại với Hoa Kỳ. Quốc gia Nam Mỹ này là một trong những nhà cung cấp thép quan trọng nhất cho Hoa Kỳ, cùng với Mexico và đặc biệt là Canada.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc phản ứng rõ ràng hơn: Họ sẽ thực hiện "mọi biện pháp cần thiết" để bảo vệ lợi ích của chính mình. Hành động của Hoa Kỳ là vi phạm "các quy tắc của Tổ chức Thương mại Thế giới". Mặc dù Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa là quốc gia sản xuất thép lớn nhất thế giới, nhưng Hoa Kỳ lại không phải là thị trường tiêu thụ quan trọng của nước này. Trump gần đây đã áp thuế 20% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc vào Hoa Kỳ. Chính quyền Bắc Kinh đã đáp trả bằng cách áp thuế trả đũa, nhưng đồng thời cũng tỏ ra sẵn sàng đàm phán.