Trước đây, nhiều người hoài nghi về dự án Thung lũng Silicon mà Việt Nam đang triển khai. Nhưng sau sự thành công vang dội của Flappy Bird, họ lại giật mình rằng biết đâu Việt Nam sẽ thành công.
TờThe Atlantic (Mỹ) đã có một bài viết phân tích về việc Việt Nam có tiềm năng rất lớn để trở thành một trung tâm công nghệ hàng đầu thế giới:
Khi nói đến công nghệ, Thung lũng Silicon từ lâu đã trở thành mô hình thống trị trên toàn thế giới. Nhưng khi tốc độ sáng tạo của người Mỹ có vẻ chậm lại, châu Á lại tăng tốc. Sau Trung Quốc, Nhật Bản và một số "con hổ châu Á" khác, gần đây Việt Nam đã triển khai dự án Thung lũng Silicon đầy tham vọng: một kế hoạch toàn diện nhằm biến đổi từ một trong những nước sản xuất linh kiện điện tử hàng đầu thành một nước có vị thế lớn trong nền kinh tế kĩ thuật số toàn cầu.
Giao diện game Flappy Bird của Nguyễn Hà Đông.
Dự án này được tài trợ bởi Bộ Khoa học và Công nghệ và nhằm mục tiêu lập ra những công ty công nghệ có khả năng cạnh tranh trên trường quốc tế và biến một trong những thành phố lớn của Việt Nam như Hà Nội, Hồ Chí Minh hoặc Đà Nẵng thành một trung tâm công nghệ khổng lồ.
Một điều phối viên của dự án cho biết: "Mục tiêu lớn là có những công ty công nghệ mới thành lập (startup) có thể phát hành cổ phiếu lần đầu (IPO) tại Mỹ. Tuy nhiên, nhanh nhất cũng phải mất 7 tới 8 năm nữa".
Việc Flappy Bird của Nguyễn Hà Đông thành công vang dội trên khắp thế giới là một minh chứng cho tiềm năng chưa được khai phá của các startup công nghệ Việt Nam cũng như những thách thức mà họ đang phải đối mặt. Hà Đông đã quyết định gỡ bỏ Flappy Bird trong lúc game này đang lên “như diều gặp gió”. Tuy có một kết thúc buồn, nhưng các nhà phát triển phần mềm cho rằng thành công của Hà Đông là một dấu hiệu khích lệ và cũng là một bài học quý giá.
Đinh Quân, người sáng lập Digi GPS, một thiết bị chống trộm cho xe máy, cho biết: "Flappy Bird đã khích lệ các nhà phát triển Việt Nam rằng họ có thể làm ra những sản phẩm tốt thậm chí chỉ với một lập trình viên và một thiết kế rất đơn giản. Nó cũng dạy cho các doanh nhân trẻ tuổi rằng họ cần tìm hiểu kĩ về vấn đề bản quyền, thuế và truyền thông khi họ thành công”.
Mô hình Thung lũng Silicon Việt Nam.
Việc nuôi dưỡng một môi trường để cho những sản phẩm độc lập như Flappy Bird có thể thành công là một bước đi chiến lược giúp Việt Nam có thể thoát ra được tình trạng chỉ gia công cho các công ty nước ngoài.
Trong một bài báo gần đây, ông Lê Đình Tĩnh, Phó Tổng Giám đốc Viện Chính sách đối ngoại và Nghiên cứu Chiến lược, Học viện Ngoại giao Việt Nam cho biết, Việt Nam cần “vượt qua được cái bẫy thu nhập trung bình” bằng cách thúc đẩy cạnh tranh trong cả sản xuất nông nghiệp với công nghệ cao. Theo lời dẫn trong dự án Thung lũng Silicon thì: "Đây chính là thời điểm Việt Nam cần gia nhập cuộc đua công nghệ. Những nước nào không thể thay đổi cùng với một thế giới đang được định hướng bởi công nghệ sẽ rơi vào vòng đói nghèo và tụt hậu".
Một điều phối viên sự án nhớ lại: “Chính phủ vẫn chưa thực sự hiểu đầu tư mạo hiểm là gì” khi dự án bắt đầu được tiến hành. Tuy nhiên, với áp lực hiện đại hóa ngày càng tăng, chính phủ đã thực hiện một loạt cải cách, bao gồm cho phép các nhà đầu tư nước ngoài sở hữu cổ phần lớn hơn trong các ngân hàng trong nước và tư nhân hóa các doanh nghiệp nhà nước.
Tại kỳ họp thứ 6 năm 2012, Ban chấp hành Trung ương Đảng đã quyết định "khuyến khích khu vực tư nhân, hợp tác cùng với các công ty, doanh nghiệp có vốn nhà nước để lập ra các quỹ đầu tư mạo hiểm mới".
Dự án Thung lũng Silicon đang nỗ lực xây dựng một hệ sinh thái cho startup, bao gồm các chương trình hỗ trợ cho doanh nhân phát triển ý tưởng. Dự án muốn xây dựng một cái gì đó giống như Quỹ hỗ trợ kinh doanh Y Combinator của Mỹ, chuyên giúp đỡ các công ty mới thành lập.
Starthub.vn, một trong những website nhận được vốn từ dự án Thung lũng Silicon, miêu tả mình là "trái tim của hệ sinh thái startup Việt Nam". Cơ sở dữ liệu của nó bao gồm hàng trăm startup công nghệ. Nhà sáng lập Đỗ Anh Minh của Starthub.vn dự đoán sẽ có ít nhất 1.000 công ty nội nữa xuất hiện trên Starthub.vn vào giữa năm 2014.
Tất nhiên, không chỉ Việt Nam mới quan tâm tới startup, nhưng Việt Nam có một nguồn động lực kinh doanh lớn. Theo Đỗ Anh Minh, Việt Nam có tham vọng hơn những quốc gia láng giềng. Các thế hệ doanh nhân trẻ ngày nay trưởng thành trong những thập niên 1980, 1990, khi bố mẹ họ đang trải qua giai đoạn Việt Nam đang chuyển từ kinh tế tập trung bao cấp sang kinh tế thị trường. Lần đầu tiên, người dân được phép sở hữu doanh nghiệp và họ đã khai thác triệt để những lợi ích của tự do kinh tế để thành công. Và bài học đó đã thấm nhuần vào con cái của họ.
Chris Zobrist, một doanh nhân Mỹ - nhà sáng lập Trung tâm START & Saigon Hub, cố vấn Dự án Thung lũng Silicon nhận định: "Hầu hết thanh niên Việt Nam đều muốn kinh doanh. Bố mẹ của họ đã thành công sau khi lập ra các công ty riêng và điều đó đã tạo một hình ảnh trong tâm trí của họ rằng kinh doanh là con đường thực sự dẫn tới thành công".
Ông Đinh Quân cho rằng, thế hệ trẻ Việt Nam cũng đã học được rất nhiều bài học từ Mỹ, nơi có nhiều người thành công khi thực hiện các ý tưởng của mình. Sự năng động này tương phản với tình hình ở Trung Quốc, nơi mà các sinh viên tốt nghiệp đại học có xu hướng sợ rủi ro, muốn tìm việc ở các công ty nhà nước hơn là tự kinh doanh. Và không giống như làn sóng startup ở Ấn Độ, nơi có nhiều công ty do người Mỹ thành lập, các startup ở Việt Nam đều do thanh niên Việt Nam lãnh đạo.
Ông Aaron Everhart, nhà sáng lập ra Hatch, một tổ chức tư vấn cho các startup ở Việt Nam cho biết: "Nhiều người Mỹ vẫn nghĩ về Việt Nam với những cánh đồng lúa. Nhưng hệ sinh thái startup ở đây đang rất sôi động”.
Dan Schupp, một người đã từng làm việc cho Tập đoàn IBM tại Mỹ và Trung Quốc trước khi chuyển đến Thành phố Hồ Chí Minh để lập ra công ty Free Range Technology, cũng cho rằng: “Việt Nam ít nhất cũng mạnh ngang với Mỹ", nhưng Việt Nam cũng đang phải đối mặt với một số bất lợi lớn so với Trung Quốc.
Ông nói: "Việt Nam là một quốc gia nhỏ muốn vươn ra thế giới, vì vậy người dân nước này nhìn ra thế giới nhiều hơn. Nhưng tiền đầu tư vào đây không thể so được với Trung Quốc”.
Hơn nữa, mặc dù thanh niên Việt có thể có cả động lực kinh doanh lẫn kỹ năng công nghệ (học sinh cấp 3 của Việt Nam có điểm toán và khoa học cao hơn học sinh phổ thông Mỹ), nhưng các start-up vẫn khó tuyển được những chuyên gia giàu kinh nghiệm.
Ông Jonah Levey, doanh nhân Mỹ sáng lập ra mạng tuyển dụng Vietnam Works cho hay: “Nhân tài sẽ là một thách thức rất lớn. Ở Thung lũng Silicon, có rất nhiều người đã sáng lập thành công nhiều công ty. Nhưng ở đây, bạn không có được chiều sâu kinh nghiệm đó".
Theo Nguyễn Chiến Công, người sáng lập của mạng Parlayz cho các fan hâm mộ thể thao thì cho rằng: “Hãy nhìn vào lịch sử của Thung lũng Silicon. Họ bắt đầu với sự tài trợ của chính phủ, nhưng họ đã thành công vì thoát ra được điều đó”.
Phạm Khánh
Infonet
"
