Mỹ không cho phép Iran làm giàu urani trong bất kỳ thỏa thuận hạt nhân tiềm năng nào

[miro1510]

Tổng thống Donald Trump hôm qua (2/6) tái khẳng định lập trường cứng rắn với Iran khi tuyên bố nước này sẽ không được phép làm giàu urani trong khuôn khổ bất kỳ thỏa thuận hạt nhân tiềm năng nào.

Phát biểu đưa ra trong bối cảnh các cuộc đàm phán hạt nhân giữa Mỹ và Iran, dưới sự trung gian của Oman vẫn chưa đạt được đột phá sau 5 vòng thương lượng kể từ tháng 4 vừa qua.

Tuyên bố được Tổng thống Donald Trump đăng tải trên mạng xã hội Truth Social nhằm đáp trả thông tin trước đó của Axios rằng Mỹ đang cân nhắc cho phép Iran làm giàu urani cấp độ thấp và có giới hạn. Ông Trump đồng thời chỉ trích người tiền nhiệm Joe Biden, cho rằng lẽ ra đảng Dân chủ đã phải ngăn chặn Iran thực hiện hoạt động làm giàu urani từ lâu.

Bên ngoài một cơ sở hạt nhân của Iran. Ảnh: Reuters

Báo cáo mới nhất của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cho thấy, Iran đã nâng mức làm giàu urani lên 60%, tiến gần đến ngưỡng 90% cần thiết để chế tạo vũ khí hạt nhân. Tại cuộc họp với các quan chức Ai Cập và Iran tại thủ đô Cairo, Tổng Giám đốc IAEA Rafael Grossi hôm 2/6 kêu gọi Iran cho thấy sự minh bạch hơn nữa trong chương trình hạt nhân của mình. Ông đồng thời hi vọng báo cáo sẽ cung cấp "động lực cho một giải pháp hòa bình và một giải pháp ngoại giao". Iran đã bác bỏ bản báo cáo và cảnh báo sẽ trả đũa nếu phương Tây sử dụng thông tin trên làm cớ để tái áp đặt lệnh trừng phạt.

Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi đồng thời chỉ trích đề xuất của Mỹ thiếu rõ ràng, bao gồm cả việc dỡ bỏ trừng phạt mà Iran luôn xem là điều kiện tiên quyết: "Chúng tôi sẽ sớm đưa ra phản hồi phù hợp, dựa trên các nguyên tắc, quyền và lợi ích quốc gia của Iran. Chắc chắn sẽ không có thỏa thuận nào trừ khi hoạt động làm giàu urani của Iran được tôn trọng và tiếp tục".

Cả Mỹ và Iran đều đang chịu áp lực từ cộng đồng quốc tế nhằm đi đến một thỏa thuận, chấm dứt những tranh cãi kéo dài suốt nhiều thập kỷ quanh chương trình hạt nhân của Iran. Tuy nhiên, các bên vẫn cho thấy sự khác biệt trong những vấn đề cốt lõi. Trong khi Mỹ coi bất kỳ hoạt động làm giàu urani nào tại Iran đều là “lằn ranh đỏ”, thì đối với Iran, quyền làm giàu urani dù ở mức thấp là biểu tượng của chủ quyền công nghệ và lòng tự tôn dân tộc.

Đánh giá về triển vọng đàm phán giữa Mỹ và Iran, chuyên gia Mehrdad Khonsari tại Iran cho rằng: "Điều mà người Mỹ muốn, trước tiên và quan trọng nhất, là loại bỏ hoàn toàn bất kỳ mối đe dọa nào từ chương trình hạt nhân của Iran. Ngược lại, điều Iran muốn là dỡ bỏ các lệnh trừng phạt kinh tế và giảm nhẹ áp lực lên đất nước họ".

Nhà trắng đã mô tả đề xuất được gửi tới Iran hồi cuối tuần trước là “có thể chấp nhận được” và “phục vụ lợi ích tốt nhất của Iran”. Tuy nhiên, Hãng tin Reuters dẫn các nguồn tin cho biết, Iran dự kiến sẽ từ chối đề xuất này vì cho rằng không khả thi, không giải quyết được lợi ích kinh tế của Iran, cũng như không có đảm bảo rõ ràng của Mỹ sẽ duy trì thỏa thuận trong dài hạn.

Tại cuộc điện đàm với Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff, Ngoại trưởng Ai Cập Badr Abdelatty kêu gọi một giải pháp hòa bình và hướng tới một Trung Đông không có vũ khí hạt nhân. Ông đồng thời cảnh báo bất kỳ xung đột quân sự nào cũng sẽ gây ra hỗn loạn vượt ngoài tầm kiểm soát.