Ông Trump dọa dùng 'biện pháp mạnh' với Panama

[june04]

Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ lấy lại kênh đào Panama, dù Panama sẵn sàng hủy thỏa thuận hợp tác với Trung Quốc.

"Trung Quốc đang kiểm soát kênh đào Panama dù chúng ta không giao kênh đào này cho Trung Quốc. Chúng ta đã ngớ ngẩn và tặng nó cho Panama, nhưng họ đã vi phạm hiệp ước. Chúng ta sẽ lấy lại kênh đào, hoặc sẽ có biện pháp mạnh", Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố vào ngày 2/2.

Ông Trump nói thêm rằng Mỹ "sẽ không cần dùng đến quân đội" trong bất đồng với Panama về kênh đào nối liền Đại Tây Dương và Thái Bình Dương.

Tổng thống Mỹ đưa ra tuyên bố vài tiếng sau cuộc họp giữa Tổng thống Panama Jose Rael Mulino và Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio.

Lãnh đạo Panama đã ghi nhận những lo ngại của Mỹ về ảnh hưởng từ Trung Quốc đối với kênh đào nối liền Đại Tây Dương và Thái Bình Dương, đồng thời thông báo sẽ không gia hạn bản ghi nhớ (MOU) với chính phủ Trung Quốc về Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) được ký vào năm 2017 dưới thời Tổng thống Juan Carlos Varela.

"Chúng tôi sẽ nghiên cứu khả năng kết thúc sớm thỏa thuận này", ông nói thêm.


Tổng thống Mỹ Donald Trump trả lời báo chí tại sân bay quân sự Andrews, bang Maryland, ngày 2/2. Ảnh: AP

Panama là nước đầu tiên tại khu vực Trung Mỹ và Nam Mỹ ký MOU với Trung Quốc về thúc đẩy hợp tác phát triển hạ tầng trong khuôn khổ BRI, trong chuyến thăm của Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị vào tháng 11/2017, khoảng 4 tháng sau khi Panama cắt quan hệ với Đài Loan và thiết lập quan hệ ngoại giao với Trung Quốc.

Văn kiện với tên gọi đầy đủ là "Hợp tác trong khuôn khổ Vành đai kinh tế Con đường Tơ lụa và Con đường Tơ lụa trên biển trong thế kỷ 21", trong đó có điều khoản tự động gia hạn hiệu lực sau mỗi ba năm, cho đến khi một trong hai nước ký kết yêu cầu hủy thỏa thuận.

Bên đề nghị rút khỏi thỏa thuận phải báo trước cho bên còn lại trước ba tháng bằng công hàm ngoại giao và hai nước phải "đạt được thống nhất" thì MOU mới hết hiệu lực. Tuy nhiên, những chương trình hợp tác đã được triển khai trước đó "vẫn phải được thực hiện theo kế hoạch".


Tổng thống Panama Jose Rael Mulino tại Thụy Sĩ vào ngày 22/1, tham dự Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF). Ảnh: AP

Trước những đe dọa từ Tổng thống Donald Trump về khả năng Mỹ đòi lại quyền kiểm soát kênh đào Panama, Tổng thống Mulino tái khẳng định sẽ không nhượng bộ chủ quyền quốc gia. Ông kỳ vọng chuyến thăm của Ngoại trưởng Rubio sẽ mở ra "cánh cửa xây dựng quan hệ mới" với Washington và tăng cường đầu tư từ Mỹ.

Panama sẽ cân nhắc lại một số dự án hợp tác với doanh nghiệp Trung Quốc, trong đó có thỏa thuận cho phép tập đoàn CK Hutchison Holding của Hong Kong thuê cảng biển gần hai đầu kênh đào Panama, được ký vào năm 2021 với thời hạn 25 năm và có điều khoản tự động gia hạn. Tổng thống Mulino nói sẽ đưa ra quyết định cuối cùng sau khi chính phủ hoàn tất kiểm toán thỏa thuận với doanh nghiệp này.

Trong những tháng qua, Tổng thống Trump và một số nhà lập pháp đảng Cộng hòa cho rằng các thỏa thuận hợp tác giữa Panama và Trung Quốc liên quan kênh đào xuyên Trung Mỹ đã vi phạm cam kết trung lập trong hiệp ước Mỹ - Panama năm 1977.

Chính phủ Panama phản bác những cáo buộc này, cho rằng hai cảng biển hợp tác vận hành cùng doanh nghiệp Trung Quốc nằm ngoài phạm vi kênh đào.

Hồi tháng 1, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh khẳng định Bắc Kinh "chưa từng can thiệp" vào vận hành kênh đào Panama hay chủ quyền của Panama. Bà nhấn mạnh Trung Quốc xem kênh đào nối liền Thái Bình Dương - Đại Tây Dương là "tuyến đường thủy quốc tế trung lập vĩnh viễn".