Eli Lilly là công ty giàu thứ 10 trên thế giới, và là số 1 trong ngành dược phẩm. Tổng giá trị vốn hóa của top 50 hãng dược lớn nhất thế giới là 4.700 tỷ USD. Kể từ năm 2012, doanh thu của các hãng dược lớn trên thế giới đã tăng thêm hơn 500 tỷ USD.
Eli Lilly vào top 10 công ty lớn nhất thế giới
Một động lực cho sự tăng trưởng này là xu hướng già hóa dân số trên toàn cầu. Và nguyên nhân chính là càng ngày con người càng "mập"!!!
Hãng dược Eli Lilly của Mỹ là công ty dược phẩm có vốn hóa lớn nhất thế giới, nổi tiếng với thuốc điều trị tiểu đường và loại thuốc giảm cân mới ra mắt gần đây. Tại Mỹ, giá bình quân của thuốc insulin điều trị tiểu đường cao gấp hơn 5 lần so với tại các quốc gia khác.
Đứng thứ hai là công ty Novo Nordisk của Đan Mạch với vốn hóa 453 tỷ USD. Công ty 100 năm tuổi này khởi đầu với insulin – loại thuốc mới được phát minh vào những năm thập niên 1920.
Cũng giống Eli Lilly, công ty này gần đây cũng ra mắt một loại thuốc giảm cân có tên Ozempic – ban đầu được dùng để điều trị tiểu đường. Nhờ doanh thu tăng vọt, Novo Nordisk từng có thời điểm trở thành công ty vốn hóa lớn nhất châu Âu.
Tỷ lệ béo phì toàn cầu đã tăng gần gấp 3 lần trong thập kỷ vừa qua. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ước tính hiện tại có khoảng 1 tỷ người trên thế giới mắc bệnh béo phì lâm sàng, trong đó bao gồm 650 triệu người trưởng thành, 340 triệu thanh, thiếu niên và 39 triệu trẻ em.
Tại Mỹ, cơn sốt thuốc giảm cân đang làm đảo lộn ngành công nghiệp ăn kiêng và đặt ra những câu hỏi mới về cách người tiêu dùng sẽ ăn uống như thế nào. Các loại thuốc ngăn chặn cơn thèm ăn của bệnh nhân ngày càng được ưa chuộng, khiến năng lực sản xuất rơi vào tình trạng căng thẳng do không đáp ứng kịp nhu cầu.
Ngân hàng Morgan Stanley dự đoán 24 triệu người, tương đương gần 7% dân số Mỹ, sẽ sử dụng các loại thuốc này vào năm 2035. Phố Wall thậm chí dự đoán tác động của thuốc giảm cân đến doanh số bán hàng của các nhà sản xuất thực phẩm và đồ uống, nhà hàng cũng như các cửa hàng thực phẩm.
Trong báo cáo công bố 9/2023, Sheila Kahyaoglu, nhà phân tích của Jefferies Financial, ước tính Công ty hàng không United Airlines Holdings (Mỹ) sẽ tiết kiệm được 80 triệu đô la tiền nhiên liệu mỗi năm nếu trọng lượng trung bình của hành khách giảm 10 pound (4,5 kg). Báo cáo này là một phần trong phân tích rộng hơn của Jefferies về cơn sốt của công chúng đối với thuốc giảm cân và những bên hưởng lợi tiềm năng khi lượng người sử dụng tăng mạnh.
Trong khi đó tại Anh, Thủ tướng Rishi Sunak cho rằng việc thí điểm sử dụng thuốc giảm cân mới và điều trị các bệnh liên quan béo phì sẽ giúp giảm tải cho các bệnh viện, giúp người dân sống khỏe mạnh, kéo dài tuổi thọ và giúp thực hiện ưu tiên của chính phủ là cắt ngắn danh sách chờ sử dụng Dịch vụ Y tế quốc gia.
Theo Reuters, châu Âu đang gặp đại dịch béo phì và điều này thể hiện ở việc người dân nơi đây đánh giá cao các công ty sản xuất thuốc giảm cân như thế nào. Đầu tháng 9/2023, Hãng dược Novo Nordisk đã vượt mặt Tập đoàn xa xỉ LVMH để trở thành công ty có giá trị vốn hóa lớn nhất tại thị trường chứng khoán châu Âu.
Sự tăng giá đáng kinh ngạc của cổ phiếu Novo Nordisk được thúc đẩy bởi 2 loại thuốc giảm cân “bom tấn” là Ozempic và Wegovy. Tổng doanh thu của công ty trong nửa đầu năm là 107,7 tỷ kroner Đan Mạch (xấp xỉ 15,5 tỷ USD), tăng khoảng 30% so với cùng kỳ năm ngoái. Đáng kinh ngạc hơn là nền kinh tế Đan Mạch cũng được hưởng lợi từ sự thành công của Novo Nordisk. Theo số liệu thống kê chính thức, GDP của Đan Mạch tăng 1,7% so với cùng kỳ trong nửa đầu năm nay, chủ yếu nhờ ngành dược phẩm. Jonas Peterson, nhà phân tích tại Cơ quan Thống kê Đan Mạch, cho biết sự phát triển của Novo Nordisk đang làm thay đổi bức tranh kinh tế đất nước này.
Lan sang cả châu Á, trên các trang mạng xã hội của Trung Quốc như Douyin và Xiaohongshu, tràn ngập các bài đăng của người dùng về mũi tiêm Ozempic của Novo Nordisk. Thị trường thuốc giảm cân ở Trung Quốc được dự đoán sẽ bùng nổ trong những năm tới khi một báo cáo của chính phủ nước này cho biết hơn 50% người trưởng thành ở Trung Quốc bị thừa cân, với chỉ số khối cơ thể (BMI) trên 24.
Tất cả các nhà sản xuất thuốc phương Tây và Trung Quốc đều muốn có một phần của thị trường đang bùng nổ này. Một loại thuốc giảm cân mới do Công ty nghiên cứu dược phẩm MindRank (Trung Quốc) phát triển với sự hỗ trợ của AI - đã bước vào thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 2. Theo công ty có trụ sở tại Hàng Châu, loại thuốc này sẽ được bán trên thị trường sớm hơn nhiều so với thông thường. Hãng Pfizer hồi tháng 6 cũng cho biết họ đang ngừng phát triển thuốc điều trị béo phì và tiểu đường lotiglipron để tập trung vào loại thuốc giảm cân danuglipron...
Theo trang Al Jazeera, Ozempic đã được Trung Quốc chấp thuận sử dụng để điều trị bệnh tiểu đường vào năm 2021. Tuy nhiên, nhờ có thành phần chống béo phì là semaglutide, nhu cầu về loại thuốc này đã tăng vọt. Nhiều người gọi đây là thuốc giảm cân của người nổi tiếng trên mạng.
Nhiều người nổi tiếng, người có sức ảnh hưởng và vlogger Trung Quốc đã quảng bá Ozempic là thuốc giảm cân hiệu quả trên mạng xã hội. Các nền tảng này cũng là nơi ra đời của một số thử thách làm đẹp thu hút chú ý trong nhiều năm qua, trong đó có trào lưu khoe vóc dáng mảnh khảnh – tiêu chuẩn sắc đẹp của những cô gái trẻ.
Bà Pan Wang, giảng viên cao cấp về nghiên cứu Trung Quốc và châu Á tại Đại học New South Wales (Australia), chia sẻ: “Nhìn chung, gầy là tiêu chuẩn sắc đẹp của phụ nữ Trung Quốc. Một số người thậm chí còn sẵn sàng thể hiện và theo đuổi tiêu chuẩn này bất chấp sức khỏe”.
Theo bà Wang, nhu cầu tăng vọt đối với thuốc giảm cân Ozempic không có gì đáng ngạc nhiên. “Nhiều người ở Trung Quốc hiện nay sẵn sàng thử mọi phương pháp và thực phẩm bổ sung để giảm cân”, bà nói.
Những người muốn giảm cân bằng mọi giá không chỉ giới hạn ở những phụ nữ trẻ, có ý thức làm đẹp trên mạng xã hội. Trung Quốc có số lượng người thừa cân hoặc béo phì lớn nhất thế giới, với khoảng một nửa dân số bị thừa cân. Bà Wang cho biết tỷ lệ béo phì gia tăng, kết hợp với tiêu chuẩn làm đẹp khắt khe, khiến thị trường Trung Quốc trở thành triển vọng hấp dẫn đối với các nhà sản xuất thuốc như Ozempic.
Nhận thấy thị trường béo bở, nhiều công ty dược phẩm đã tham gia vào cuộc đua sản xuất thuốc giảm cân.
Novo Nordisk đã nộp đơn lên cơ quan quản lý dược phẩm Trung Quốc để mở rộng sử dụng thuốc trị tiểu đường Ozempic làm thuốc giảm cân. Công ty này cũng đang kỳ vọng thuốc giảm cân Wegovy sẽ được chấp thuận tại Trung Quốc trong năm nay.
Tháng 5, Công ty dược phẩm Eli Lilly có trụ sở tại Indianapolis, Indiana (Mỹ) đã được các cơ quan quản lý Trung Quốc cấp phép cho loại thuốc giảm cân Tirzepatide.
Đầu năm nay, Hangzhou Jiuyuan Gene Engineering của Trung Quốc thuộc sở hữu của Tập đoàn dược phẩm khổng lồ Huadong Medicine, cũng nộp đơn xin cấp phép bán thuốc giảm cân mới - đối thủ nội địa đầu tiên của Ozempic.
Dù ngày càng có nhiều công ty tham gia vào thị trường này, nhưng nhu cầu về thuốc giảm cân vẫn vượt xa nguồn cung.
Trên các nền tảng thương mại điện tử của Trung Quốc như Taobao, giá của Ozempic đã tăng lên 1.000 nhân dân tệ (3,5 triệu đồng), gấp đôi giá ở bệnh viện công.
Trong khi các công ty mới thành lập đang làm việc với các cơ quan y tế Trung Quốc để đáp ứng nguồn cung, thì việc bán các loại thuốc giả chứa thành phần semaglutide đã tăng vọt trên mạng Internet.
Ông Allan Von Mehren, nhà phân tích trưởng và nhà kinh tế Trung Quốc tại Danske Bank, nhận định: “Thị trường xám của các loại thuốc giảm cân đang bùng nổ ở Trung Quốc. Thuốc giảm cân nằm trong một thị trường có tiềm năng tăng trưởng lớn ở nước này”.
Ông Mehren cho biết nhu cầu tăng cao có nghĩa là sự cạnh tranh giữa các nhà cung cấp sẽ không phải là trở ngại lớn trong những năm tới.
“Thay vào đó, hạn chế hiện tại là năng lực sản xuất. Bất kỳ doanh nghiệp nào có thể đầu tư vào năng lực và thống trị thì cuối cùng giành được thị phần lớn nhất”, ông nói và cho hay sự can thiệp và quản lý của nhà nước sẽ mang tính quyết định trong việc xác định doanh nghiệp nào sẽ bị loại và doanh nghiệp sẽ bị loại khỏi thị trường trong tương lai gần.
Tại Trung Quốc, người dân có thể mua Ozempic mà không cần bác sĩ kê đơn. Tình trạng sử dụng thuốc không theo chỉ định ngày càng tăng, hạn chế khả năng tiếp cận thuốc đối với bệnh nhân tiểu đường. Nhưng kể từ năm ngoái, giới chức đã vào cuộc.
Vào tháng 2/2023, cơ quan kiểm duyệt đã xóa hơn 5.000 bài đăng khỏi mạng xã hội Xiaohongshu về những trải nghiệm giảm cân được cho là nhờ Ozempic.
Một tháng sau, nhà chức trách đã tiến hành điều tra, bắt giữ và kết án một số nhà phát triển, buôn bán các sản phẩm semaglutide không được kiểm soát.
Tháng trước, 6 người đã bị truy tố vì bán sô cô la giảm cân có chứa chất cấm sau khi một trẻ nhỏ ăn loại sô cô la này phải nhập viện.
“Khi các loại thuốc mới được chấp thuận ở thị trường Trung Quốc, các cơ quan chức năng sẽ tăng cường giám sát hơn so với thời điểm Ozempic mới được bán”, ông Von Mehren cho biết.
Mặc dù các sản phẩm phương Tây hiện thống trị thị trường thuốc giảm cân tại Trung Quốc, nhưng sự can thiệp nhiều hơn của giới chức có thể thay đổi điều này. Trong đó, Novo Nordisk đang tham gia vào tranh chấp bằng sáng chế do Huadong Medicine khởi kiện.
Năm 2021, Huadong Medicine đã nộp đơn lên Văn phòng Sở hữu Trí tuệ Trung Quốc với lý do bằng sáng chế semaglutide của Novo Nordisk tại Trung Quốc – có hiệu lực đến năm 2026 – nên bị vô hiệu.
Bằng sáng chế đã bị vô hiệu vào năm sau, nhưng Novo Nordisk đã kháng cáo và văn phòng cấp bằng sáng chế vẫn chưa đưa ra quyết định cuối cùng.
Nếu bằng sáng chế của Novo bị vô hiệu, điều này có thể tăng nguồn cung thuốc giảm cân tại Trung Quốc khi ngày càng nhiều công ty nội địa tìm cách tung ra các sản phẩm tương tự ra thị trường.
