'Lá bài' đặc biệt Mỹ có thể dùng để buộc Nga ký thoả thuận hòa bình với Ukraine

[Romano]

Tổng thống Donald Trump đã tuyên bố rằng Mỹ có thể thực hiện những biện pháp tàn phá nền kinh tế Nga nhằm tạo áp lực, buộc Moskva phải chấp nhận một thỏa thuận hòa bình với Ukraine.Tuy nhiên, trang tin Newsweek dẫn nhận định của các nhà phân tích cho rằng, ông Trump sẽ gặp phải nhiều rào cản trong việc ép buộc Nga, bởi Moskva vẫn duy trì chiến dịch quân sự ở Ukraine trong suốt 3 năm qua, bất chấp những lệnh trừng phạt kinh tế nghiêm ngặt từ phương Tây.

Hơn nữa, phản ứng của Tổng thống Vladimir Putin đối với đề xuất ngừng bắn 30 ngày cho thấy Nga sẽ không dễ bị ép buộc. Ông Putin đã tuyên bố rõ ràng rằng Nga chỉ chấp nhận một thỏa thuận nếu nó đi kèm với những điều kiện mà Kiev sẽ rất khó đồng ý.

Các chuyên gia cho rằng một trong những biện pháp hiệu quả nhất mà ông Trump có thể gây áp lực lên Moskva là thắt chặt các lệnh trừng phạt đối với hoạt động xuất khẩu dầu khí của Nga – một nguồn thu quan trọng giúp nước này duy trì cuộc xung đột ở Ukraine.

Bà Emily Kilcrease, thành viên cấp cao tại Trung tâm An ninh Mới của Mỹ, cho rằng nếu mục tiêu của ông Trump là đạt được một giải pháp nhanh chóng cho xung đột Ukraine, việc kiềm chế giao dịch năng lượng với Nga sẽ là bước đi quan trọng. Tuy nhiên, bà cũng lưu ý chính quyền Tổng thống Trump có thể do dự khi áp lệnh trừng phạt năng lượng toàn diện, bởi điều này có thể gây ra hỗn loạn kinh tế trong nước, đặc biệt khi giá năng lượng vốn đã ở mức cao.

Chương trình nghị sự năng lượng trong nước của ông Trump cũng khiến ông gặp khó khăn khi đối phó với nền kinh tế Nga. Tổng thống Trump đã chỉ trích người tiền nhiệm Joe Biden về việc giá năng lượng tăng cao do cuộc xung đột Ukraine, và cam kết giảm lạm phát cũng như giảm chi phí cho người tiêu dùng. Các nhà phân tích cho rằng nếu các lệnh trừng phạt năng lượng trở nên nghiêm ngặt hơn, điều đó có thể gây tác động tiêu cực đến các cử tri Mỹ, với khả năng giá xăng dầu sẽ tăng cao hơn.Ông Mark Finley, chuyên gia năng lượng tại Viện Baker, cho rằng Mỹ sẽ thận trọng trong việc áp đặt các lệnh trừng phạt vì điều này có thể khiến dầu mỏ của Nga biến mất khỏi thị trường toàn cầu, tạo ra những tác động không thể lường trước. Vấn đề này từng là một thách thức đối với chính quyền của ông Biden khi phương Tây áp đặt các lệnh trừng phạt nhắm vào ngành năng lượng của Nga hồi năm 2022, bao gồm lệnh cấm xuất khẩu dầu thô và giới hạn giá dầu ở mức 60 USD/thùng. Dù vậy, Nga đã tìm cách né tránh các biện pháp này, bao gồm việc tăng cường xuất khẩu dầu khí sang các quốc gia như Trung Quốc và Ấn Độ.

Theo báo cáo của Reuters, doanh thu từ dầu khí của Nga đã tăng 26% trong năm ngoái, cho thấy sự khéo léo của nước này trong việc đối phó với các lệnh trừng phạt. Ông Oleksandr Merezhko, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Quốc hội Ukraine, cho rằng phương Tây vẫn chưa thực sự gây áp lực lên Nga, và Mỹ có thể làm điều này bằng cách tước bỏ nguồn thu từ việc bán năng lượng của Nga.

Ông Merezhko và một số chuyên gia khác cũng đề xuất Mỹ và các đồng minh có thể thực hiện các biện pháp – như giảm giá trần đối với dầu thô của Nga, gia tăng các biện pháp trừng phạt đối với các đội tàu ngầm của Nga, đồng thời áp dụng các biện pháp trừng phạt thứ cấp đối với các quốc gia vẫn tiếp tục mua năng lượng của Nga.

Tuy nhiên, việc siết chặt các lệnh trừng phạt đối với ngành năng lượng của Nga sẽ là một bước xoay chuyển lớn đối với chiến lược hiện tại của ông Trump. Kể từ khi nhậm chức, ông Trump đã cân nhắc nới lỏng một số lệnh trừng phạt Nga. Trước công chúng, ông cũng nhiều lần khen người đồng cấp Putin, trong khi gây sức ép lớn hơn đối với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky để chấm dứt xung đột.Các chuyên gia năng lượng cho rằng việc siết chặt trừng phạt ngành năng lượng của Nga sẽ khiến Điện Kremlin phản ứng mạnh mẽ. Ngoài ra, chuyên gia Finley cho rằng điều này cũng đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ với các đồng minh quốc tế, điều không dễ dàng khi ông Trump đang có bất đồng với một số quốc gia như Canada và các nước trong Liên minh châu Âu.

Ông Trump thừa nhận việc tấn công nền kinh tế Nga là một lựa chọn có thể gây ra tác động lớn. Song ông cũng bày tỏ mong muốn đạt được hòa bình, không muốn thực hiện những biện pháp tàn phá quá mức.

“Về mặt tài chính, chúng tôi có thể gây ra những tổn thất nghiêm trọng cho Nga. Điều đó sẽ tàn phá nền kinh tế Nga. Tuy nhiên, tôi không muốn làm điều đó vì tôi muốn thấy hòa bình”, ông nói.

Trong động thái mới đây, việc ông Putin ủng hộ có điều kiện đề xuất ngừng bắn 30 ngày, nhưng yêu cầu thêm các điều kiện liên quan đến việc viện trợ quân sự cho Ukraine, đã nhấn mạnh thách thức mà Mỹ và Ukraine phải đối mặt trong việc thuyết phục Moskva chấm dứt xung đột.

“Chúng tôi chắc chắn ủng hộ điều đó”, ông Putin tuyên bố ngày 13/3 khi đề cập đến đề xuất ngừng bắn mà Mỹ đưa ra và được Kiev ủng hộ. Tuy nhiên, ông chủ Điện Kremlin lưu ý có một số vấn đề cần phải thảo luận trước khi Nga có thể đồng ý, trong đó có câu hỏi liệu Ukraine có tiếp tục nhận được sự hỗ trợ quân sự từ phương Tây trong suốt thời gian ngừng bắn hay không.

Câu trả lời đã đưa quả bóng trở lại sân của ông Trump.