Một bản cập nhật công nghệ mới của OpenAI được cho là vượt lên trên những gì Google vừa ra mắt trước đó. Nhưng nó cũng cho thấy OpenAI đang bước vào một cuộc cạnh tranh mới, khó khăn hơn bao giờ hết.
Công nghệ mới nhất của OpenAI ra đời sau khi Google tuyên bố đã vượt mặt đối thủ trẻ tuổi của họ. Ảnh: New York Times
Theo New York Times, ngay trước Lễ Tạ ơn 27/11, Google tuyên bố rằng mô hình trí tuệ nhân tạo mới nhất của hãng – Gemini 3 – đã vượt qua công nghệ của đối thủ trẻ OpenAI và trở thành hệ thống tốt nhất thế giới.
Chưa đầy một tháng sau, OpenAI tung ra mô hình mới của riêng mình, GPT-5.2, và khẳng định đây là “mô hình tốt nhất cho các tác vụ chuyên nghiệp trong đời thực”. Hãng cho biết công nghệ này vượt trội ở nhiều thang đo chuẩn liên quan đến lập trình máy tính, toán học và khoa học.
Tuy nhiên, với nhiều chuyên gia trong ngành, câu chuyện thực sự nằm ở việc khoảng cách kỹ thuật giữa mô hình AI nền tảng của OpenAI và phần còn lại của thế giới gần như đã biến mất. Sự thu hẹp này xuất hiện đúng vào thời điểm nhạy cảm đối với OpenAI, khi công ty đang vật lộn để thu hẹp khoảng cách khổng lồ giữa lượng tiền đang chi ra và lượng tiền thu vào.
Áp lực tài chính và cuộc “báo động đỏ” bên trong OpenAI
Từ nay đến cuối năm 2025, OpenAI kỳ vọng đạt mức doanh thu hàng tháng tương đương 20 tỷ USD một năm - theo Giám đốc điều hành Sam Altman. Nhưng OpenAI vẫn còn rất xa mới có thể có lãi. Trong vài năm tới, hãng dự kiến chi 1,4 nghìn tỷ USD cho năng lực tính toán – yếu tố cần thiết để xây dựng và vận hành các công nghệ AI.
Khi OpenAI châm ngòi cho cơn sốt AI bằng ChatGPT vào cuối năm 2022, công ty khởi nghiệp tại San Francisco có một lợi thế vượt trội so với các đối thủ. Và họ duy trì lợi thế đó hơn hai năm. Nhưng trong 12 tháng qua, nhiều công ty ở Mỹ và Trung Quốc đã phát triển công nghệ ngang bằng hoặc thậm chí vượt qua những gì OpenAI từng dẫn đầu.
“Cách thức xây dựng mô hình nền tảng hiện nay đã được hiểu khá rõ – và đang diễn ra tương tự trong mọi phòng thí nghiệm AI lớn”, Rayan Krishnan, CEO của Vals AI – đơn vị theo dõi hiệu năng các công nghệ AI mới nhất – nhận định.
Một tuần sau khi Google ra mắt mô hình AI mới, công ty Anthropic ở San Francisco cũng trình làng Claude Opus 4.5, được đánh giá ngang ngửa công nghệ của OpenAI. Và chỉ sáng 11/12 vừa qua, startup Runway ở New York công bố một mô hình vượt qua khả năng tạo video của OpenAI (Sora) theo các chuẩn đánh giá công nghiệp.
Nhưng cũng như các đối thủ, OpenAI vẫn tiếp tục đẩy mạnh công nghệ của mình. GPT-5.2 cho thấy sự cải thiện đặc biệt trong khả năng tạo mã lập trình và thực hiện các tác vụ chuyên sâu ở những lĩnh vực như y tế và tài chính. Công ty cho biết họ sẽ thu phí người dùng cao hơn khoảng 40% cho mô hình mới này. Sự ra mắt của GPT-5.2 diễn ra chỉ vài giờ sau khi Disney công bố khoản đầu tư vào OpenAI và thỏa thuận cấp phép sử dụng nhân vật của hãng cho Sora.
Theo một nguồn tin nội bộ, sau khi Google công bố chatbot cải tiến vào giữa tháng 11, ông Altman gửi cho nhân viên một bản ghi nhớ mang tính “báo động đỏ”, yêu cầu tập trung nâng cấp ChatGPT và tạm gác nhiều dự án khác lại. Ông muốn bảo vệ một phần quan trọng trong hoạt động kinh doanh của công ty. Hiện có hơn 800 triệu người dùng ChatGPT mỗi tuần, tương đương 76% thị phần, theo Similarweb.
“AI cho người dùng phổ thông hiện đồng nghĩa với OpenAI”, ông Krishnan nói. “Nếu điều đó biến mất, giá trị của công ty sẽ giảm đi đáng kể.”
Trong bản ghi nhớ, ông Altman yêu cầu nhân viên cải thiện tốc độ ChatGPT, giảm số lượng câu hỏi bị từ chối trả lời, và mở rộng khả năng cá nhân hóa chatbot cho phù hợp từng người dùng. Những thay đổi này, ông nói, cần được ưu tiên hơn các dự án mới như quảng cáo, mua sắm hay chăm sóc sức khỏe.
Ông cho biết công ty sẽ điều chuyển một số nhân viên từ các nhóm khác sang hỗ trợ chiến dịch cải tiến ChatGPT trong vài tuần.
ChatGPT là nguồn thu chính của OpenAI, khi khoảng 6% trong số 800 triệu người dùng trả 20 USD mỗi tháng để sử dụng phiên bản nâng cao. Và như ông Altman ám chỉ, công ty cũng muốn kiếm tiền từ phiên bản miễn phí.
Kế hoạch hiện tại là ưu tiên phát triển ChatGPT trong vài tuần tới. Sau khi ra mắt GPT-5.2, hãng đang hướng đến một bản cập nhật lớn hơn vào đầu năm tới.
Ông Altman thường gửi những bản ghi nhớ mang tính khích lệ kiểu như vậy. Lần này khá giống bài ông gửi sau khi startup Trung Quốc DeepSeek gây chú ý toàn cầu với công nghệ chatbot vào tháng 1/2025. Sau mối đe dọa từ DeepSeek, OpenAI tập trung cải thiện chatbot của mình trong vài tuần, rồi mới quay lại các dự án mới.
Những dự án đó bao gồm kế hoạch kiếm tiền từ ChatGPT phiên bản miễn phí.
Trước đây, nhiều nhân viên OpenAI cảm thấy tự hào rằng công ty khác biệt với những gã khổng lồ sống bằng quảng cáo như Google hay Meta. Nhưng để bù đắp tốc độ đốt tiền quá lớn, OpenAI đang xem xét khả năng tích hợp quảng cáo vào ChatGPT.
Tuy nhiên, chatbot không phù hợp với quảng cáo theo kiểu truyền thống của trang web hay công cụ tìm kiếm. Chatbot tạo ra văn bản liền mạch, không phải danh sách đường link có thể “cài” quảng cáo dễ dàng. Vì vậy OpenAI đã và đang thử nghiệm nhiều cách chèn quảng cáo mà không gây khó chịu.
Công ty cũng thử nghiệm hình thức quảng cáo tập trung hơn – cho phép người dùng mua sắm trực tiếp qua chatbot. Ví dụ, khi ai đó mua một chiếc bình gốm từ người bán trên Etsy thông qua ChatGPT, OpenAI sẽ nhận phần trăm giao dịch.
Hai chiến lược song song: người dùng phổ thông và doanh nghiệp
Dù ông Altman nhấn mạnh tầm quan trọng sống còn của ChatGPT, mảng chatbot cho người dùng chỉ là một phần trong những gì OpenAI đang theo đuổi. Dựa trên cùng công nghệ nền tảng phía sau ChatGPT, OpenAI đang lấn sân sang thị trường phần mềm doanh nghiệp.
Bên trong OpenAI, các lãnh đạo mô tả công ty như hai doanh nghiệp hoạt động song song – một bán sản phẩm cho người dùng phổ thông, một bán cho doanh nghiệp. Họ tin rằng công nghệ AI sẽ tạo ra sự thay đổi ở hầu hết các nhóm phần mềm doanh nghiệp.
Công nghệ tạo mã lập trình cũng trở thành nguồn thu quan trọng khác. Một số lập trình viên và nhà nghiên cứu trả 200 USD mỗi tháng để sử dụng công cụ lập trình tiên tiến nhất của OpenAI. Mô hình mới nhất phần nào được thiết kế để tăng sức cạnh tranh của hãng trong lĩnh vực này.
Giờ đây, OpenAI đang dùng những kỹ thuật tương tự để huấn luyện mô hình cho lĩnh vực y tế và tài chính, nhằm bán sản phẩm cho doanh nghiệp ở hai thị trường này.
“Công nghệ lập trình đang thay đổi cách làm việc của người trong Thung lũng Silicon”, Wei-Lin Chiang, đồng sáng lập và CTO của LMArena – đơn vị kiểm nghiệm hệ thống AI – nói. “Và điều đó sẽ diễn ra ở các ngành khác.”
Theo các thang đo mới nhất từ Vals AI, mô hình của OpenAI vượt qua các hệ thống hàng đầu khác ở các tác vụ pháp lý và tài chính, cho thấy công ty đang tập trung mạnh vào hai lĩnh vực này. OpenAI cũng đã xây dựng một bộ phận phần mềm doanh nghiệp, tương tự như Google, nhằm bán sản phẩm AI cho công ty.
Dù vậy, OpenAI vẫn ở thế bất lợi khi cạnh tranh với Google. Khi bán cho doanh nghiệp, Google có thể “đóng gói” công nghệ AI mới với bộ phần mềm sẵn có như Google Docs hay Gmail.
Nhưng công ty đang cố thu hẹp bất lợi đó. Mùa thu năm nay, OpenAI giới thiệu trình duyệt web riêng tối ưu cho AI, đối đầu trực tiếp với Chrome của Google.
“Đây là một cuộc đua trên nhiều mặt trận”, ông Krishnan kết luận.
VietBF@ sưu tập
