Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông dự định sẽ nói chuyện với Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin vào ngày 18/3 về việc chấm dứt xung đột ở Ukraine, sau những cuộc đàm phán được mô tả là “tích cực” giữa các quan chức hai nước tại Moskva (Moscow).
Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin (phải) và ông Donald Trump trong một cuộc gặp năm 2018.
Kênh TVP của Ba Lan ngày 17/3 cho biết Tổng thống Mỹ Donald Trump đang cố gắng giành được sự ủng hộ của người đồng cấp Liên bang Nga Vladimir Putin đối với đề xuất ngừng bắn trong 30 ngày mà Ukraine đã chấp nhận.
Tuy nhiên, tuyên bố của ông được đưa ra khi cả Ukraine và Liên bang Nga đều tiếp tục thực hiện các cuộc không kích dữ dội nhằm vào nhau trong suốt cuối tuần qua và Moskva đang tiến gần hơn đến việc đánh bật lực lượng Ukraine khỏi tỉnh Kursk của Liên bang Nga, nơi Ukraine bắt đầu đưa quân xâm nhập từ ngày 6/8/2024.
Phát biểu với các phóng viên trên chuyên cơ Air Force One trong chuyến bay muộn từ Florida về khu vực Washington, theo báo Politico ngày 17/3, ông Trump cho biết: “Tôi sẽ nói chuyện với Tổng thống Putin vào thứ Ba (18/3). Cuối tuần qua, chúng tôi đã làm rất nhiều việc”.
“Chúng tôi sẽ thảo luận về lãnh thổ. Chúng tôi sẽ thảo luận về các nhà máy điện… rất nhiều vấn đề đã được cả hai bên, Ukraine và Liên bang Nga, thảo luận kỹ lưỡng. Chúng tôi đang nói về việc phân chia một số tài sản nhất định”, nhà lãnh đạo Mỹ cho biết thêm, đồng thời nhấn mạnh: “Chúng tôi muốn xem liệu có thể kết thúc cuộc chiến này hay không. Có thể có, có thể không, nhưng tôi nghĩ chúng tôi có một cơ hội rất tốt”.
Tâm lý lạc quan thận trọng
Ngày 14/3, Điện Kremlin cho biết ông Putin đã gửi thông điệp bổ sung tới ông Trump về kế hoạch ngừng bắn thông qua đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff, người đã đến Moskva để gặp Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin nhằm thông báo về kết quả đàm phán Mỹ – Ukraine ở thành phố Jeddah của Saudia Arabia hôm 11/3.
Trong phát biểu đưa ra cùng ngày, người phát ngôn điện Kremlin, ông Dmitry Peskov đã bày tỏ “sự lạc quan thận trọng” về một thỏa thuận có thể đạt được để chấm dứt cuộc xung đột ở Ukraine vốn đã kéo dài hơn ba năm.
Về phía Mỹ, trong các cuộc phỏng vấn riêng rẽ trên các chương trình truyền hình nước này vào ngày 16/3, ông Witkoff, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio và Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ Michael Waltz, đều nhấn mạnh rằng vẫn còn nhiều thách thức cần giải quyết trước khi Liên bang Nga đồng ý với một lệnh ngừng bắn, chứ chưa nói đến một giải pháp hòa bình cuối cùng cho xung đột Nga - Ukraine.
Khi được hỏi trên ABC News rằng liệu Mỹ có chấp nhận một thỏa thuận hòa bình trong đó Liên bang Nga được phép giữ lại các khu vực ở Ukraine mà họ đã chiếm giữ hay không, ông Waltz trả lời: “Chúng ta có thực sự đuổi được tất cả binh sĩ Liên bang Nga ra khỏi từng tấc đất Ukraine hay không?”, đồng thời nhấn mạnh rằng các cuộc đàm phán phải dựa trên “thực tế”.
Trong khi đó, Ngoại trưởng Rubio nói với CBS rằng một thỏa thuận hòa bình cuối cùng sẽ “đòi hỏi rất nhiều công việc khó khăn, sự nhượng bộ từ cả Liên bang Nga lẫn Ukraine”, và sẽ khó có thể bắt đầu các cuộc đàm phán khi “họ vẫn đang bắn nhau”.
Theo Politico, ông Rubio cũng đã tham gia các cuộc thảo luận với Ngoại trưởng Liên bang Nga Sergey Lavrov vào ngày 15/3 về “các bước tiếp theo” trong đề xuất ngừng bắn.
Về phía Ukraine, vào ngày 14/3, Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết ông thấy có cơ hội tốt để chấm dứt xung đột với Liên bang Nga sau khi Kiev chấp nhận đề xuất ngừng bắn tạm thời trong 30 ngày của Mỹ.
Tuy nhiên, ông Zelensky luôn khẳng định rằng chủ quyền của đất nước ông là “không thể thương lượng” và Liên bang Nga phải trả lại các vùng lãnh thổ đã chiếm giữ, bao gồm bán đảo Crimea mà Moskva sáp nhập vào năm 2014 và bốn khu vực mới sáp nhập năm 2022: Donetsk, Lugansk, Kherson và Zaporizhzhia.
Yêu cầu về các đảm bảo “chắc chắn” của Liên bang Nga
Trong cuộc phỏng vấn với tờ Izvestia của Liên bang Nga hôm 17/3, Thứ trưởng Ngoại giao nước này, ông Alexander Grushko cho biết Moskva sẽ yêu cầu “các đảm bảo an ninh chắc chắn” rằng Ukraine sẽ không gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và sẽ duy trì trạng thái trung lập.
Ông Grushko không đề cập đến đề xuất ngừng bắn, chỉ nói rằng bất kỳ hiệp ước hòa bình lâu dài nào về Ukraine cũng phải đáp ứng các yêu cầu của Moskva.
Thứ trưởng Ngoại giao Liên bang Nga nói: “Chúng tôi sẽ yêu cầu các đảm bảo an ninh chắc chắn là một phần của thỏa thuận này. Một phần của những đảm bảo này là trạng thái trung lập của Ukraine, và việc các nước NATO từ chối kết nạp Ukraine vào liên minh”.
Trước đó, ông Putin từng tuyên bố rằng hành động quân sự của Liên bang Nga ở Ukraine là do sự mở rộng của NATO đe dọa an ninh nước này.
Ông Putin yêu cầu Ukraine từ bỏ tham vọng gia nhập NATO còn Liên bang Nga được giữ lại tất cả lãnh thổ đã chiếm giữ và giới hạn quy mô quân đội Ukraine.
Ngoài ra, ông Putin còn muốn phương Tây nới lỏng các lệnh trừng phạt và tổ chức một cuộc bầu cử tổng thống ở Ukraine – điều mà Kiev cho là “quá sớm” khi nước này vẫn đang trong tình trạng thiết quân luật.
Triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình ở Ukraine
Ông Trump từng mô tả Ukraine là “khó làm việc hơn” so với Liên bang Nga. Vào ngày 18/2, ông Trump đã có một cuộc gặp căng thẳng với Tổng thống Zelensky ở Phòng Bầu dục, kết thúc bằng việc nhà lãnh đạo Ukraine rời Nhà Trắng sớm hơn dự kiến và hai bên không ký kết được thoả thuận khoáng sản như dự kiến.
Nhưng việc Ukraine hôm 11/3 chấp nhận đề xuất ngừng bắn của Mỹ tại cuộc đàm phán ở thành phố Jeddah của Saudi Arabia đã tạo áp lực buộc Liên bang Nga phải nhượng bộ các yêu cầu của ông Trump, đồng thời sẽ thử thách cái nhìn tích cực hơn của ông Trump đối với ông Putin.
Các đồng minh của Ukraine ở châu Âu và Anh cho biết bất kỳ lệnh ngừng bắn hay thỏa thuận hòa bình cuối cùng nào cũng phải có sự tham gia của Ukraine trong các cuộc đàm phán.
Vào ngày 15/3, Thủ tướng Anh Keir Starmer cho biết các đồng minh phương Tây, ngoài Mỹ, đang tăng cường chuẩn bị hỗ trợ Ukraine trong trường hợp có lệnh ngừng bắn với Liên bang Nga, với các lãnh đạo quốc phòng sẽ hoàn thiện “các kế hoạch mạnh mẽ” tại cuộc gặp trực tiếp ở London vào ngày 20/3.
Anh và Pháp đều tuyên bố họ sẵn sàng gửi lực lượng gìn giữ hòa bình để giám sát bất kỳ lệnh ngừng bắn nào ở Ukraine. Trong khi đó, Liên bang Nga đã bác bỏ ý tưởng về lực lượng gìn giữ hòa bình cho đến khi chiến tranh kết thúc.
“Không quan trọng là các lực lượng NATO được triển khai trên lãnh thổ Ukraine dưới danh nghĩa nào: dù là Liên minh châu Âu (EU), NATO hay dưới tư cách quốc gia” ông Grushko nói, đồng thời nhấn mạnh: “Nếu họ xuất hiện ở đó, điều đó có nghĩa là họ đang được triển khai trong khu vực xung đột, với tất cả những hệ lụy đối với các lực lượng này như là một bên tham gia xung đột”.
Hôm 16/3, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tuyên bố rằng quyết định triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình tại Ukraine là “một vấn đề do Kiev quyết định, không phải Moskva”.
VietBF@sưu tập
