Trại Tứ, quê ở Cố Nguyên, Ninh Hạ, Trung Quốc và sống vào thời nhà Thanh. Một lần đi lạc, anh ta vô t́nh đi tới một thế giới khác và khi trở về đă hơn 10 năm. Đây là câu chuyện được ghi lại trong sử sách triều Thanh...
Trại Tứ, quê ở Cố Nguyên, Ninh Hạ, đến Từ Châu (nay là Từ Châu thuộc quyền quản lư của Hàm Đan, Hà Bắc, Trung Quốc) buôn bán lừa, nhưng cuộc sống của anh ấy rất thất vọng. Vào đầu mùa thu, Trại Tứ rất nhớ nhà, v́ vậy anh lên đường về nhà cưỡi trên lưng một con lừa què. Không ngờ anh sơ ư đi lạc vào rừng rậm, khó đi tiếp, vừa đói vừa mệt nên xuống lừa đi bộ. Lúc này, con lừa thỉnh thoảng gặm cây sậy khô, Trại Tứ chỉ có thể nuốt khan. Nh́n thấy khu rừng trước mặt, anh muốn t́m một nơi để nghỉ ngơi một lúc.
Khi đang đi, Trại Tứ bất ngờ đá một con thỏ và nó nhảy ra khỏi băi cỏ. Con lừa sợ hăi vội né ra, t́nh cờ bên đường có một cái giếng khô, con lừa vô t́nh trượt chân ngă xuống giếng, c̣n dây cương th́ vẫn nằm trong tay Trại Tứ, v́ trời đă tối nên Trại Tứ cũng buông tay mà rơi xuống giếng theo. Giếng tối như đêm, bùn ngập đến mắt cá chân, Trại Tứ lần ṃ trong bóng tối mà không cách nào thoát ra được. Anh ta nghĩ rằng ḿnh chắc chắn sẽ chết ở đây, và anh ta buồn bă tuyệt vọng trong giếng như vậy.
Sau đó, ánh sáng xuyên qua một khe hở, trông giống như một sợi chỉ. Trại Tứ bèn đến gần hơn và phát hiện có một cổng đá. Anh lắc mạnh cánh cửa và cánh cửa đá đột nhiên mở ra. Ngoài cửa anh thấy cỏ non xanh mượt, hoa như gấm, xa xa dăy núi tạo thành lục sẫm b́nh chướng, sóng nước xanh biếc, bầu trời trong xanh, có thể nh́n xa vạn dặm. Trại Tứ vui mừng khôn xiết và dẫn con lừa cùng vào trong. Xuyên qua hoa viên chừng nửa dặm, anh nh́n thấy một con đường nhỏ, hai bên đường là kỳ hoa dị thảo, anh cả đời chưa từng thấy qua. Những cánh hoa đào xếp chồng lên nhau, to bằng miệng bát. Lúc đó đă là cuối thu mà phong cảnh lại như cuối xuân, Trại Tứ cảm thấy rất khó hiểu bèn cưỡi lừa ung dung tiến về phía trước.
Khi anh đến một ngôi làng, ḍng suối trong vắt bao quanh ngôi làng, cây cối xanh um tùm, những ngôi nhà tranh vách nứa giống như trong tranh. Khuôn mặt của những đứa trẻ và người già trong làng tràn đầy niềm vui. Họ đều ngạc nhiên khi thấy Trại Tứ đột ngột xuất hiện, đặc biệt là con lừa của anh ta. Dù họ bàn tán và quan sát nhưng không ai dám lại gần con lừa. Trại Tứ không biết ư họ nh́n là ǵ và anh chỉ nhẹ nhàng nói với họ rằng anh đang rất đói. Một ông già hướng dẫn anh ta, "Đi về phía tây đến cây cầu đá. Ở đó có nhà của Tuân Nhụ Tử. Ông ta giàu có và tôn trọng lễ nghĩa. Sao anh không đến gặp ông ta để được giúp đỡ?"
Theo chỉ dẫn của ông lăo, Trại Tứ đi đến một cánh cổng cao, đối diện với cây cầu đá, cổng sáng sủa và nổi bật. Anh tiến lên gơ nhẹ cửa, một lăo quản gia đi ra mở cửa, hỏi anh sao lại tới và dẫn anh vào. Một lúc lâu sau, Tuân Nhụ Tử đi ra, ông ta có nước da trắng và bộ râu đẹp, ông ta khoảng bốn mươi tuổi. Nh́n thấy con lừa, Tuân Nhụ Tử ngạc nhiên hỏi: "Đây là loại quái vật ǵ vậy?" Trại Tứ nói: "Con lừa". Tuân Nhụ Tử nh́n nó một lúc lâu, mỉm cười và nói rằng h́nh dạng nó trông rất kỳ lạ, và nói, "từ con lừa thường được t́m thấy trong thơ và sách. Hôm nay tôi mới tận mắt chứng kiến nó".
Tuân Nhụ Tử mời khách vào pḥng khách và buộc con lừa vào gốc cây trong sân. Chưa kịp nói chi tiết, ông đă vội bảo người nhà đến xem con lừa. Trong số đó có một cô gái ăn mặc rất lộng lẫy và luôn nh́n Trại Tứ, như thể cô ấy rất thích anh ta. Trại Tứ cũng bị cô ấy mê hoặc. Chẳng mấy chốc, con lừa kêu be be rất to, và mọi người hoảng sợ chạy tán loạn. Tuân Nhụ Tử cười to nói: "Xem h́nh dạng của nó, nó là một con vật giống ngựa, nhất định không cắn người. Có ǵ phải sợ chứ? Chỉ cần nghe kỹ tiếng kêu của nó là được. Giọng điệu giữa Cung Âm và Vũ Âm. Đó thực sự là một điều tốt". V́ vậy, ông ta ngồi tiếp chuyện với Trại Tứ, ông ấy rất hiếu khách, và ông ta thậm chí c̣n cử hai người hầu trai đến hầu hạ anh ta.
Trại Tứ sống ở đây vài ngày, và một lần nhân cơ hội hỏi người hầu trai về cô gái. Chàng trai không trả lời, chỉ mỉm cười bước đi. Một lúc sau, Tuân Nhụ Tử đi ra và nói với anh ta: "Tôi nghe nói rằng anh đă hỏi về con gái tôi. Chắc chắn không phải là vô t́nh". Trại Tứ xấu hổ đến toát mồ hôi và xin lỗi, "Tôi đă phạm sai lầm. Tôi thực sự không có ư ǵ khác. Tôi hy vọng ông hăy tha thứ cho tôi", "Anh đă bao giờ nghe nói về Vi Ai Quang chưa?" Tuân Nhụ Tử nói, Trại Tử nuốt nước bọt đáp lại: "Tôi đă kinh doanh từ khi c̣n trẻ, v́ vậy tôi không biết, tôi không có chút ư niệm nào, cho nên cũng không biết là ông có ám chỉ ǵ". Nuốt và hít sáu nguồn năng lượng của vũ trụ và nhấm nháp giọt sương trong vắt không phải là không thể lên mây và không thể trở nên bất tử. Nhưng ngay khi nh́n thấy Trọng Giám mà họ đă nên duyên vợ chồng. Những ǵ xảy ra ngày hôm nay cũng là số phận của kiếp trước của anh. Nếu anh không chê chúng tôi là dân quê th́ tôi sẵn sàng gả con gái cho anh làm vợ", Tuân Nhụ Tử nói.
Khi Trại Tử nghe xong, anh ấy vui mừng khôn xiết và không thể diễn tả bằng lời. Tuân Nhụ Tử hỏi anh ta về của hồi môn, và Trại Tử mở ra một gói và lấy ra một đôi trang sức cánh tay màu tím và vàng. Tuân Nhụ Tử nói, "Đủ rồi". Tuân Nhụ Tử lại hỏi Trại Tứ "anh làm ǵ để kiếm sống?" Trại Tứ trả lời, "bán lừa". Tuân Nhụ Tử ngạc nhiên hỏi, "Bạn đă làm việc này bao lâu rồi?" Trại Tứ trả lời: "Cha tôi đă kinh doanh công việc này và tôi đă kế thừa nó. Nó đă được truyền thừa qua hai thế hệ rồi. Tất nhiên không thể coi là giàu có, nhưng cũng có thể coi là khá giả". Trại Tứ nói thêm, "tôi chỉ bán lừa và không giết chúng, v́ chúng có vẻ vô tội". Tuân Nhụ Tử nói, "mặc dù anh không giết lừa, nhưng nhiều con lừa đă chết v́ anh. Sao lại nói là không có tội?" Trại Tứ ngay lập tức bày tỏ thiện chí rằng có thể sẵn sàng thay đổi nghề nghiệp của ḿnh.
Tuân Nhụ Tử nói: "Tôi không biết đă giết bao nhiêu con lừa trong hai thế hệ buôn bán lừa này. Tội ác không thể trốn thoát, và đă quá muộn để thay đổi nghề nghiệp". Sau đó, ông ta trả lại của hồi môn, giữ lại lừa, và đưa cho anh ta một thỏi vàng và đuổi anh ta đi. Trại Tứ rất hối hận nhưng anh ta không dám căi lại và rời đi với dáng vẻ ủ rũ cùng chiếc túi trên lưng đi ra ngoài. Anh thuê một căn nhà cạnh nhà Tuân Nhụ Tử để sống tạm. Anh thấy không c̣n hy vọng, Trại Tứ muốn về nhà nhưng hỏi đường cũng không ai biết, trong ḷng rất chán nản, may mà chủ nhà không đ̣i tiền thuê và c̣n chu cấp cho anh hai bữa ăn một ngày, v́ vậy anh ta không cảm thấy thiếu thốn".Trại Tứ thích cảnh đẹp và con người giản dị ở nơi này nên anh yên tâm rằng ḿnh có thể ổn định cuộc sống ở đây.
Một ngày nọ, Trại Tứ nghe những lời đồn đại giữa những người hàng xóm và nói: "Tuân Nhụ Tử đă gả con gái của ḿnh cho nhà Bảo Xử Sĩ. Hôm nay anh ấy sẽ đến đón cô ấy. Tại sao anh không đi xem thế nào?" V́ vậy, tất cả những người đàn ông, phụ nữ và trẻ em trong làng đến xem, người đông vây kín bức tường nhà của ông Tuân Nhụ Tử. Trại Tứ cũng chen chúc trong đám đông và nh́n thấy những lá cờ đầy màu sắc dẫn đầu, những chiếc xe lộng lẫy theo sau, những người đưa đón mặc quần áo sáng màu và đội mũ hoa, vây quanh những chiếc xe, và có rất nhiều người đi cùng họ ở hai bên. Lúc này, con lừa được cho ăn mặc lộng lẫy cùng đi trong đoàn, trên lưng cưỡi một thanh niên tuấn tú. Mọi người nói: "Người cưỡi con quái vật đó là con trai của gia đ́nh Bảo và là con rể của gia đ́nh Tuân". Khi Trại Tứ nh́n thấy anh ta liền thể hiện sự ghen tị đến mức muốn lao lên chặn đường và nói, "tại sao anh lại cướp con lừa của tôi ?" Mọi người đều giật ḿnh, rồi trở nên giận dữ, và tất cả xúm lại để đánh Trại Tứ bằng roi ngựa.
Trại Tứ ngẩng đầu lên và chộp lấy miệng con lừa, không chịu lùi một bước. Khi Tuân Nhụ Tử nghe tin có sự cố, ông ta liền lập tức chạy đến, khi nh́n thấy Trại Tứ th́ ông ta tức giận nói: "Người chăn lừa, sao anh dám quấy rầy lễ cưới của gia đ́nh tôi?" và ông lập tức sai người trói anh ta lại. Trại Tứ lăn lộn trên mặt đất và hét lên: hôm nay tôi có bị găy cổ tôi cũng không quan tâm, tôi c̣n sợ bị trói sao?". Mọi người không thể giải quyết được, v́ vậy họ đă đưa Trại Tứ đến địa phủ. Các quan rất ủng hộ nhà Tuân, họ đánh giá Trại Tứ v́ tội xảo quyệt và ngoan cố, không tuân theo lệnh và anh ta bị đánh ba trăm roi, đồng thời bị đày đi năm trăm dặm để làm lính canh giữ Trần Giới Quan.
Các quan canh cổng ra lệnh cho Trại Tứ chịu trách nhiệm mở và đóng cổng. Trại Tứ ở trong đó cả tháng, không có ai ra vào đó nên anh cảm thấy rất cô đơn. Chuyện xảy ra là các quan canh giữ đèo đi công tác nơi khác, trước khi đi, họ yêu cầu Trại Tứ giữ khóa và ch́a khóa, và không dễ dàng nh́n trộm ra bên ngoài đèo. Sau khi các quan chức rời đi, Trại Tứ nhân cơ hội mở và đóng cửa, rồi nhanh chóng trốn thoát. Ngay khi anh ấy rời khỏi đó, khung cảnh khác ngay lập tức nhưng trời th́ rất lạnh. Trại Tứ chạy cho đến khi trời tối mới đến một ngôi làng. Hỏi những người qua đường và nói, "đây là một ngôi làng ở một quận nào đó ở Hồ Nam". Bây giờ là mấy giờ? Một người trong làng trả lời: "Một ngày nào đó vào tháng 11 năm nào đó". Trại Tứ rất ngạc nhiên v́ nó cách xa nơi anh ta rơi xuống giếng hơn một ngàn dặm.
Sau khi Trại Tứ tính toán lại thời gian th́ đă ngót nghét hơn mười năm kể từ khi anh ta rơi xuống giếng. Anh vội vă về nhà trong đêm, nhưng gia đ́nh anh đă đổi chủ. Anh vội vàng t́m kiếm người thân và bạn bè, tất cả họ đă chuyển đi nơi khác. Chỉ c̣n một người em trai c̣n sống, v́ nghèo quá nên làm người hầu trong quán trọ và để râu dài. Trại Tứ đi viếng mộ tổ tiên, nhưng túp lều bên cạnh mộ đă không c̣n, thông và bách trên mộ cũng bị thợ đốn củi đốn hạ hết. Anh ta đấm ngực khóc lớn, đem hết số tiền bán lừa c̣n lại cho người em, rồi bỏ nhà ra đi làm đạo sĩ, phiêu bạt khắp nơi không biết rốt cuộc đă đi về đâu.
VietBF@ sưu tập
