Từ “nữ dân biểu tận tụy” đến bị cáo trong vụ tham ô cứu trợ thảm họa
Bộ Tư pháp Hoa Kỳ vừa quăng một quả bom chính trị vào Đảng Dân Chủ: Dân biểu Sheila Cherfilus-McCormick, đại diện khu 20 của bang Florida, bị truy tố với cáo buộc biển thủ 5 triệu USD tiền cứu trợ liên bang và dùng một phần số tiền đó để bơm cho chiến dịch tranh cử năm 2021 của chính bà.
Theo công tố liên bang, nguồn tiền bị “rút ruột” đến từ các khoản chi trả quá mức của Cơ quan Quản lý Khẩn cấp Liên bang (FEMA) cho công ty chăm sóc sức khỏe gia đình Trinity Healthcare Services – doanh nghiệp thuộc gia đình Cherfilus-McCormick, do chính bà làm CEO trong thời kỳ cao điểm đại dịch. Thay vì nộp lại số tiền được phát hiện là “trả dư”, một phần đã được chuyển lòng vòng rồi rót vào chiến dịch chính trị, dưới vỏ bọc các khoản đóng góp cho ứng viên.
Bộ trưởng Tư pháp Pam Bondi không hề né lời nặng nề: “Sử dụng quỹ cứu trợ thảm họa để làm giàu cho bản thân là kiểu tội ác ích kỷ và tàn nhẫn bậc nhất. Không ai đứng trên pháp luật, nhất là những người có quyền lực nhưng lại móc túi người đóng thuế cho lợi ích riêng.”
5 triệu “trả thừa” và nghi án tiền tranh cử từ… ngân khố cứu trợ
Vụ việc bắt nguồn từ hợp đồng do Trinity ký năm 2021 với cơ quan khẩn cấp của bang Florida, được giao nhiệm vụ đăng ký người dân đi chích ngừa Covid-19. Trong quá trình chi trả, Cơ quan Quản lý Khẩn cấp Florida phát hiện hàng loạt khoản thanh toán bị “đội giá”, trong đó có một khoản 5 triệu USD “trả nhầm” đến mức buộc phải rà soát lại toàn bộ.
Cuối năm 2024, cơ quan này khởi kiện Trinity, cáo buộc công ty đã tính phí quá mức gần 5,8 triệu USD cho phần việc thực hiện trong đại dịch và nhất quyết không chịu hoàn lại dù đã được thông báo. Thời điểm đó, Sheila Cherfilus-McCormick vẫn là CEO.
Câu hỏi đặt ra: số tiền đó đã đi đâu? Báo cáo của Văn phòng Đạo đức Quốc hội (Office of Congressional Ethics) hồi tháng Giêng cho thấy thu nhập của Cherfilus-McCormick trong năm 2021 cao hơn năm 2020 tới hơn 6 triệu USD, chủ yếu nhờ gần 5,75 triệu USD phí tư vấn và chia lợi nhuận từ chính Trinity. Ngay sau cú “nhảy vọt” này, bà lao vào cuộc đua đặc biệt tranh ghế Hạ viện còn trống sau khi Dân biểu Alcee Hastings qua đời, và giành chiến thắng trong cuộc bầu cử bổ sung năm 2022.
Nghi vấn giàu nhanh nhờ Covid và chiếc ghế Hạ viện mua bằng tiền cứu trợ
Trong báo cáo gửi Quốc hội, Văn phòng Đạo đức không chỉ gạch chân con số thu nhập tăng bất thường mà còn nhắc đến mối liên hệ giữa dòng tiền từ Trinity và chiến dịch tranh cử 2021. Theo cáo trạng mới, một phần khoản “trả dư” từ FEMA và quỹ cứu trợ đại dịch đã được “rửa sạch” qua nhiều lớp giao dịch, rồi quay trở lại chiến dịch của Cherfilus-McCormick dưới dạng đóng góp của ứng viên – nghĩa là bà dùng tiền công để “tài trợ cho chính mình”, vừa vi phạm luật tài chính tranh cử, vừa là hành vi chiếm đoạt tài sản liên bang.
Đến tháng Bảy, Ủy ban Đạo đức Hạ viện đã biểu quyết nhất trí tái lập một tiểu ban điều tra riêng, nhằm làm rõ những cáo buộc xoay quanh nguồn gốc tài sản và dòng tiền chảy vào chiến dịch. Nay, với cáo trạng hình sự từ Bộ Tư pháp, cuộc điều tra chính trị tại Quốc hội coi như đã có thêm “cơ sở”.
Luật sư kêu oan, Bộ Tư pháp dằn mặt: “Không ai đứng trên luật”
Đối diện cáo buộc nghiêm trọng, đội ngũ luật sư của Cherfilus-McCormick – gồm David Oscar Markus, Margot Moss và Melissa Madrigal – lập tức phản pháo, mô tả thân chủ là “một người phục vụ công tận tụy, luôn đặt cử tri lên hàng đầu” và tuyên bố sẽ “chiến đấu để trả lại thanh danh” cho bà.
Nhưng công luận và truyền thông thì không dễ bị thuyết phục. Trong bối cảnh người dân vẫn chưa quên cảnh xếp hàng chờ vaccine, bệnh viện quá tải, bao gia đình chìm trong tang tóc vì Covid, việc một quan chức dân cử bị tố móc túi quỹ cứu trợ để làm giàu – rồi dùng tiền đó leo lên Hạ viện – là cú đâm thẳng vào niềm tin công chúng. Câu nói của Bộ trưởng Bondi rằng “những người quyền lực ăn chặn tiền thuế dân là những kẻ không thể dung thứ” không chỉ nhắm vào một cá nhân, mà như lời cảnh báo gửi tới cả một hệ thống vốn đã bị hoen ố bởi không ít vụ bê bối tương tự.
Bóng ma đạo đức chính trị và vết nứt trong hình ảnh Đảng Dân Chủ
Cherfilus-McCormick không chỉ là một dân biểu bất kỳ: bà xuất thân từ ngành chăm sóc sức khỏe, dựng nên hình ảnh “người phụ nữ da màu thành đạt, dấn thân phục vụ cộng đồng”, đại diện cho một khu vực có đông cử tri thiểu số tại Broward và Palm Beach. Đó là mẫu chân dung lý tưởng mà Đảng Dân Chủ thường nâng lên như biểu tượng. Chính vì thế, cáo trạng lần này như một cú tát vào khẩu hiệu “bảo vệ người yếu thế” mà đảng này vẫn dùng để vận động trong các gói cứu trợ đại dịch.
Câu chuyện càng khó nuốt khi đặt cạnh thực tế: hàng ngàn doanh nghiệp nhỏ bị từ chối vay cứu trợ hoặc bị đòi rà soát đến cùng, trong khi một công ty thân cận với một nữ CEO sau đó trở thành dân biểu lại có thể nhận tới gần 5,8 triệu USD “trả thừa” mà không ai thu hồi được ngay lập tức. Chỉ đến khi một khoản 5 triệu USD “lớn bất thường” khiến hệ thống báo động, mọi việc mới vỡ lở.
Dư chấn chính trị: thêm một vết đen trong niềm tin cử tri
Dù quá trình tố tụng còn dài, bản cáo trạng đã đủ để gây ra một cú địa chấn nhỏ trên chính trường Washington. Đảng Dân Chủ buộc phải đối diện với sự thật: không chỉ đối thủ Cộng Hòa mới có những kẻ lợi dụng quyền lực, mà ngay trong hàng ngũ của mình cũng có những người biết tận dụng “thời chiến” – đại dịch – để bòn rút ngân khố, rồi đội lốt “người phục vụ công”.
Đối với cử tri, nhất là những người đã mất mát trong Covid-19, việc nhìn thấy quỹ cứu trợ bị biến thành “ống dẫn” tiền tranh cử là điều gần như không thể tha thứ. Và với một hệ thống chính trị vốn đã bị nghi ngờ vì tiền bẩn, lobby, lợi ích nhóm, vụ Cherfilus-McCormick chỉ càng đào sâu thêm khoảng cách giữa người dân và những người ngồi trong Quốc hội.
Kết luận tạm thời: Bản cáo trạng dành riêng cho lòng tham thời đại dịch
Cho tới khi tòa án phán quyết, Sheila Cherfilus-McCormick vẫn được pháp luật xem là vô tội. Nhưng về mặt đạo đức và chính trị, hình ảnh của bà đã bị phủ một lớp bụi bẩn rất dày. Bản cáo trạng của Bộ Tư pháp, với những chi tiết về “tiền trả thừa”, “phí tư vấn” và “chia lợi nhuận” trong năm 2021, giống như một bản cáo trạng dành cho lòng tham của cả một thời kỳ mà vốn dĩ người ta phải đặt sinh mạng cộng đồng lên đầu.
Nếu những cáo buộc được chứng minh, đây sẽ là một trong những ví dụ điển hình nhất cho kiểu tham nhũng thời đại dịch: dùng khủng hoảng làm cơ hội, dùng cứu trợ làm vốn chính trị. Và dù bản án pháp lý dành cho Cherfilus-McCormick có nặng đến đâu, bản án trong lòng công chúng dành cho những người như bà có lẽ sẽ còn kéo dài lâu hơn rất nhiều.
