FRANCE Phóng sự ảnh: Bà Trần Lệ Xuân và con gái trong chuyến công du châu Âu

[Gibbs]

Những tấm ảnh màu hiếm hoi của nhiếp ảnh gia John Leongard (LIFE Magazine) đã ghi lại một trong những khoảnh khắc đặc biệt của lịch sử Việt Nam Cộng Hòa: chuyến công du châu Âu năm 1963 của Bà Trần Lệ Xuân – phu nhân Cố vấn Ngô Đình Nhu – cùng con gái Ngô Đình Lệ Thủy. Đây không chỉ là chuyến đi mang tính ngoại giao, mà còn là một màn trình diễn thị giác đầy sức hút, khiến báo giới và công chúng châu Âu không thể rời mắt.

Ngày nay, nhìn lại những thước ảnh ấy, người ta không chỉ thấy bóng dáng một nhân vật chính trị gây tranh cãi, mà còn thấy hình ảnh Việt Nam bước ra thế giới trong những tà áo dài đầy tính biểu tượng. Bà Nhu và con gái Lệ Thủy, dù chỉ là một lát cắt ngắn ngủi của lịch sử, đã để lại những hình ảnh sống động – vừa sang trọng, vừa bi kịch – trước khi gia đình họ Ngô bước vào biến cố định mệnh tháng 11 năm 1963.

1. Áo dài hồng tại di tích La Mã

Trong khu vực Roman Forum ở Rome, bà Nhu xuất hiện với áo dài hồng cổ thuyền, trang sức ngọc trai và nhẫn hột xoàn to bản. Mái tóc bới cao kiểu Âu thời thượng khiến bà nổi bật giữa khung cảnh đá cổ và cột đổ.
👉 Tâm trạng: gương mặt rạng rỡ, tự tin.
👉 Phản ứng: du khách và người dân Ý tò mò đứng từ xa quan sát, như đang chứng kiến một minh tinh điện ảnh.

2. Hai mẹ con cùng dạo phố Rome

Bên cạnh bà là Ngô Đình Lệ Thủy, tuổi mười tám, trong chiếc áo dài hoa tím dịu dàng. Hai mẹ con sóng đôi bước trên đường phố cổ kính, giữa đám đông người Ý ăn mặc kiểu châu Âu hiện đại.
👉 Tâm trạng: nụ cười nhẹ, ánh mắt của Lệ Thủy thể hiện sự hồn nhiên, đối lập với vẻ già dặn của mẹ.
👉 Phản ứng: đám đông ngoái nhìn, vừa ngạc nhiên vừa trầm trồ trước tà áo dài Việt Nam lần đầu xuất hiện nổi bật giữa trung tâm Rome.

3. Giữa vòng vây báo chí

Một bức ảnh gây ấn tượng mạnh: bà Nhu trong áo dài xanh lam, găng tay trắng, xách túi da, mỉm cười và vẫy tay. Xung quanh là hàng chục phóng viên, ống kính lia nhanh, micro chìa ra. Một vài quý bà Ý lớn tuổi chen lấn, đưa tay chỉ trỏ.
👉 Tâm trạng: bà giữ phong thái tự tin, như thể đã quen với ánh đèn flash.
👉 Phản ứng: báo giới Ý và Pháp xem bà là “ngôi sao Đông Dương”, ghi chép từng chi tiết, nhưng xen lẫn cả sự hoài nghi về vai trò chính trị của bà ở Việt Nam.

4. Áo dài trắng thêu hoa tại sân bay
Trong một khoảnh khắc khác tại sân bay, hai mẹ con xuất hiện trong áo dài trắng thêu hoa, trên tay ôm những bó hồng đỏ thắm. Đó không chỉ là nghi thức ngoại giao đơn thuần mà còn là biểu tượng: hình ảnh một gia đình chính trị đang cố gắng khẳng định vị thế Việt Nam Cộng Hòa trên sân khấu thế giới, giữa bối cảnh quốc tế nhiều biến động.

Khi xuống sân bay, cả bà Nhu và con gái cùng mặc áo dài trắng thêu hoa đỏ. Trên tay bà là bó hồng tươi, nụ cười rạng rỡ hướng về người đón tiếp. Đằng sau, Lệ Thủy e lệ bước theo, mái tóc cột băng đô đỏ.
👉 Tâm trạng: sự hồ hởi và tự tin trước nghi thức ngoại giao.
👉 Phản ứng: giới chức và nhân viên phi trường ngạc nhiên, xen lẫn sự ngưỡng mộ trước phong cách quý phái Á Đông.

5. Trên đường phố Paris

Trong ảnh, hai mẹ con cùng mặc áo dài xanh lam và xanh nhạt, bước giữa đám đông Paris. Con phố lát đá, các biển hiệu cửa hàng Ý – Pháp hiện ra sau lưng. Đám đông chen chúc, nhiều người cầm máy ảnh chụp vội.
👉 Tâm trạng: bà Nhu vẫn giữ nụ cười, Lệ Thủy ung dung như một thiếu nữ Parisienne.
👉 Phản ứng: người qua đường hiếu kỳ, nhiều ánh mắt dõi theo, xen lẫn sự tán thưởng thời trang.

6. Tư dinh Sài Gòn, 1962 – Áo dài đỏ quyền lực
Trước chuyến đi ít lâu, vào năm 1962, một bức ảnh chụp bà Nhu trong áo dài đỏ tại tư dinh Sài Gòn đã lan truyền rộng rãi. Tư thế ngồi thẳng lưng, ánh mắt nhìn thẳng vào ống kính, chiếc brooch cài ngực hình rồng uốn lượn – tất cả như một sự khẳng định về phong thái của người đàn bà quyền lực nhất hậu trường chính trị miền Nam.

Trở về quá khứ gần, một năm trước chuyến đi, bà Nhu được chụp trong áo dài đỏ thắm tại tư dinh Sài Gòn. Bức ảnh không có đám đông, chỉ còn bà với ánh mắt thẳng vào ống kính.
👉 Tâm trạng: sự tự tin, pha chút thách thức, như một người đàn bà quyền lực không e dè trước ánh nhìn công luận.
👉 Phản ứng: đối với công chúng miền Nam khi ấy, đây vừa là hình ảnh một phụ nữ thời thượng, vừa là biểu tượng gây tranh cãi dữ dội.

7. Những nụ cười thanh xuân

Trong nhiều tấm ảnh chụp chung, bà Nhu và con gái đứng cạnh nhau: bà trong áo dài hồng, Lệ Thủy trong áo dài hoa tím, cùng cười tươi trước ống kính.
👉 Tâm trạng: bà là gương mặt chính trị sắc sảo, còn con gái là hình ảnh dịu dàng, trong trẻo.
👉 Phản ứng: báo chí phương Tây thích thú ghi lại sự tương phản ấy, gọi họ là “mẹ và con gái của quyền lực và nhan sắc Đông Dương”.



Những bức ảnh chụp cận cảnh Lệ Thủy cho thấy nét đẹp tuổi 18: trong trẻo, hiện đại, toát lên hình ảnh một “đệ nhất tiểu thư” thanh lịch. Người đi đường, khách du lịch Ý và Pháp dừng lại ngắm nhìn – vừa tò mò, vừa ngưỡng mộ – khi thấy áo dài Việt Nam nổi bật trên nền trời Âu.

Ở Paris và Rome, giới báo chí không chỉ ghi lại hình ảnh, mà còn phân tích từng chi tiết: từ kiểu tóc bới cao, lớp son đỏ, đến phong cách “áo dài cổ thuyền” mà bà là người khởi xướng. Các tờ báo thời ấy vừa ca ngợi sự hiện đại và thời trang, vừa xen lẫn những nhận định chính trị gay gắt về vai trò và phát ngôn của bà trong khủng hoảng Phật giáo ở Việt Nam.

Sự đối nghịch càng rõ rệt: trong khi tại Sài Gòn, bà Nhu bị xem là biểu tượng của “gia đình trị họ Ngô”, thì ở châu Âu, bà lại xuất hiện như một “ngôi sao Đông Dương”, khiến đám đông chen lấn để chụp ảnh, nhìn ngắm và bàn tán.

Những bức ảnh này ngày nay trở thành ký sự bằng hình ảnh: chúng không chỉ ghi lại phong cách thời trang tiên phong của “áo dài Trần Lệ Xuân”, mà còn là chứng tích về cách gia đình họ Ngô trình diễn quyền lực trên sân khấu quốc tế.

Ít tháng sau, biến cố tháng 11/1963 đã chấm dứt triều đại chính trị của họ. Nhưng trong những ngày ở Rome và Paris, bà Trần Lệ Xuân và con gái vẫn được nhớ như những bóng hồng Việt Nam rực rỡ giữa trái tim châu Âu.
https://photos.app.goo.gl/mh4Uv5Jw8R5Mn8dY7

Không thể phủ nhận, bà là biểu tượng nhan sắc và phong cách một thời, đại diện cho tầng lớp phụ nữ quý tộc thập niên 50-60, cộng với nhịp thời trang sôi động ở "hòn ngọc viễn đông", người đàn bà quyền lực luôn giữ phong thái và gu mặc thanh lịch, chỉn chu. Cách mặc của bà đa dạng, quyến rũ và luôn tinh tế.

Cám ơn bạn luôn chia sẽ.