Để sẵn sàng cho những trận đấu đỉnh cao kéo dài, Carlos Alcaraz hay Jannik Sinner không chỉ tập luyện trên sân, mà còn cả trong việc ăn uống.
Alcaraz (phải) và Sinner trong một buổi tập ở Roland Garros 2025 tại Paris, Pháp hồi tháng Năm. Ảnh: Reuters
Khi Sinner thắng game giao bóng của Alcaraz ở đầu set ba trong trận chung kết Roland Garros, nhiều người hẳn đã nghĩ họ sẽ đi tắm sớm hơn so với dự kiến. Sinner, tay vợt số một thế giới – người đã thắng 20 set liên tiếp tại giải, chỉ cần ghi một điểm nữa trong số ba championship-point để giành Grand Slam thứ tư, và là lần đầu tại Paris. Cơ hội là cực lớn bởi bên kia lưới còn là người đồng nghiệp chưa từng ngược dòng thành công sau khi thua hai set đầu trong tám trận đấu ở quá khứ.
Nhưng thể thao đã chẳng hấp dẫn nếu mọi thứ đơn giản như vậy. Ba tiếng tiếp theo, người ta thấy Alcaraz triệu hồi tất cả sức mạnh vốn có để hạ đối thủ rồi nâng cao chiếc cup Ngự lâm danh giá, bỏ lại Sinner vẫn đang hoang mang và tự vấn vì sao lại bỏ lỡ quá nhiều thời cơ đến vậy. Đó cũng là thời điểm mà ngoại trừ hai nhân vật chính, phần còn lại của thế giới định thần, tự hỏi làm thế nào mà hai tay vợt trẻ kia tạo ra thứ tennis chất lượng và cường độ cao trong suốt năm giờ 30 phút đồng hồ?
"Sự chuẩn bị cho trận chung kết bắt đầu ngay khi trận bán kết khép lại", Mark Ellison, chuyên gia dinh dưỡng cho VĐV thể thao đỉnh cao – người từng làm việc với Andy Murray và CLB Man Utd – nói. "Nguyên tắc chung là cung cấp cho cơ thể lượng chất lỏng gấp 1,5 lần so với lượng đã tiêu hao. Sau đó, chúng tôi xem xét tới lượng carbohydrate cần nạp, thường là 1 đến 1,5 g cho mỗi kg trọng lượng cơ thể. Việc làm này lặp lại đều đặn mỗi giờ cho đến bữa ăn bình thường tiếp theo".
Với Murray, cựu số một thế giới thích sushi, có lúc ăn tới 40 miếng sau một trận đấu, vì món này bổ sung và dự trữ carbohydrate nhanh chóng. Ngoài ra, hầu hết các tay vợt cũng dùng đồ uống điện giải giàu carbohydrate và sữa lắc có chứa thành phần này cùng protein để phục hồi tổn thương cơ gặp phải khi thi đấu.
"Quần vợt là môn thể thao khắc nghiệt, đặc biệt trên sân đất nện", Ellison giải thích. "Trong 24 giờ giữa trận bán kết và chung kết, bạn cần ăn năm đến tám bữa. Là một VĐV, nhiệm vụ của bạn là biến khối lượng ăn uống đó trở nên bình thường. Đó là lý do chúng tôi cung cấp những thực phẩm giàu năng lượng thông qua nước uống, nước suối, món tráng miệng hay thậm chí cả đồ ăn vặt".
Trong thời gian thi đấu, mồ hôi là yếu tố không thể bỏ qua. Dù vậy, chưa có nhiều nghiên cứu về lượng mồ hôi VĐV mất trong những điều kiện khác nhau, hoặc phân tích thành phần của chúng. Ngày nay, đội ngũ của một số tay vợt mang theo máy đo nhiệt độ và độ ẩm, được thiết lập trên sân trong các buổi tập nhằm đánh giá tác động môi trường lên cơ thể, từ đó đưa ra phương án tốt nhất cho VĐV khi bổ sung năng lượng, nhất là việc uống nước, trong lúc thi đấu.
"Nếu thời tiết mát mẻ, lượng nước mất đi ít hơn, nhưng cơ thể vẫn cần bù đắp khoảng hai đến ba lít nước mỗi giờ. Điều đó không dễ chút nào", Ellison nói thêm. "Không quan trọng bạn cảm thấy khát hay không, vấn đề là đảm bảo lượng nước mất đi không vượt ngưỡng hai phần trăm. Nếu vượt quá giới hạn đó, bạn có thể giảm dần sự tập trung. Và nếu tình trạng kéo dài thì sẽ ảnh hưởng tới sức bền, thể lực và sức mạnh".
Hiểu rõ cơ địa và nhu cầu của cơ thể trong việc dung nạp chất điện giải sẽ giúp chuyên gia dinh dưỡng pha chế đồ uống phù hợp nhất với từng tay vợt khác nhau, thay vì đưa họ những sản phẩm bán sẵn, vốn khó kiểm định chính xác về thành phần và hàm lượng chất điện giải.
Trở lại trận chung kết kinh điển tại Roland Garros, một tay vợt nam nặng 75 kg có thể tiêu tốn khoảng 4.000 calo. Con số này càng trở nên thách thức, bởi Alcaraz và Sinner đều đã thâm hụt lượng carbohydrate dự trữ sau hai tuần thi đấu kéo dài. Nhìn chung, một VĐV, với vóc dáng trung bình, có thể trữ 400 g glycogen trong cơ, 100 g khác trong gan và khoảng 10 g đến 30 g trong đường huyết. Tổng cộng khoảng 530 g glycogen.
Tuy nhiên, không dễ để đạt được tiêu chuẩn trên thông qua việc nạp carbohydrate. Thông thường, mức khuyến nghị cho VĐV là ăn khoảng 6 đến 10 g carbohydrate tương ứng mỗi kg trọng lượng cơ thể mỗi ngày. Theo Ellison, hầu hết VĐV đỉnh cao không nhận ra nhiệm vụ này là vô cùng khó khăn, và không phải ai cũng hoàn thành.
Alcaraz cho biết anh ăn trước trận đấu 90 phút, gồm một đĩa mì ống hỗn hợp, cả loại có và không có gluten, cùng loại kem ca cao được gọi là "Ambrosia" chứa dầu ô liu và quả chà là. Khi chuẩn bị vào sân, tay vợt Tây Ban Nha ăn một thanh năng lượng, làm từ chà là, lòng trắng trứng và hạt guarana. Về phía Sinner, tay vợt Italy dùng bữa cơ bản hơn, với thịt gà kèm cơm, hoặc bánh mỳ kẹp giăm bông và phô mai, tùy thuộc thời điểm anh thi đấu.
"Các tay vợt có thể bổ sung 30 đến 60 g carbohydrate trong mỗi giờ thi đấu", Ellison nói về lợi thế trong môn quần vợt khi các VĐV có nhiều quãng nghỉ ngắn để nạp năng lượng, đồng thời nhấn mạnh cách "tiếp nhiên liệu" của mỗi người là khác nhau, tùy thuộc chiến thuật cá nhân và khả năng dung nạp của cơ thể. "Họ thường dùng gel năng lượng, chuối hoặc đồ uống giàu carbohydrate".
Một loại thực phẩm bổ sung mà Alcaraz và Sinner đều dùng trong lần đối đầu vừa qua là nước dưa chua. Thức uống này có nguồn chất điện giải cô đặc, chứa natri và kali. Không phải ai cũng thích hương vị của loại đồ uống này, nhưng một số nghiên cứu đã chứng minh nước dưa chua ngăn ngừa chuột rút tốt hơn đến 40% so với nước khoáng.
Một báo cáo của Liên đoàn quần vợt Mỹ (USTA) năm 2022 cho biết quãng đường di chuyển trung bình của một tay vợt trong một trận chung kết Grand Slam thường chỉ khoảng 5 km, nhưng những cây số đó đòi hỏi sức lực và thể chất nhiều hơn so với phần lớn các môn thể thao khác. Theo USTA, một tay vợt khi thi đấu tích lũy khối lượng vận động ở tần suất cao hơn hẳn VĐV nhiều môn khác. Với mỗi nhịp di chuyển khoảng hơn 2 m nhưng biến tốc nhanh và đổi hướng đột ngột, do vậy tennis "trở thành một trong những môn thể thao đòi hỏi nhiều nhất về khả năng tăng tốc và giảm tốc".
Trên sân Philippe Chatrier, Alcaraz và Sinner thực hiện 1.433 cú đánh trong cuộc "marathon" nghẹt thở kéo dài năm set. Sinner chiếm ưu thế ở loạt bóng ngắn dưới bốn lần chạm vợt, với 108 điểm so với 95 của đối thủ. Trong khi đó, Alcaraz lại lấn lướt về bóng bền khi giành 97 điểm trong tổng số 181 điểm. Ở 12 điểm của loạt super tie-break, có tới tám tình huống từ năm cú đánh trở lên, trong đó Alcaraz thắng bảy điểm. Những đường bóng giằng co cũng chiếm phần lớn ở các điểm số áp lực như 30-30, 40-40, lợi điểm/lợi giao, hoặc điểm số quan trọng break-point, set-point, championship-point. Và với sự nhỉnh hơn về khả năng đánh bóng bền, Alcaraz đã thắng chung cuộc.
"Đôi lúc một tay vợt tìm thấy trạng thái hoàn hảo của bản thân ở cuối trận đấu, như thể một chiếc pin vừa được sạc đầy. Khi đó, họ tràn đầy năng lượng, động lực, sự tập trung và biết rõ cần làm gì dưới áp lực", chuyên gia tâm lý thể thao Jamil Quareshi nói. "Với Alcaraz, tiềm thức của cậu ấy đã phát huy và lấn át cả ý thức. Nếu có thể dùng tiềm thức trong thi đấu, bạn sẽ tạo ra những kết quả đáng kinh ngạc trên sân".
