Cựu Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte bị bắt theo lệnh của ICC v́ cáo buộc phạm tội ác chống lại loài người liên quan đến Chiến dịch chống ma túy của ông
Cựu Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đă bị bắt tại Sân bay quốc tế Ninoy Aquino của Manila vào thứ ba, khi ông trở về từ Hồng Kông.
Vụ bắt giữ này xuất phát từ lệnh của Ṭa án H́nh sự Quốc tế (ICC), cáo buộc Duterte phạm tội ác chống lại loài người liên quan đến chiến dịch chống ma túy mạnh tay của ông trong thời gian ông làm tổng thống.
Nhiệm kỳ của Duterte từ năm 2016 đến năm 2022 được đánh dấu bằng cuộc chiến chống ma túy không ngừng nghỉ mang tên “OPLAN Tokhang”, một hoạt động chống ma túy bao gồm các chuyến thăm nhà để thuyết phục những người sử dụng và buôn bán ma túy bị t́nh nghi đầu hàng. Một chiến dịch thiết yếu để giải thoát đất nước khỏi tệ nạn ma túy.
Các nhóm nhân quyền đă ghi nhận khoảng 1.400 vụ giết người đáng ngờ ở Davao trong 22 năm Rodrigo Duterte làm thị trưởng.
Ngoài ra, hơn 6.200 cá nhân được cho là đă bị giết trong các hoạt động của cảnh sát theo chiến dịch chống ma túy của ông, hiện vẫn đang được Ṭa án H́nh sự Quốc tế điều tra.
Bất chấp sự chỉ trích của quốc tế, Duterte vẫn kiên định, khẳng định rằng hành động của ông là cần thiết để đảm bảo sự an toàn và an ninh cho người dân Philippines.
Đến tháng 10 năm 2016, khoảng 732.000 cá nhân đă đầu hàng chính quyền, khiến chính quyền quá tải và thúc đẩy việc xây dựng thêm các trung tâm phục hồi chức năng. Đến tháng 3 năm 2022, số lượng người đầu hàng đă vượt quá một triệu.
Ṭa án H́nh sự Quốc tế (ICC) đă tiến hành điều tra sơ bộ về chiến dịch chống ma túy của cựu Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte vào đầu năm 2018, tập trung vào các tội ác bị cáo buộc chống lại loài người.
Để đáp lại, Duterte tuyên bố Philippines rút khỏi ICC vào tháng 3 năm 2018, có hiệu lực vào ngày 17 tháng 3 năm 2019.
Bất chấp việc rút lui, ICC vẫn duy tŕ quyền tài phán đối với các tội ác được thực hiện khi Philippines c̣n là thành viên, cụ thể là từ ngày 1 tháng 11 năm 2011 đến ngày 16 tháng 3 năm 2019.
Vào ngày 15 tháng 9 năm 2021, ICC đă cho phép mở một cuộc điều tra chính thức về các tội ác bị cáo buộc trong nhiệm kỳ của Duterte.
Trước khi bị bắt, Duterte đă tới Hồng Kông, nơi ông có bài phát biểu trước một nhóm người Philippines lưu vong.
Trong bài phát biểu của ḿnh, ông thừa nhận khả năng có lệnh bắt giữ của ICC nhưng vẫn tỏ ra thách thức, khẳng định rằng hành động của ông là v́ lợi ích tốt nhất của quốc gia.
“Ngay cả khi bạn giết tôi ngay bây giờ, điều đó cũng không làm tôi sợ chút nào. Tôi sẽ không biết ơn, nhưng tôi sẽ chỉ vui mừng v́ cuối cùng cũng được nghỉ ngơi. Nếu họ muốn bắt tôi, tôi sẽ đến gặp họ. Tôi không chơi tṛ trốn t́m như thế. Tôi là một tổng thống, vậy tôi sẽ trốn ai? Cảnh sát? Quân đội? Ai? Ṭa án H́nh sự Quốc tế? Tôi đă chờ đợi điều đó trong một thời gian dài. Tội ác chống lại loài người? Ngay cả những người đă bị Hitler giết, hăy thêm họ vào danh sách, hoặc các vụ thảm sát chưa được giải quyết trên khắp thế giới - hăy buộc tội họ với tôi v́ dù sao th́ đây cũng chỉ là một địa ngục mà thôi”, Duterte nói.
Thêm tin tức từ GMA:
Trong một tuyên bố riêng, cựu cố vấn pháp lư của tổng thống, Luật sư Salvador Panelo đă coi vụ bắt giữ này là bất hợp pháp.
“Đó là vụ bắt giữ trái pháp luật. PNP đă không cho phép một trong những luật sư của ông gặp ông tại sân bay và thẩm vấn cơ sở pháp lư cho vụ bắt giữ PRRD”, Panelo cho biết.
“Ông ấy đă bị tước quyền đại diện pháp lư vào thời điểm bị bắt giữ,” Panelo nói thêm. “PNP không thể có bản sao cứng của lệnh bắt giữ.”
Ông chỉ ra rằng bằng cách không cho phép một trong những luật sư của Duterte gặp ḿnh, [viên chức] bắt giữ có thể tránh được việc bị hỏi liệu họ có bản sao cứng của lệnh bắt giữ hay không.
Xu hướng: Trưởng pḥng chống buôn bán ma túy và tội phạm có tổ chức 'sốc' sau khi Bộ Tư pháp Trump sa thải ông bằng bản ghi nhớ hai câu
Panelo cho biết: “Đây là một vụ bắt giữ bất hợp pháp v́ lệnh bắt giữ của ICC xuất phát từ một nguồn không chính thức, ICC, nơi không có thẩm quyền đối với Philippines”.
Cựu phát ngôn viên của Duterte cũng cho biết hành động này của chính phủ sẽ khiến nhóm bắt giữ cũng như các quan chức ra lệnh bắt giữ phải chịu trách nhiệm h́nh sự.
Hiểu về thủ tục bắt giữ của ICC
Ṭa án H́nh sự Quốc tế (ICC) , được thành lập theo Quy chế Rome năm 2002, là ṭa án quốc tế thường trực đầu tiên trên thế giới có nhiệm vụ truy tố những cá nhân phạm tội diệt chủng, tội ác chống lại loài người, tội ác chiến tranh và tội ác xâm lược.
Bắt giữ và chuyển giao cho ICC giam giữ
Khi một nghi phạm bị bắt theo lệnh của ICC, cá nhân đó sẽ được chuyển đến trung tâm giam giữ của ICC tại The Hague, Hà Lan. ICC dựa vào các quốc gia thành viên để thực hiện lệnh bắt giữ và tạo điều kiện chuyển giao nghi phạm đến nơi giam giữ của ḿnh.
Tiến tŕnh ban đầu trước Ṭa án
Khi đến trung tâm giam giữ của ICC, nghi phạm sẽ trải qua các thủ tục tố tụng ban đầu trước Pḥng xét xử sơ bộ. Bao gồm phiên điều trần ra mắt ban đầu, trong đó các cáo buộc được đọc và các quyền của nghi phạm được giải thích. Pḥng cũng giải quyết các vấn đề liên quan đến đại diện pháp lư của nghi phạm và các điều kiện giam giữ.
Xác nhận phí
Sau lần xuất hiện đầu tiên, Pḥng sơ thẩm sẽ tổ chức phiên điều trần xác nhận cáo buộc. Trong giai đoạn này, bên công tố tŕnh bày bằng chứng để thiết lập căn cứ đáng kể để tin rằng nghi phạm đă phạm tội bị cáo buộc. Bên bào chữa có thể phản đối bằng chứng và tŕnh bày bằng chứng của riêng ḿnh. Nếu cáo buộc được xác nhận, vụ án sẽ được đưa ra xét xử; nếu không, nghi phạm có thể được thả .
Tiến tŕnh xét xử
Tại phiên ṭa, bên công tố và bên bào chữa tŕnh bày vụ án của ḿnh trước Hội đồng xét xử. Bên công tố phải chứng minh tội lỗi của nghi phạm ngoài mọi nghi ngờ hợp lư. Bên bào chữa có thể thẩm vấn chéo các nhân chứng và tŕnh bày bằng chứng. Nạn nhân cũng có thể tham gia vào quá tŕnh tố tụng. Sau đó, các thẩm phán cân nhắc và đưa ra phán quyết.
Kết quả tiềm năng
Nếu bị kết tội, nghi phạm có thể bị kết án tù, với thời hạn tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tội ác. ICC không áp dụng án tử h́nh. Những cá nhân bị kết án sẽ thụ án tại các quốc gia có thỏa thuận với ICC. Nếu được tuyên trắng án, cá nhân đó sẽ được thả ngay lập tức.
Trong những diễn biến gần đây, ICC đă ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Bộ trưởng Quốc pḥng Yoav Gallant, cáo buộc chịu trách nhiệm h́nh sự về các tội ác chiến tranh và tội ác chống lại loài người xảy ra ở Dải Gaza kể từ tháng 10 năm 2023.
