Cách không xa trung tâm Tokyo, việc chạy bàn tại một nhà hàng đông khách là một đội ngũ robot được thiết kế hình dáng con mèo.
"Thức ăn bạn đặt có đây rồi. Meow!", giọng nói nhân tạo vang lên khi robot mang đồ ăn đến tận bàn. Tại nhà hàng này, bà Yasuko Tagawa nay đã 71 tuổi, cùng người đồng nghiệp là Ranjit Dhami Khawas đến từ Nepal, là 2 người phục vụ bằng xương bằng thịt duy nhất đang làm việc.
Cảnh tượng này nay không còn mới mẽ tại đất nước Nhật Bản vì đã góp mặt tại hơn 2,000 nhà hàng được vận hành bởi
Skylark Holdings Co., một chuỗi nhà hàng phục vụ tại bàn lớn nhất ở Nhật Bản.
Robot hình dáng mèo đang chạy bàn tại nhà hàng ở Nhật Bản (Ảnh: Soichiro Koriyama/Bloomberg)
Đối mặt với tình trạng thiếu hụt nguồn nhân côngg trầm trọng và tốc độ lảo hóa dân số nhanh nhất trên thế giới, các công ty trong lĩnh vực khinh doanh dịch vụ tại Nhật Bản đang đầu tư mạnh vào việc tiếp nhận robot, nhằm tìm ra các phụ tá giúp việc không cần kỹ năng chuyên môn, có thể làm việc cùng với con người và làm mọi công việc mà không có ai thích làm.
Các robot dịch vụ này cũng giúp cho các cơ sở kinh doanh dễ dàng cho tuyển dụng nhân công lớn tuổi hoặc người nước ngoài. Nước đi này sẽ giúp thị trường bù đắp sự thiếu hụt về nguồn nhân lực, đồng thời ngành kỹ nghệ lại có cơ hội để cho hoàn thiện hệ thống tự động hỗ trợ con người trong công việc, có thể dễ dàng vượt qua rào cản ngôn ngữ hay giảm bớt gánh nặng về thể lực trong công việc.
"Nhờ có robot, công việc của tôi chẳng còn khó khăn gì", bà Tagawa thổ lộ trong lúc lau bàn. Bà làm việc tối đa 20 giờ mỗi tuần tại nhà hàng Gusto của Skylark nằm ở Mita, đồng thời đảm nhận công việc đào tạo cho nhân viên mới. Tagawa đã làm việc ở đây được 6 năm, và bà cho biết máy móc đã hỗ trợ được khoảng một nửa công việc của bà.
"Ở độ tuổi của tôi, việc đi đứng di chuyển nhiều quả thực là một thử thách lớn", bà chia sẻ.
Tại nhà hàng, khách sẽ gọi món ăn qua tablet và robot sẽ đảm nhiệm vị trí chạy bàn. Khawas, một nữ sinh viên chưa thạo tiếng Nhật cũng được robot hỗ trợ nhiều trong công việc.
"Thoạt đầu, nhìn đàn robot mèo này khiến cho em ngạc nhiên lắm, nhưng quả thực chúng thật có ích", cô Khawas chia sẻ.
Bà Yasuko Tagawa và con robot mèo (Ảnh: Soichiro Koriyama/Bloomberg)
Tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực tại Nhật Bản vẫn còn đáng lo ngại. Quốc gia này có mức tỷ lệ thất nghiệp thấp nhất trong số các nước thuộc
OECD và theo thông tin từ Viện
Recruit Works, đến năm 2040, Nhật Bản sẽ bị thiếu hụt đến 11 triệu nhân công. Một cuộc nghiên cứu do chính phủ hỗ trợ ước tính rằng, đến năm 2065, số người từ 65 tuổi trở lên sẽ chiếm gần 40% dân số Nhật Bản.
Tình trạng thiếu hụt lnhân công đặc biệt nghiêm trọng trong các lĩnh vực như dịch vụ khách sạn và chăm sóc sức khỏe. Theo Bộ Lao động Nhật Bản, tính đến tháng 1/2025, trung bình có khoảng 3 vị trí phục vụ nhà hàng cho mỗi người tìm việc, trong khi tỷ lệ này đối với nhân viên chăm sóc sức khỏe là khoảng 4 trên 1. Việc cho kết hợp robot vào thị trường nhân công Nhật Bản có lẽ là điều tất yếu.
Theo công ty nghiên cứu
Fuji Keizai dự báo, thị trường robot dịch vụ tại Nhật Bản sẽ đạt giá trị hơn 400 tỷ yên (2,7 tỷ USD) vào năm 2030, gần gấp ba lần so với năm 2024. Tính trên quy mô toàn cầu, thị trường robot được dự báo sẽ đạt 2,57 nghìn tỷ yên (17,2 tỷ USD) trong năm nay, tăng từ 1,35 nghìn tỷ yên hồi năm 2021.
Robot có phản ứng khi được xoa đầu (Ảnh: PR Times).
"Thị trường robot dịch vụ mới chỉ được khởi động thôi", ông Takayuki Ito, chủ tịch Liên đoàn Robot học Quốc tế (IFR) cho hay.
Theo định nghĩa của Liên đoàn, robot được định nghĩa là
"cơ chế truyền động được lập trình với một mức độ tự chủ nhất định để thực hiện di chuyển, thao tác hoặc định vị". Qua đó, một thiết bị dạng
"robot dịch vụ" sẽ là một cơ chế, một hệ thống trợ giúp cho con người trong nhiều sinh hoạt hàng ngày, từ việc cho lau dọn tự động, chăm sóc vật nuôi hay robot có thị giác máy hỗ trợ công nhân trên dây chuyền sản xuất.
Nhật Bản ngày càng phụ thuộc vào nguồn nhân công nước ngoài để giải quyết tình trạng thiếu hụt nhân lực. Bên cạnh đó, chính phủ cũng khuyến khích các cơ sở kinh doanh tuyển dụng người cao tuổi thông qua các gói trợ cấp giữ chân các nhân viên trên 65 tuổi.
Skylark hiện đang sử dụng khoảng 3,000 robot dáng mèo, được trang bị cảm biến 3D, hàng chục biểu cảm khuôn mặt và khả năng vận chuyển các khay thức ăn nặng. Công ty này cũng đang tuyển dụng hơn 4,000 nhân viên từ 65 tuổi trở lên, tăng từ khoảng 2,270 người hồi năm 2020. Số nhân công nước ngoài chiếm 3,3% các nhân viên bán thời gian, có phần gia tăng so với con số 2,6% của năm 2020.
Chi phí lao động so với tổng doanh thu của
Skylark đã giảm xuống còn 32,6% vào năm 2024, so với mức 40,2% vào năm 2021. Theo ước tính của
Bloomberg Intelligence, các robot sẽ giúp cho công ty tiết kiệm khoảng 5 tỷ yên chi phí thuê mướn nhân công mỗi năm.
Theo Bloomberg, SRNews
