Tổng thống Mỹ Donald Trump muốn làm việc với cả đồng minh thân cận Stephen Bannon và tỷ phú Elon Musk, song căng thẳng giữa hai người đàn ông này ngày càng dâng cao.
Gần đây, tin tức về cuộc tranh cãi tại Nhà Trắng nổ ra, khi các thành viên trong nội các của Tổng thống Mỹ Donald Trump thách thức thẩm quyền của tỷ phú Elon Musk. Một trong những đồng minh hàng đầu của ông Trump, Stephen K. Bannon, đã nhanh chóng lên tiếng.
Ông Bannon - người mô tả ông Musk là "dính mũi vào chuyện người khác" và "ký sinh, nhập cư bất hợp pháp" - ám chỉ người đàn ông giàu nhất thế giới đang trở thành gánh nặng cho ông Trump.
"Tôi không muốn nói thẳng là một cái neo hay hòn đá tảng", ông Bannon nhận xét về ông Musk trên War Room, một chương trình được nhiều đồng minh cũng như chính tổng thống theo dõi sát sao. "Chưa đến mức đó, nhưng sắp vậy rồi. Điều đó bắt đầu ảnh hưởng đến mọi người".
Chủ nghĩa dân túy đối đầu với giới siêu giàu
Mối hiềm khích lâu năm giữa ông Bannon và ông Musk phản ánh căng thẳng cốt lõi trong phong trào "Make America Great Again" (Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại) của ông Trump, New York Times nhận định.
Cùng ủng hộ một người, nhưng những người như ông Bannon - muốn ông Trump thực hiện chương trình nghị sự mang đậm màu sắc dân túy - lại trong thế đối đầu với giới tài phiệt siêu giàu, điển hình là ông Musk, những cá nhân nắm giữ các vị trí quan trọng trong quỹ đạo quyền lực của tổng thống.
Ông Trump tuyên bố muốn giữ cả 2 kề cận, nhưng tổng thống đã nhận ra thái độ khinh thường ông Bannon dành cho ông Musk. Hai nguồn tin cho biết hồi giữa tháng 2, ông Trump nói với ông Bannon rằng hãy ngừng công kích ông Musk và để hai người ngồi nói chuyện riêng với nhau.
Cuộc gặp đó vẫn chưa diễn ra và không rõ khi nào hoặc liệu có diễn ra hay không.
Tuy nhiên, nỗ lực làm trung gian hòa giải giữa hai đồng minh của ông Trump - điều chưa từng xảy ra trước đây - phản ánh nhận thức của tổng thống về vai trò chủ chốt của ông Bannon với các nhóm MAGA trung thành.
Ông Stephen Bannon nói rõ ông không mặn mà với tỷ phú Elon Musk. Ảnh: New York Times.
Ông Bannon đã rao giảng về chủ nghĩa dân túy kể từ khi làn sóng Tea Party bắt đầu tái định hình đảng Cộng hòa vào năm 2010. Ông cùng các đồng minh coi ông Musk là người chỉ muốn thúc đẩy lợi ích riêng thay vì có chung tư tưởng.
Tầm nhìn của ông Bannon vấp phải một số lời chỉ trích, khi có liên quan đến chủ nghĩa dân tộc cánh hữu. "Hãy để họ gọi các bạn là những kẻ phân biệt chủng tộc. Hãy để họ gọi bạn là những kẻ bài ngoại. Hãy để họ gọi bạn là những kẻ bản địa", ông Bannon nói hồi năm 2018.
Trong khi đó, ông Musk đã chỉ trích ông Trump suốt nhiều năm trước khi trở thành nhà tài trợ lớn trong chiến dịch tranh cử tổng thống. Vị tỷ phú dường như không suy tính nhiều đến MAGA và tương lai của phong trào. Theo một số nguồn tin, ông Musk đôi khi khó chịu trước những lời tấn công của ông Bannon, nhưng hiếm khi qua lại với ông Bannon.
"Bannon là người nói nhiều nhưng không làm được nhiều", ông Musk viết trên mạng xã hội X hồi tháng 2. "Ông ấy đã làm được gì trong tuần này? Không gì cả".
Trong một tuyên bố, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết: "Chúng tôi không bình luận về những cuộc thảo luận riêng tư có thể đã hoặc không xảy ra. Tổng thống Trump rất vui mừng với công trình lịch sử của Ban Hiệu quả Chính phủ (DOGE) dưới thời Elon Musk và sẽ tiếp tục cắt giảm lãng phí, gian lận và lạm dụng trong chính phủ liên bang thay cho người dân Mỹ".
Thái độ công khai của ông Bannon dường như chỉ muốn thu hút sự chú ý, dù các đồng minh khẳng định ông đang đấu tranh cho "linh hồn của phong trào MAGA". Những người ủng hộ cho rằng ông là ứng viên tiềm năng cho chức tổng thống vào năm 2028, chỉ ra ông đứng vị trí thứ 2 trong thăm dò ý kiến sơ bộ đảng Cộng hòa năm 2028 của Hội nghị Hành động Chính trị Bảo thủ hồi tháng 2. Tuy nhiên, kết quả kém xa người đứng đầu JD Vance.
Khác biệt khó dung hòa
Hiện tại, phong trào MAGA chủ yếu được thúc đẩy bởi những gì ông Trump muốn bất chấp những mâu thuẫn cố hữu. Khi nắm sức ảnh hưởng trong đảng Cộng hòa suốt thập niên qua, ông Trump lãnh đạo phong trào bán dân túy bằng cách kết hợp nhiều phe phái và ý tưởng khác nhau, nhiều trong số đó xung đột với nhau.
Ông Bannon từng là chiến lược gia trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump trước khi hai bên xung đột vào năm 2017. Tuy nhiên, ông là một trong những người trung thành nhất với niềm tin "cuộc bầu cử năm 2020 đã bị đánh cắp". Nhờ đó, ông Bannon gây dựng được uy tín với một số người ông Trump cần, và với chính tổng thống.
Ông Musk dường như không mấy quan tâm đến MAGA và tương lai của phong trào này. Ảnh: New York Times.
Ông Bannon có những bất đồng lớn về mặt ý thức hệ với ông Musk, đặc biệt là nhập cư. Ông cực lực phản đối việc ông Musk ủng hộ thị thực H-1B, cho phép những cá nhân có trình độ cao làm việc tại Mỹ. Ông Bannon cũng cảnh báo các tỷ phú như Musk và CEO công nghệ - những người ủng hộ đảng Dân chủ trước khi quay sang ông Trump - sẽ từ bỏ phong trào MAGA.
"Suốt cuộc đời, Bannon là cá nhân bảo thủ chính hiệu và ông ấy tin tưởng mạnh mẽ vào những giá trị cốt lõi này", Barry Bennett - chiến lược gia đảng Cộng hòa từng làm việc trong chiến dịch tranh cử tổng thống đầu tiên của ông Trump - cho biết. "Ông ấy luôn nghi ngờ những người bất ngờ xuất hiện và không có niềm tin như ông ấy".
Elon Musk là người từng khó chịu với nhiều chính sách của ông Trump. Hồi năm 2023, Musk ám chỉ sẽ ủng hộ chiến dịch tranh cử tổng thống của Thống đốc Florida Ron DeSantis, nhưng sau đó từ bỏ vì chiến dịch của ông DeSantis vấp dây ngay từ đầu. Hồi tháng 2, ông Musk tuyên bố "yêu" ông Trump "như một người đàn ông thẳng quý mến người cùng giới".
Cả hai đều có lượng người hâm mộ đông đảo. Ông Bannon là một trong những lá cờ đầu sáng tạo nội dung trong phong trào MAGA, từng giám sát Breitbart News và hiện tại là The War Room. Trong khi đó, ông Musk đã chiếm được cảm tình khi biến X thành trung tâm cho các hoạt động bảo thủ.
"Musk là nút tăng âm lượng", ông Bennett nhận xét. "Hiện tại, đăng tải mọi thứ lên Twitter (tên gọi trước của X) và bạn có thể tiếp cận hàng triệu triệu người, so với con số hàng chục nghìn khoảng 10 năm trước. Ông ấy tạo điều kiện cho điều này xảy ra. Có rất nhiều người thuộc phong trào trung hữu phụ thuộc vào phương tiện này để phân phối nội dung của họ. Họ rất biết ơn ông ấy”.
Sự ngưỡng mộ dành cho cả hai người đàn ông được thể hiện rõ ràng tại Hội nghị Hành động Chính trị Bảo thủ (CPAC) thường niên, nơi ông Musk và ông Bannon nhận được sự chào đón nồng nhiệt.
“Cả hai rất nổi tiếng trong phong trào bảo thủ”, Mercedes Schlapp - Giám đốc truyền thông chiến lược Nhà Trắng - cho biết. “Họ được chào đón nồng nhiệt tại CPAC, nơi họ gạt bỏ bất đồng sang một bên và đề cập đến thành tựu của tổng thống”.
Ông Musk bất ngờ xuất hiện tại CPAC, vung máy cưa và đội chiếc mũ MAGA màu đen thay vì mũ đỏ đặc trưng. Trong cuộc phỏng vấn tại CPAC, Musk thừa nhận từng “trung lập về mặt chính trị” nhưng có khuynh hướng theo đảng Dân chủ, rồi chuyển sang ủng hộ ông Trump "khi nhận ra tôi là một kẻ ngốc".
Ông Bannon phát biểu ngay sau ông Musk, tránh đối đầu trực diện. Thay vào đó, ông ca ngợi ông Musk là "siêu nhân", song lưu ý lịch sử "sẽ không nhớ đến tôi hay Elon Musk hay Tucker Carlson hay Sean Hannity". "Họ sẽ nhớ hai điều, Donald Trump và MAGA", ông nói.
Trong cuộc phỏng vấn hồi tháng 2, ông Bannon nhắc tới những khác biệt cơ bản giữa ông và ông Musk. "Ông ấy không phải người theo chủ nghĩa dân tộc dân túy, ông ấy theo chủ nghĩa toàn cầu", ông Bannon nói. "Ông ấy và tôi có một hố sâu ngăn cách không thể lấp đầy".
Đến nay, ý định chính trị tương lai của ông Musk vẫn chưa rõ ràng. Song có một điều chắc chắn: Vị tỷ phú không đủ điều kiện tranh cử tổng thống Mỹ do sinh ra ở Nam Phi.
VietBF@sưu tập
