Vào ngày 27/2, Thủ tướng Anh Keir Starmer sẽ bước vào một hoạt động ngoại giao đầy thách thức khi đến thăm Nhà Trắng, bao gồm việc tránh những bất đồng lớn về một số vấn đề nhạy cảm với Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Thủ tướng Anh Keir Starmer (bên trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: THX, AFP
Chuyến thăm Mỹ của Thủ tướng Anh Keir Starmer diễn ra ngay sau chuyến công du của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, người đă gặp ông Trump tại Washington, D.C., vào hôm 24/2 và tuyên bố rằng ông tin rằng “vẫn có một con đường phía trước”.
Dưới đây là những chủ đề dự kiến sẽ nằm trong chương tŕnh nghị sự khi lănh đạo Công đảng Anh Keir Starmer và Tổng thống đảng Cộng ḥa Donald Trump có cuộc gặp gỡ song phương đầu tiên kể từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng vào tháng 1/2025
1. Vấn đề Ukraine
Việc Washington mở các cuộc đàm phán với Moskva (Moscow) nhằm chấm dứt xung đột ở Ukraine, đồng thời gạt châu Âu ra bên lề, dự kiến sẽ là vấn đề trọng tâm trong các cuộc thảo luận tại Pḥng Bầu dục của Nhà Trắng.
Ông Starmer muốn đóng vai tṛ cầu nối giữa châu Âu và Mỹ, đảm bảo rằng bất kỳ thỏa thuận ḥa b́nh nào cũng phải mang tới bảo đảm về lănh thổ và an ninh cho Ukraine. Điều này đặt Thủ tướng đương nhiệm của Vương quốc Anh vào thế phải cân bằng giữa ủng hộ Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và không làm chủ nhân thứ 47 của Nhà Trắng phật ḷng, khi ông Trump từng nhiều lần chỉ trích ông Zelensky.
Ông Starmer dự kiến sẽ nhấn mạnh rằng bất kỳ lực lượng châu Âu nào được triển khai để giám sát lệnh ngừng bắn ở Ukraine cũng sẽ cần đến một “hậu thuẫn” từ Mỹ dưới h́nh thức yểm trợ trên không. Ông Starmer hy vọng đề xuất điều quân đội Anh đến Ukraine sẽ giúp xoa dịu ông Trump.
2. Vấn đề quần đảo Chagos
Ông Starmer sẽ cố gắng thuyết phục Trump ủng hộ quyết định của chính phủ Anh về việc trả lại quần đảo Chagos cho Mauritius, đồng thời trả tiền để tiếp tục duy tŕ căn cứ quân sự chung Anh - Mỹ tại đây.
Ông Starmer khẳng định rằng các phán quyết pháp lư quốc tế đă đặt ra nghi vấn về quyền sở hữu của Anh đối với quần đảo này và chỉ có một thỏa thuận với Mauritius mới có thể đảm bảo Mỹ tiếp tục sử dụng căn cứ Diego Garcia.
Tuy nhiên, trước khi nhậm chức, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio đă cảnh báo rằng thỏa thuận này là “một mối đe dọa nghiêm trọng”, cho rằng việc trao quần đảo này cho Mauritius đồng nghĩa với trao nó cho một đồng minh của Trung Quốc.
Căn cứ Diego Garcia là một trong những cơ sở quân sự quan trọng nhất của Mỹ tại khu vực châu Á - Thái B́nh Dương, đóng vai tṛ trung tâm cho các máy bay ném bom tầm xa và tàu chiến của Mỹ.
Anh và Mauritius đă đồng ư rằng chính quyền Trump sẽ có tiếng nói quyết định về các điều khoản cuối cùng của thỏa thuận.
Nếu ông Trump đồng ư, ông Starmer có thể khép lại một vấn đề gây tranh căi trong nước và tập trung vào các ưu tiên khác.
3. Vấn đề thuế quan
Ông Starmer sẽ cố gắng thuyết phục ông Trump rằng kế hoạch áp thuế 25% đối với thép và nhôm nhập khẩu vào tháng tới sẽ gây tổn hại không chỉ cho Anh mà cả cho Mỹ.
Anh xuất khẩu khoảng 10% lượng thép của ḿnh sang Mỹ, với tổng giá trị gần 400 triệu bảng Anh (495 triệu USD) trong năm 2023.
Bộ trưởng Kinh doanh Anh Jonathan Reynolds cho biết rằng các sản phẩm thép mà Anh xuất khẩu sang Mỹ có tính chuyên biệt cao và đáp ứng nhu cầu của Mỹ.
Bộ trưởng Reynolds nhấn mạnh rằng việc áp thuế sẽ gây tác động tiêu cực không chỉ cho Anh mà c̣n cho cả Mỹ.
4. Vấn đề thỏa thuận thương mại
Ông Starmer đang t́m cách tái khởi động các cuộc đàm phán về thỏa thuận thương mại tự do Anh - Mỹ, vốn đă bị đ́nh trệ trong nhiều năm qua.
Mỹ là đối tác thương mại song phương lớn nhất của Anh, đồng thời là thị trường xuất khẩu lớn nhất ngoài Liên minh châu Âu (EU).
Tuy nhiên, các cuộc thảo luận về một thỏa thuận thương mại tự do – từng được những người ủng hộ Brexit ca ngợi là lợi ích lớn khi rời EU – đă bị đ́nh trệ vào năm 2021.
Chính phủ Bảo thủ trước đây đă theo đuổi nhiều thỏa thuận nhỏ hơn với từng bang của Mỹ, nhưng chưa đạt được thỏa thuận toàn diện.
Nếu đạt được một thỏa thuận thương mại lớn, ông Starmer có thể thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Anh, một trong những ưu tiên hàng đầu của ông.
5. Vấn đề Gaza
Quan điểm của ông Starmer về Dải Gaza có sự khác biệt đáng kể so với ông Trump.
Tổng thống Mỹ đă từng đề xuất rằng Mỹ có thể tiếp quản Gaza và biến khu vực này thành “Riviera của Trung Đông”, với kế hoạch tái định cư người Palestine sang các nước khác.
Tuy nhiên, ông Starmer kiên quyết phản đối điều này. Ông Starmer khẳng định rằng người Palestine “phải được trở về quê hương” và cộng đồng quốc tế cần hỗ trợ họ tái thiết Gaza trên con đường tiến tới giải pháp hai nhà nước.
Nói tóm lại, cuộc gặp giữa ông Trump và ông Starmer sẽ là một bài kiểm tra quan trọng đối với tân Thủ tướng Anh. Ông Starmer sẽ phải cân bằng giữa lợi ích của Anh và mối quan hệ với Mỹ, đặc biệt khi ông Trump đang theo đuổi các chính sách đối ngoại gây tranh căi. Kết quả cuộc gặp sẽ có ảnh hưởng lớn đến vai tṛ của Anh trên trường quốc tế, cũng như quan hệ song phương với Mỹ trong những năm tới.
VietBF@sưu tập
