Trong khi Liên bang Nga đưa hàng loạt mẫu thiết bị bay không người lái (UAV) vào tham chiến, Ukraine và các đồng minh cũng đầu tư mạnh mẽ và cách mạng hóa công nghệ UAV, mang lại những khả năng chiến đấu chưa từng thấy trong chiến tranh hiện đại.
Liên bang Nga triển khai biến thể mới của UAV Shahed-136 tấn công Ukraine
Gần đây, Moskva (Moscow) tiếp tục gia tăng các cuộc tấn công bằng UAV nhắm vào cơ sở hạ tầng dân sự của Ukraine. Các đơn vị pḥng không Ukraine đă bắn hạ một biến thể mới của UAV tấn công Shahed-136 trong cuộc tấn công của Liên bang Nga vào ngày 18/1 vừa qua. Theo các nhà phân tích quân sự tại Defense Express, UAV này có những kư hiệu mới chưa từng thấy trước đây trên thân máy bay.
Cụ thể, UAV lái này được đánh dấu bằng kư hiệu “Ъ-series” cùng với số sê-ri vượt quá 200, cho thấy số lượng sản xuất của loại này đă đạt con số đáng kể. Tuy nhiên, Defense Express cho biết chưa có thêm thông tin nào về biến thể mới nhất này. Phát hiện về ḍng UAV “Ъ-series” này đánh dấu biến thể thứ tư được biết đến của Shahed. Các phiên bản khác bao gồm:
- Ḍng “M” – phiên bản ban đầu được triển khai.
- Ḍng “Ы” – được sử dụng rộng răi với nhiều nâng cấp. Theo báo cáo, tính đến tháng 12/2024, tốc độ sản xuất của Liên bang Nga đối với ḍng này đạt tới 2.000 chiếc mỗi tháng, tương đương sản lượng hàng năm khoảng 10.000 UAV.
- Ḍng “К” – có nhiều thay đổi thiết kế quan trọng, tích hợp nhiều linh kiện do Liên bang Nga sản xuất.
UAV Shahed-136 do hăng HESA (Iran) sản xuất là loại đạn tuần kích, chuyên tấn công các mục tiêu cố định. UAV này được sử dụng gần như hằng ngày để tấn công cơ sở hạ tầng dân sự, khu dân cư và năng lượng của Ukraine.
Kể từ khi chiến dịch quân sự đặc biệt bắt đầu, số lượng UAV được sử dụng để tấn công Ukraine đă tăng lên đáng kể. Theo các chuyên gia quân sự Mỹ tại Breaking Defense, vào tháng 11/2024, đă có 2.500 UAV loại Shahed được sử dụng để tấn công Ukraine.
UAV đang thay đổi cách thế giới tiến hành chiến tranh
Xung đột Nga - Ukraine được công nhận rộng răi là cuộc chiến quy mô lớn đầu tiên trên thế giới sử dụng UAV. Thực tế các cuộc xung đột gần đây, bao gồm cả ở Ukraine dự báo UAV đă và đang thay đổi cách thức các quốc gia tiến hành chiến tranh trong tương lai. Giá rẻ và hiệu quả, UAV trở thành yếu tố quan trọng trong cuộc tấn công của Liên bang Nga vào Ukraine.
Chỉ riêng trong tuần qua, các lực lượng của Liên bang Nga đă phóng khoảng 550 UAV tấn công vào Ukraine.
Nhiều UAV Shahed-136 được phát hiện có sử dụng các linh kiện do phương Tây sản xuất trong quá tŕnh chế tạo. Trong đêm 4 – 5/1, “103 UAV loại Shahed được phóng vào Ukraine chứa 8.755 linh kiện do nước ngoài sản xuất”. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết.
War Sanctions, một cổng thông tin cơ sở dữ liệu, đă công bố danh sách các linh kiện sản xuất ở nước ngoài được sử dụng trong UAV và các loại vũ khí khác của Liên bang Nga.
Vào ngày 30/7/2024, Bộ trưởng Quốc pḥng Liên bang Nga Andrei Belousov cho biết nước này sản xuất gần 4.000 UAV điều khiển góc nh́n thứ nhất (FPV) mỗi ngày. Hiện không rơ Liên bang Nga sở hữu tổng cộng bao nhiêu UAV, nhưng ác đồng minh của nước này vẫn tiếp tục cung cấp UAV cho Moskva và thường xuyên xuất hiện các loại UAV mới được phát hiện. Dưới đây là một số UAV từ kho vũ khí của Liên bang Nga được sử dụng thường xuyên trong các cuộc tấn công vào Ukraine.
- Gerbera: UAV này c̣n có tên khác là Herbera, được làm từ các vật liệu rẻ tiền như gỗ ép và xốp, khiến chi phí chỉ bằng khoảng 1/10 so với Shahed, loại mà nó được thiết kế để bắt chước. Đây là UAV lái tấn công được sử dụng để trinh sát, đặc biệt để phát hiện vị trí pḥng không.
- Parodiya: Đây là phiên bản mô phỏng của Shahed-136, không mang đầu đạn mà thay vào đó là một quả cầu in 3D bọc trong giấy bạc, mô phỏng đầu đạn của Shahed nhằm đánh lừa radar của Ukraine. Loại này chiếm tới 50% số lượng UAV được Liên bang Nga phóng thành từng bầy để đánh lạc hướng hệ thống pḥng không Ukraine.
- Molniya: UAV này được chế tạo từ các vật liệu đơn giản như gỗ ép và nhựa, có tầm bay lên đến 40 km và mang theo đầu đạn chứa 3 đến 5 kg thuốc nổ. Mặc dù ít sức công phá hơn Shahed-136, nhưng Molniya vẫn được sử dụng nhiều lần để tấn công cơ sở hạ tầng dân sự.
- Orlan: Liên bang Nga sử dụng cả hai biến thể Orlan-10 và Orlan-30, là UAV trinh sát. Orlan-10 đă hỗ trợ chỉ huy khoảng 20.000 quả đạn pháo của Nga bắn vào các vị trí của Ukraine trong năm 2022, khiến tới 100 binh sĩ thiệt mạng mỗi ngày. Dù Orlan là mối đe dọa lớn với Ukraine, lực lượng pḥng không của nước này ngày càng chính xác hơn trong việc bắn hạ Orlan ở độ cao kỷ lục.
- Zala Lancet: Đây là đạn tuần kích được thiết kế để tấn công chính xác tầm xa vào các tài sản quân sự. UAV Zala được sử dụng để trinh sát và dẫn đường cho Lancet tới mục tiêu, tạo thành một cặp “thợ săn – sát thủ”. Tuy nhiên, các UAV đánh chặn FPV của Ukraine đă làm giảm đáng kể các cuộc tấn công bằng Lancet, từ 180 cuộc vào tháng 8/2024 xuống c̣n 24 cuộc vào tháng 11/2024.
Chiến tranh bằng UAV ở Ukraine năm 2025 sẽ như thế nào?
Trong suốt chiến dịch quân sự đặc biệt của Liên bang Nga, Ukraine và các đồng minh đă đầu tư mạnh mẽ và cách mạng hóa công nghệ UAV, mang lại những khả năng chiến đấu chưa từng thấy trong các cuộc chiến hiện đại. Ukraine tiếp tục tạo ra những UAV sáng tạo mới, chẳng hạn như “máy bay mẹ” gần đây, có khả năng mang và triển khai sáu UAV FPV vượt qua pḥng tuyến của Liên bang Nga.
Ukraine đă nổi lên như một nhà đi đầu toàn cầu về đổi mới công nghệ UAV, trở thành quốc gia đầu tiên thành lập một nhánh chuyên biệt trong lực lượng vũ trang mang tên “Lực lượng Hệ thống Không người lái”. Ukraine sở hữu một hệ sinh thái đang phát triển nhanh chóng với các công ty công nghệ quốc pḥng trong nước, tạo ra một thị trường tự do cho việc sản xuất vũ khí nhằm vượt qua Liên bang Nga về đổi mới. Các đồng minh phương Tây tiếp tục hỗ trợ Ukraine trong việc sản xuất và chế tạo UAV. Gần đây, một công ty công nghệ quốc pḥng có trụ sở tại Mỹ chuyên sản xuất UAV đă mở văn pḥng tại Kiev.
Vào tháng 10/2024, Tổng thống Zelensky thông báo rằng Ukraine sẽ sản xuất tới 4 triệu UAV mỗi năm. Ước tính hiện tại, Ukraine sở hữu tới 100 loại UAV khác nhau và đang thử nghiệm những công nghệ tiên tiến nhất trong thực chiến. Một số đơn vị UAV của Ukraine đă thực hiện những nhiệm vụ chiến đấu mang tính lịch sử. Vào cuối năm 2024, Lữ đoàn Khartia số 13 của Vệ binh Quốc gia Ukraine đă tiến hành một chiến dịch lịch sử, trở thành cuộc tấn công đầu tiên được thực hiện hoàn toàn bằng UAV trên không và trên bộ.
Lữ đoàn Khartia đă gây bất ngờ cho các lực lượng của Liên bang Nga dọc biên giới bằng cách thực hiện cuộc tấn công chỉ với các nền tảng robot, buộc quân đội Liên bang Nga phải tái tổ chức lực lượng và chịu tổn thất nhiều tài sản quân sự.
Vào ngày 11/1/2025, Tổng thống Zelensky nhấn mạnh mục tiêu biến năm tới trở thành một giai đoạn phá kỷ lục về phát triển và triển khai UAV cùng các công nghệ quân sự quan trọng khác. “Đây là trách nhiệm chung của các nhà sản xuất vũ khí, các quan chức chính phủ và tất cả các bên liên quan nhằm biến năm nay thành một năm chưa từng có về sản xuất UAV”, ông Zelensky tuyên bố.
VietBF@ sưu tập
