Tục ngữ có câu: “Nước quá trong thì không có cá”, thực ra, nửa câu sau mới là tinh hoa trí tuệ của người xưa

[Cupcake01]

Người xưa đã đúc kết rất nhiều câu nói hay, thường được gọi là "tục ngữ" trong đời sống hàng ngày. "Tục" ở đây có nghĩa là phong tục tập quán, vì vậy tục ngữ có thể hiểu là những câu nói dân gian. Tục ngữ được lấy cảm hứng từ chính cuộc sống, do đó nó bao quát mọi mặt của đời sống. Tuy bề ngoài giản dị nhưng những bài học mà tục ngữ mang lại đã giúp đỡ biết bao thế hệ trẻ. Tục ngữ thời xưa được xem như "chân lý" của dân gian.
"Nước quá trong thì không có cá"

"Nước quá trong thì không có cá" – câu nói này rất dễ hiểu theo nghĩa đen. Nó muốn nói rằng nếu nước trong quá thì cá sẽ khó sống. Điều này khá hợp lý, bởi nếu ngay cả rong rêu cũng không thể tồn tại thì cá làm sao có thể sinh sôi, vì cá cần thức ăn để sống. Ý nghĩa bề mặt của câu nói này thực chất chỉ là một phép ẩn dụ, hàm ý sâu xa hơn chính là: Nếu bản thân quá khắt khe và cầu toàn thì sẽ khó kết bạn.

Trong cuộc sống, chúng ta hẳn đã từng gặp những người luôn đòi hỏi bản thân một cách khắt khe, không cho phép mình phạm sai lầm dù là nhỏ nhất. Nếu không, họ sẽ nổi trận lôi đình. Tuy nhiên, sự cầu toàn thái quá này không tốt, bởi nó sẽ khiến bản thân và những người xung quanh cảm thấy áp lực.


Ảnh minh họa.

Trong thực tế, biết phân biệt đúng sai, tốt xấu là điều đáng quý, nhưng nếu quá tỉ mỉ, soi mói thì sẽ khó mà hòa hợp với mọi người. Vì vậy, chúng ta không nên quá khắt khe với bản thân và người khác. Câu tục ngữ "Trăng tròn rồi khuyết, nước đầy rồi tràn" cũng mang ý nghĩa tương tự, khuyên răn con người không nên đặt kỳ vọng quá cao vào người hay việc.

"Người xét nét quá thì hiếm ai chơi"

"Người xét nét quá thì hiếm ai chơi"" - "xét nét" ở đây có nghĩa là soi mói, còn "bạn" có nghĩa là đồng minh hoặc bạn bè. Vế sau của câu tục ngữ muốn nói rằng: Một người nếu quá chi li, tính toán thì sẽ khó có bạn bè. Câu nói này khuyên chúng ta nên bớt khắt khe, sống bao dung hơn. Đồng thời, nó cũng nhắc nhở hậu thế phải biết "nhìn mặt mà bắt hình dong", chỉ như vậy mới được mọi người yêu mến và có thêm nhiều bạn bè. Quan điểm này của người xưa đến nay vẫn còn nguyên giá trị, bởi lẽ trong cuộc sống, chúng ta cần rộng lượng với mọi người, không nên quá khắt khe với người khác.

Câu nói này áp dụng vào cuộc sống hiện đại vẫn rất thiết thực. Ngày nay, nhiều người gặp khó khăn, lý do cốt lõi là bởi họ quá khắt khe, thiếu bao dung, hoặc quá cầu toàn trong từng chi tiết nhỏ nhặt của cuộc sống. Nếu lấy ví dụ từ tự nhiên, dòng sông Trường Giang tuy đục ngầu, chứa đầy bùn đất và tạp chất, nhưng vẫn nuôi dưỡng vạn vật, chảy dài hàng ngàn dặm rồi đổ ra biển lớn. "Nhân vô thập toàn", khi người khác phạm lỗi, chúng ta nên đối xử với họ bằng lòng bao dung, nhân ái chứ không nên xa lánh hay kỳ thị.

Người xưa có câu: "Lấy lòng mình mà tha thứ cho người thì vẹn toàn tình bạn, lấy cái tâm trách người mà trách mình thì ít lỗi". Câu nói này cũng khuyên chúng ta nên bao dung với người khác, như vậy sẽ giúp bản thân ít phạm lỗi hơn và được mọi người yêu mến. Cuộc đời ngắn ngủi chỉ vài chục năm, chúng ta nên có thái độ cởi mở với mọi người và mọi việc trong cuộc sống, không nên chỉ nhìn vào khuy điểm của người khác. Bởi lẽ, "nhìn cái xấu của người khác, trên đời sẽ chẳng có ai đáng để kết bạn".

Như vậy, "Nước quá trong thì không có cá, người xét nét quá thì hiếm ai chơi", câu nói này hàm ý sâu sắc về việc sống bao dung, độ lượng với mọi người. "Nhìn cái tốt của người, cả thế gian đều là thầy của ta". Qua đó, ta thấy được trí tuệ vô tận ẩn chứa trong những câu tục ngữ xưa. Bạn nghĩ sao về câu nói này?

VietBF@ Sưu tập