Nội dung tu chính án số 14 như sau :
“Tất cả những người sinh ra hoặc nhập tịch tại Hoa Kỳ và CHỊU SỰ QUẢN LÝ CỦA HOA KỲ đều là công dân của Hoa Kỳ và của Tiểu bang nơi họ cư trú.”
................
Kristen Welker của NBC đã hỏi Tổng thống đắc cử Donald Trump vào Chủ Nhật rằng liệu ông có còn dự định chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh hay không. Trump đã khẳng định kế hoạch của mình. Nhưng cách Welker cố tình trình bày sai lệch tu chính án 14 cho thấy mối nguy hiểm của một nền báo chí sẵn sàng soạn thảo luật bằng lời nói.
“Ông đã hứa sẽ chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh ngay từ ngày đầu tiên,” Welker nói . “Ông vẫn còn kế hoạch đó sao?”
“Đúng vậy, chắc chắn rồi,” Trump trả lời.
Welker nói tiếp : “Tuy nhiên, Tu chính án thứ 14 có ghi rằng, trích dẫn: 'Tất cả những người sinh ra ở Hoa Kỳ đều là công dân.'” Sau đó, Welker hỏi liệu Trump có sử dụng “hành động hành pháp” để lách Hiến pháp hay không.
Nhưng đó không phải là những gì Tu chính án thứ 14 nói - Welker và những người tuyên truyền Dân chủ khác muốn khăng khăng trong việc diễn giải Tu chính án thứ 14 như một sự bảo đảm chung cho quyền công dân theo nơi sinh đã gây ra sự nhầm lẫn rộng rãi - nhưng đó là cố ý. Ví dụ, Mia McCarthy của Politico đã đưa tin rằng Trump sẽ phải "đi vòng qua Tu chính án thứ 14" để chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh. Daniel Dale của CNN đã viết rằng Tu chính án thứ 14 nói rằng "một người sinh ra ở Hoa Kỳ được cấp quyền công dân tự động ngay cả khi cha mẹ họ không phải là công dân".
Không có chỗ nào trong Hiến pháp nói như vậy. Nội dung thực sự của Tu chính án thứ 14 là:
“Tất cả những người sinh ra hoặc nhập tịch tại Hoa Kỳ và CHỊU SỰ QUẢN LÝ CỦA HOA KỲ đều là công dân của Hoa Kỳ và của Tiểu bang nơi họ cư trú.”
Xuất xứ của Tu chính án 14 :
Tu chính án thứ 14 được thông qua vào năm 1868 để bảo đảm rằng những người trước đây bị bắt làm nô lệ và con cháu của họ sẽ không bị từ chối quyền công dân. Nó thay thế phán quyết Dred Scott trước đó, vốn từ chối quyền công dân đối với những người bị bắt làm nô lệ.
Thượng nghị sĩ Jacob Howard, tuyên bố rằng :
“Tu chính án mà tôi đã đề xuất chỉ đơn giản là tuyên bố về những gì tôi coi là luật của đất nước, rằng mọi người sinh ra trong phạm vi lãnh thổ Hoa Kỳ và chịu sự quản lý của họ, đều là công dân của Hoa Kỳ theo luật tự nhiên và luật quốc gia”, Howard nói. “Tất nhiên, điều này sẽ không bao gồm những người sinh ra tại Hoa Kỳ là người nước ngoài, những người thuộc gia đình của các đại sứ hoặc bộ trưởng ngoại giao được Chính phủ Hoa Kỳ công nhận, nhưng sẽ bao gồm mọi tầng lớp người khác”.
Howard cũng cho biết tu chính án này “giải quyết câu hỏi lớn về quyền công dân và xóa bỏ mọi nghi ngờ về việc ai là công dân Hoa Kỳ hoặc ai không phải là công dân Hoa Kỳ”.
Như đã nói, Hiến pháp Mỹ vận hành theo một bộ quy tắc và nếu trong tương lai những quy tắc này không thể sử dụng ở một trường hợp cụ thể thì sẽ được xét theo tiền lệ. Những tiền lệ này hiện được lưu trữ trong một hồ sơ tài liệu dày 1.600 trang. Chắc chắn vụ ân xá cho con trai của Joe Biden sẽ là một tiền lệ mới.
Vì vậy trong diễn ngôn tư pháp của Hoa Kỳ có khái niệm “người nước ngoài và người nước ngoài sống tại Mỹ”. Năm 1835, Tocqueville viết “Mỗi khi đất nước lâm nguy thì người Mỹ sẽ đoàn kết để chống lại người nước ngoài và người nước ngoài sống tại Mỹ”
Đã có tiền lệ nào chưa ?
Tiền lệ thứ nhất : Elk kiện Wilkins năm 1884
John Elk, một người da đỏ Winnebago , sinh ra tại một khu bảo tồn của người da đỏ trong ranh giới lãnh thổ của Hoa Kỳ và thề trung thành với bộ tộc của mình . Sau đó, ông cư trú ngoài khu bảo tồn ở Omaha, Nebraska và tuyên bố quyền công dân theo quyền bẩm sinh theo Điều khoản công dân của Tu chính án thứ 14. Vụ án xảy ra sau khi Elk cố gắng đăng ký bỏ phiếu vào ngày 5 tháng 4 năm 1880 và bị Charles Wilkins người đăng ký cử tri của phường thứ năm của Thành phố Omaha, từ chối .
Trong quyết định 7–2, Tòa án Tối cao phán quyết rằng mặc dù Elk sinh ra tại Hoa Kỳ, anh ta không phải là công dân vì anh ta có nghĩa vụ trung thành với bộ tộc của mình khi anh ta sinh ra chứ không phải với Hoa Kỳ, và do đó KHÔNG PHẢI CHỊU SỰ QUẢN LÝ CỦA HOA KỲ khi anh ta sinh ra. Tức Elk là “người nước ngoài sống tại Mỹ”
Tiền lệ thứ hai : Hoa Kỳ kiện Wong Kim Ark năm 1898
Wong Kim Ark, sinh ra tại San Francisco vào năm 1873, đã bị từ chối nhập cảnh trở lại Hoa Kỳ sau chuyến đi nước ngoài, theo Đạo luật Loại trừ Người Hoa , một đạo luật cấm hầu như mọi hoạt động nhập cư của người Hoa và cấm người nhập cư Trung Quốc trở thành công dân nhập tịch Hoa Kỳ. Ông đã phản đối việc chính phủ từ chối công nhận quyền công dân của mình, và Tòa án Tối cao đã ra phán quyết có lợi cho ông, cho rằng ngôn ngữ về quyền công dân trong Tu chính án thứ Mười bốn bao gồm hoàn cảnh nơi ông sinh ra và không thể bị hạn chế về hiệu lực bởi một đạo luật của Quốc hội.
Tòa án tối cao phán quyết :
"Một đứa trẻ sinh ra tại Hoa Kỳ, có cha mẹ là người gốc Hoa, vào thời điểm sinh ra là thần dân của Hoàng đế Trung Hoa, nhưng có hộ khẩu thường trú tại Hoa Kỳ, và đang kinh doanh tại đó, và không được tuyển dụng vào bất kỳ chức vụ ngoại giao hoặc chính thức nào dưới thời Hoàng đế Trung Hoa" - Vì vậy “con cái của họ tự động trở thành công dân Hoa Kỳ khi sinh ra”
Quá rõ, cha mẹ nhập cư bất hợp pháp vào Mỹ thì con cái họ đương nhiên không được tự động trở thành công dân Hoa Kỳ.
Nhưng cánh tả không muốn vậy. Họ muốn thay đổi Hiến pháp. Và Hiến pháp bị thay đổi thì nền Cộng Hòa Lập Hiến cũng không còn.
(Ngô Nhật Đăng )
