Lệnh cấm của Washington đối với xuất khẩu công nghệ cao sang Trung Quốc đánh dấu một ván bài lớn cho vị thế dẫn đầu kinh tế trong những thập kỷ tiếp theo.
Ảnh: The Guardian
Mỹ đã thực hiện các bước chưa từng có để hạn chế việc bán các loại chip tiên tiến cho Trung Quốc, làm leo thang nỗ lực nhằm kiềm chế tham vọng công nghệ và quân sự của Bắc Kinh.
Động thái này nhằm cắt đứt nguồn cung cấp công nghệ quan trọng cho Trung Quốc khiến quốc gia này bị chậm lại trong những lĩnh vực bao gồm máy tính tiên tiến và sản xuất vũ khí.
Việc cấm xuất khẩu chip tiên tiến hành động quan trọng của Washington chống lại Bắc Kinh về xuất khẩu công nghệ trong nhiều thập kỷ, vốn đã làm leo thang cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế hùng mạnh nhất thế giới.
Sau khi kiểm soát xuất khẩu, Apple được cho là đã tạm dừng kế hoạch sử dụng chip nhớ từ YMTC của Trung Quốc trong các sản phẩm của mình. Tờ Nikkei cho biết Apple đã lên kế hoạch sẽ sử dụng mẫu chip này cho iPhone tại thị trường Trung Quốc.
Mỹ đã có những động thái gì?
Vào ngày 7 tháng 10, chính quyền Biden đã áp đặt một loạt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu nhắm vào chip bán dẫn và thiết bị sản xuất chip của Trung Quốc.
Theo quy định, các công ty Mỹ phải ngừng cung cấp thiết bị cho các nhà sản xuất chip Trung Quốc có thể sản xuất chip tương đối tiên tiến, trừ khi họ xin được giấy phép trước.
Các quy định mới cũng bổ sung các biện pháp kiểm soát đối với một số mặt hàng và giao dịch sản xuất chất bán dẫn cho các mục đích sử dụng cuối cụ thể của một số mạch hoặc chip tích hợp. Mỹ cũng muốn tăng cường kiểm soát xuất khẩu bao gồm các phần mềm, công nghệ và những thứ khác được sử dụng để phát triển và sản xuất vi mạch tích hợp. Trong một hạn chế nữa, công dân Hoa Kỳ và người có thẻ xanh cũng sẽ bị cấm làm việc trên một số công nghệ cho các công ty và tổ chức của Trung Quốc.
Sản phẩm nào bị nhắm vào?
Theo Brady Wang, phó giám đốc nghiên cứu Counterpoint tại Hồng Kông, các hạn chế xuất khẩu sẽ bao gồm các chip điện toán cao cấp, chẳng hạn như A100 / H100 của NVIDIA và GPU của Intel (Ponte Vecchio). Các quy tắc, một trong số đó có hiệu lực ngay lập tức, dựa trên các hạn chế được gửi trong thư đầu năm nay cho các nhà sản xuất công cụ hàng đầu KLA, Lam Research và Applied Materials, yêu cầu họ phải tạm dừng vận chuyển thiết bị đến các nhà máy hoàn toàn thuộc sở hữu của Trung Quốc sản xuất chip logic tiên tiến.
Bộ thương mại Hoa Kỳ cho biết việc kiểm soát xuất khẩu “hạn chế khả năng của [Trung Quốc] có được chip điện toán tiên tiến, phát triển và bảo trì siêu máy tính cũng như sản xuất chất bán dẫn tiên tiến.”
Tác động của lệnh cấm
Lệnh cấm chip được nhà phân tích dày dạn kinh nghiệm từ Trung Quốc, Bill Bishop mô tả là một "sự leo thang lớn" trong căng thẳng thương mại và địa chính trị giữa Mỹ và Trung Quốc. “Tất cả chúng tôi vẫn đang cố gắng nhận định các tác động của các biện pháp kiểm soát mới” ông nói trong bản tin về Chủ nghĩa Trung Quốc của mình, “và thành thật mà nói, tôi nghĩ rằng nhiều người đánh giá thấp mức độ quan trọng của chúng, cả đối với chuỗi cung ứng công nghệ và sự phát triển trong tương lai nhưng rộng hơn là đối với mối quan hệ giữa Hoa Kỳ - Trung Quốc.”
Mặc dù nhiều doanh nghiệp vẫn còn một năm nữa để tuân thủ các hạn chế, các nhà sản xuất chất bán dẫn ở châu Á như công ty TSMC (Đài Loan) hay SK Hynix và Samsung cũng đang bị đe dọa do các áp đặt này. Nhà phân tích tín dụng Clifford Kurz của S&P Global Ratings cho biết: “Nhiều công ty phát hành công nghệ châu Á - Thái Bình Dương mà chúng tôi đánh giá có đủ sức mạnh tài chính để chịu tác động trong ít nhất 12 tháng tới. Nhưng lâu dài hơn, họ sẽ gặp nhiều vấn đề.”
Liệu Trung Quốc có thể sử dụng chip sản xuất trong nước không?
Trung Quốc hiện đang tiêu thụ hơn 3/4 chất bán dẫn được bán trên toàn cầu.
Các chuyên gia cho biết những nhà sản xuất thiết bị của Trung Quốc vẫn chậm hơn các đối tác nước ngoài từ 4 đến 5 năm. Điều này khiến các nhà sản xuất Trung Quốc không thể ngay lập tức "vá" lỗ hổng bị bỏ lại từ các nhà cung cấp của Mỹ như KLA Corp, Applied Materials và Lam Research.
Tập đoàn tư vấn Boston ước tính vào năm 2021 rằng một quốc gia sẽ cần ít nhất 1 tỉ USD trả trước để xây dựng chuỗi cung ứng chip địa phương hoàn toàn “tự cung tự cấp”.
Những hạn chế mới có thể thúc đẩy các nhà sản xuất chip Trung Quốc thử sản xuất chip tiên tiến bằng cách sử dụng các giải pháp kỹ thuật sáng tạo kết hợp cùng các công nghệ cũ vẫn nằm ngoài danh sách sản phẩm bị cấm từ Hoa Kỳ.
Brady Wang từ Counterpoint cho biết: “Những hạn chế gần đây nhất của Hoa Kỳ sẽ làm chậm đi rất nhiều ngành công nghiệp bán dẫn tiên tiến của Trung Quốc và các công nghệ phái sinh, bao gồm AI, siêu máy tính, đào tạo lái xe tự hành,...
Trung Quốc đã phản ứng như thế nào?
Hiệp hội Công nghiệp Chất bán dẫn Trung Quốc cho biết trong một tuyên bố rằng họ hy vọng chính phủ Mỹ sẽ đảo ngược quyết định của mình và quay trở lại các quá trình đàm phán thương mại quốc tế.
Tầm quan trọng của khả năng tự cung cấp công nghệ, vốn đã là ưu tiên của Chủ tịch Tập trong thập kỷ qua, trở thành chủ đề tại đại hội năm nay khi ông Tập Cận Bình nhấn mạnh sự thù địch của các đối thủ nước ngoài. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, Bắc Kinh có thể có ít cách để buộc Washington trở lại bàn đàm phán.
Chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo?
Thủ tướng Singapore, Lý Hiển Long, cảnh báo rằng sự "đấu đá" nhiều hơn giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ tạo ra một “thế giới kém ổn định hơn.”
“Động thái mới nhất của chính quyền Biden là một hành động rất nghiêm túc, tôi chắc chắn rằng họ đã cân nhắc kỹ lưỡng,” ông nói trong một cuộc họp báo ở Úc.
