Tỷ phú Elon Musk và Ban Hiệu suất chính phủ (DOGE) đã giúp chính phủ Mỹ cắt giảm chi tiêu hơn 1 tỷ USD. Tuy nhiên đây chỉ là một phần nhỏ trong tham vọng cắt giảm 2.000 tỷ USD. Vậy tiếp theo DOGE sẽ nhắm vào những chương trình nào?
Con số 1 tỷ USD chủ là một phần nhỏ trong mục tiêu cắt giảm 2.000 tỷ USD mà Elon Musk, người đứng đầu DOGE, đặt ra. Nhưng nó cho thấy tổ chức này đã rà soát từng chương trình ở nhiều cơ quan liên bang và cắt giảm những khoản mà họ cho là dễ thực hiện trước.
Cách thức hành động của DOGE, tập trung vào các chương trình có chi phí tương đối thấp, có thể sẽ sớm thay đổi khi cơ quan này đang nhắm đến một số chương trình lớn nhất của chính phủ, đặc biệt là các chương trình liên quan đến chăm sóc sức khỏe.
Nhóm của ông Musk cũng đang làm việc với Tổng cục Dịch vụ (GSA), đơn vị quản lý các tòa nhà chính phủ và bất động sản thương mại, để xác định hợp đồng thuê nào có thể bị hủy hoặc hết hạn, tìm kiếm không gian văn phòng chưa được sử dụng triệt để và tìm cách hợp nhất chúng.
Theo các bài đăng của DOGE trên X, hơn một nửa chi phí được cắt giảm có liên quan đến các chương trình đa dạng, bình đẳng và hòa nhập (DEI). DOGE cho biết họ cũng đã loại bỏ khoảng 30 triệu USD trong hợp đồng cho các dự án hiện đại hóa kỹ thuật số và ít nhất 4 triệu USD trong các hợp đồng cho thuê không gian văn phòng ít sử dụng.
Khi thành lập DOGE theo sắc lệnh hành pháp, Tổng thống Trump đã giao cho tổ chức này nhiệm vụ xác định các cách thức cắt giảm chi tiêu và quy định để giúp chính phủ hoạt động hiệu quả hơn.
“Elon Musk đang làm rất tốt. Ông ấy phát hiện ra rất nhiều gian lận, tham nhũng và lãng phí”, Tổng thống Trump nói trong một cuộc họp báo hôm 7/2.
Các chương trình y tế vào tầm ngắm
Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội, chính phủ liên bang dự kiến sẽ chi 7.000 tỷ USD trong năm tài chính kết thúc vào ngày 30/9/2025. Trong đó, các khoản thanh toán An sinh xã hội chiếm khoảng 1.600 tỷ USD, Medicare - chương trình chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi, chiếm 910 tỷ USD và Medicaid - Chương trình bảo hiểm y tế trẻ em cùng các trợ cấp thị trường chăm sóc sức khỏe chiếm 812 tỷ USD.
Các khoản chi tiêu lớn khác bao gồm hơn 890 tỷ USD cho quốc phòng, 950 tỷ USD thanh toán lãi ròng cho các khoản nợ và 1.000 tỷ USD cho các chương trình giáo dục, nhà ở, giao thông và các chương trình khác.
Cho đến nay, nhóm của ông Musk dường như đã nhắm mục tiêu vào một loạt chương trình trong số các hạng mục trên nhưng vị tỷ phú cũng phát tín hiệu rằng sẽ có nhiều khoản chi tiêu khác trong ngân sách cần được cắt giảm hơn. Ví dụ, các đại diện của DOGE đã có quyền tiếp cận hệ thống hợp đồng và thanh toán của Medicare và Medicaid.
Theo nguồn tin thân cận, DOGE cũng tham gia vào việc cắt giảm tiền tài trợ của Viện Y tế Quốc gia (NIH). DOGE ước tính, việc cắt giảm sẽ tiết kiệm được 4 tỷ USD mỗi năm.
Văn phòng Trách nhiệm Chính phủ Mỹ (GAO) ước tính đã có 100 tỷ USD trong các khoản thanh toán “không đúng cách” được thực hiện vào năm 2023 tại Medicare và Medicaid. Hiện chưa rõ liệu nhóm của Musk có thể xác định và loại bỏ khoản tiền đó hay không.
“Đây không phải là nơi cần tìm để thực sự cắt giảm lãng phí và gian lận trong chi tiêu của chính phủ liên bang” vì chi phí nhân công liên bang chỉ chiếm một phần nhỏ trong ngân sách liên bang, bà Danielle Brian, giám đốc điều hành của Dự án Giám sát Chính phủ, một tổ chức giám sát độc lập, cho biết.
Chính quyền Tổng thống Trump đã thông báo với các cơ quan về kế hoạch cắt giảm lực lượng lao động liên bang. Bà Brian cho rằng DOGE nên tập trung vào các khoản chi trả quá mức cho các nhà thầu chính phủ và chi tiêu quân sự.
Vì một số khoản chi tiêu mà DOGE nhắm đến là tiền do Quốc hội phân bổ và được Tổng thống Joe Biden ký thành luật, nên một số nhà lập pháp đã cáo buộc rằng việc cố gắng thu hồi số tiền này là bất hợp pháp.
Tỷ phú Musk và Russell Vought, giám đốc ngân sách mới của Trump, dự kiến sẽ phản đối luật này tại tòa án.
Bộ Giáo dục và Lầu Năm Góc
Ngoài các chương trình y tế, Tổng thống Trump cho biết nhóm của ông Musk cũng sẽ rà soát cả Bộ Giáo dục và quân đội.
Trả lời phỏng vấn Fox News ngày 9/2, ông Trump nói rằng ông có sự ủy nhiệm từ người dân Mỹ để loại bỏ chi tiêu lãng phí bằng cách cắt giảm các cơ quan chính phủ hiện tại. Ông cũng nhấn mạnh, tỷ phú Elon Musk, người mà ông đã trao quyền để tái cấu trúc chính phủ liên bang thông qua DOGE, sẽ giúp phát hiện hàng tỷ, thậm chí “hàng trăm tỷ USD gian lận” ở Bộ Giáo dục và Bộ Quốc phòng.
“Tôi sẽ sớm nói với ông ấy [tức tỉ phú Musk] rằng hãy đi kiểm tra Bộ Giáo dục. Ông ấy sẽ thấy điều tương tự. Sau đó, tôi sẽ xem xét quân đội. Hãy kiểm tra quân đội”, ông Trump nói với Fox News.
Bộ Giáo dục là một trong những cơ quan liên bang mà Tổng thống Trump muốn giải thể kể từ khi nhậm chức cách đây 3 tuần. Ông cáo buộc rằng cơ quan này đã hoạt động không hiệu quả vì Mỹ “chi tiêu nhiều hơn cho mỗi học sinh so với bất kỳ quốc gia nào khác trên thế giới” nhưng xếp hạng giáo dục của Mỹ lại “rất tệ”.
Lầu Năm Góc từ lâu cũng bị nhiều người chỉ trích là hoạt động lãng phí và kém hiệu quả. Ngân sách dành cho Lầu Năm Góc lên tới gần 1.000 tỷ USD mỗi năm.
Tháng 12/2024, Tổng thống Joe Biden khi đó đã ký dự luật cho phép chi 895 tỷ USD cho quốc phòng trong năm tài chính kết thúc vào ngày 30/9/2025.
Cố vấn An ninh Quốc gia Mike Waltz phát biểu trong một cuộc phỏng vấn ngày 9/2, rằng quy trình đóng tàu của Lầu Năm Góc có thể là lĩnh vực mà Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) đặc biệt quan tâm. Ông cho rằng Lầu Năm Góc nhìn chung đầy rẫy những thứ không cần thiết.
“Mọi thứ ở đó dường như quá tốn kém, mất quá nhiều thời gian và mang lại quá ít cho binh lính... Chúng tôi cần các nhà lãnh đạo doanh nghiệp vào đó và cải tổ hoàn toàn quy trình mua sắm của Lầu Năm Góc. Có rất nhiều điều cần xem xét trong lĩnh vực đóng tàu, đây là một mớ hỗn độn hoàn toàn”, ông Waltz nhấn mạnh trong chương trình Meet the Press của NBC.
Tuy nhiên, đảng Dân chủ và các công đoàn cho rằng DOGE của ông Musk thiếu chuyên môn để tái cấu trúc Lầu Năm Góc và những nỗ lực của họ có nguy cơ làm lộ các chương trình mật.
