Trong nỗ lực tìm kiếm máy bay MH370 của hãng hàng không Malaysia Airlines bị mất tích, thêm nhiều giả thuyết về nguyên nhân gây ra vụ việc, trong đó có giả thuyết bất ngờ khi khả năng máy bay bị tấn công và xâm nhập thông qua điện thoại di động, thậm chí là từ USB.
Giả thuyết bất ngờ và sốc kể trên được đua ra bởi Sally Leivesley, một chuyên gia chống khủng bố người Anh và là cựu cố vấn khoa học cho văn phòng Quốc hội Anh. Theo Leivesley, những kẻ khủng bố đã sử dụng các đoạn mã lập trình sẵn để hack vào hệ thống giải trí trên máy bay và qua mặt các phần mềm bảo mật trên hệ thống của máy bay.
Sau khi xâm nhập vào hệ thống của máy bay, bọn khủng bố có thể thay đổi hướng và độ cao chiếc chiếc may bay dựa vào tín hiệu vô tuyến được gửi đi từ một thiết bị nhỏ như điện thoại di động.
Giả thuyết của Sally Leivesley được đưa ra sau khi các nhà điều tra xác định rằng một người nào đó có kiến thức về hệ thống trên máy bay đã vô hiệu hóa các tín hiệu liên lạc từ máy bay với các trạm không lưu.
“Đây có thể là vụ không tặc bằng kỹ thuật mạng đầu tiên trên thế giới”, Leivesley cho biết. “Đây là phiên bản sơ khai của những gì mà tôi gọi là máy bay thông minh, một chiếc máy bay được điều khiển bằng các tính hiệu điện tử”.
Một chiếc smartphone có thể chiếm quyền điều khiển của máy bay?
Leivesley cho biết các bằng chứng phát hiện được càng chỉ ra rằng có ai đó đã qua mặt để chiếm quyền kiểm soát máy bay, kiểm soát hoàn toàn hệ thống trên máy bay từ xa hoặc từ một chỗ ngồi ngay trên máy bay.
“Đây có vẻ như là một kế hoạch đã lên sẵn từ một người rất am hiểu về hệ thống kỹ thuật tinh vi trên máy bay”, Leivesley cho biết thêm. “Khi máy bay đang bay, người này có thể chèn một tập các mã lệnh, các đoạn code đã chuẩn bị sẵn để chiếm quyền điều khiển máy bay”.
“Một chiếc điện thoại di động, hay thậm chí một chiếc USB có thể thực hiện điều này”, Leivesley cho biết. “Để bảo vệ hoàn toàn hệ thống máy tính, cách tốt nhất là không để bất kỳ thiết bị nào kết nối với chúng và giữ cho hệ thống máy tính thành một vòng khép kín”.
Giả thuyết của Sally Leivesley đưa ra khá thuyết phục, nhất là khi các nhà điều tra cho biết nhiều khả năng chiếc máy bay đã bị tắt các thiết bị liên lạc và chuyển hướng máy bay, nhưng cũng cho biết rằng sẽ rất khó để máy bay biến mất hoàn toàn khởi hệ thống radar.
Hệ thống liên lạc trên máy bay được thiết kế để liên lạc tự động với các trạm kiểm soát mặt đất, với nhiều chức năng phức tạp nên không thể được tắt đi một cách đơn giản chỉ bằng cách bấm nút, mà cần phải qua một quá trình. Do vậy để làm được điều này cần phải có rất nhiều kiến thức chuyên sâu về máy bay và không loại trừ khả năng có sự xâm nhập từ bên ngoài.
Thêm bằng chứng hỗ trợ cho giả thuyết không tặc cướp máy bay bằng kỹ thuật mạng khi trước đó Boeing đã bày tỏ các mối lo ngại về sự an toàn các hệ thống trên máy bay, thậm chí đã liên lạc với Cục Hàng không liên bang Mỹ để xin phép thay đổi một số thiết bị trên máy bay. Tháng 8/2012, Boeing đã phải cài đặt bổ sung một số hệ thống bảo mật trên dòng máy bay 777 của hãng. (Chuyến bay MH370 của Malaysia Airlines sử dụng máy bay Boeing 777-200ER).
Cụ thể Boeing đã lo ngại rằng hệ thống giải trí trên máy bay, bao gồm các cổng kết nối uSB, có thể cho phép hacker xâm nhập vào hệ thống máy tính trên máy bay. Cục Hàng không Liên bang sau đó đã cấp phép cho Boeing thay đổi các hệ thống trên máy bay của hãng vào 5 tháng trước đây.
“Hệ thống mạng tích hợp trong các phiên bản Boeing 777-200, -300 và -300ER cho phép tăng khả năng kết nối các hệ thống mạng bên ngoài với các hệ thống nội bộ và hệ thống bên trong máy bay, chẳng hạn như hệ thống giải trí và dịch vụ thông tin trên máy bay, cao hơn so với các mẫu máy bay khác”, Tạp chí Federal Register của chính phủ Mỹ cho biết trong một bài đăng vào tháng 11/2013. “Điều này cho phép khai thác các lỗ hổng an ninh mạng và gia tăng rủi ro tạo nên các điều kiện không an toàn cho máy bay và hành khách”.
Chiếc Boeing của Malaysia Airlines có thể bị chiếm đoạt bằng những lý do ít ai ngờ đến? (Ảnh minh họa)
Năm ngoái, tại hội nghị Bảo mật Hack-In-The-Box diễn ra tại Amsterdam (Hà Lan), nhà nghiên cứu bảo mật người Tây Ban Nha Hugo Teso đã trình diễn khả năng chiếm đoạn quyền điều khiển một chiếc máy bay bằng smartphone. Theo đó Hugo Teso đã sử dụng một ứng dụng Android có tên gọi PlaneSpoit, có chức năng chiếm hệ thống của máy cũng như màn hình hiển thị của phi công. Ứng dụng này cũng cho phép Teso tắt/mở một chế độ nào đó trên máy bay thay đổi đường bay hay thậm chí đưa ra các thông tin giả…
Sau phát hiện của mình được công bố, Teso đã được liên hệ bởi Cơ quan An toàn Hàng không châu Âu (EASA) và Cục hàng không liên bang Mỹ để tìm hiểu thêm thông tin chi tiết về cách thức tấn công. Teso cho rằng sẽ rất nguy hiểm nếu các hacker bắt tay với các tổ chức khủng bố có thể sử dụng cách thức mà mình đang sử dụng để tấn công vào những chuyến bay.
Tuy nhiên sau đó Cục hàng không liên bang Mỹ (FAA) cho biết cách thức mà Teso sử dụng không thể vô hiệu hóa chế độ lái tự động trên máy bay cũng như không thể ngăn chặn chế độ lái bằng tay của phi công, do vậy hacker không thể chiếm toàn quyền kiểm soát máy bay như Teso đã tuyên bố.
Dẫu vậy, với những hệ thống tinh vi và thông minh được tích hợp trên máy bay hiện đại, việc các hacker khám phá và phát hiện ra những lỗ hổng trên hệ thống để xâm nhập và chiếm quyền điều khiển là hoàn toàn có thể xảy ra.
Phạm Thế Quang Huy
