|
Theo phân loại dài hạn của Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) thuộc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nhiều chất xuất hiện phổ biến trong cuộc sống đã chính thức được xếp vào nhóm “chất gây ung thư mức 1”. Một bác sĩ Đài Loan (Trung Quốc) đã chỉ ra 6 loại chất gây ung thư thường gặp, trong đó có một loại thực phẩm chứa độc tố mạnh đến mức ngay cả chính ông cũng hạn chế sử dụng.
Bác sĩ gia đình Lý Tư Hiền (Đài Loan, Trung Quốc) chia sẻ trên trang cá nhân danh sách 6 chất gây ung thư nhóm 1 thường gặp nhất trong đời sống. Dù rất khó tránh hoàn toàn nhưng thay đổi thói quen ăn uống, sinh hoạt có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ ung thư.
- Aflatoxin: Aflatoxin chủ yếu xuất hiện trong các loại thực phẩm bị ẩm mốc như đậu phộng, bắp, các loại hạt. Đây là một trong những độc tố tự nhiên gây ung thư gan mạnh nhất từng được biết đến. Bác sĩ Lý nhấn mạnh khi bảo quản cần giữ thực phẩm khô ráo, tuyệt đối không ăn đồ đã mốc, vì lý do này ông cũng gần như không ăn đậu phộng để tránh nguy cơ.
- Benzen: Benzen có trong khói thuốc lá, khí thải xe cộ, sơn và các loại dung môi. Hít phải trong thời gian dài có thể gây tổn thương tủy xương, làm tăng nguy cơ bạch cầu và lymphoma (ung thư hạch). Bác sĩ khuyên hạn chế tối đa môi trường có khói thuốc và khí thải, đồng thời đảm bảo thông khí khi sử dụng dung môi.
- Formaldehyde: Formaldehyde phổ biến trong nội thất mới, vật liệu xây dựng, keo dán và khói thuốc. Hít phải lâu dài có thể làm tăng nguy cơ ung thư vòm họng và ung thư máu. Không gian kín khiến mức phơi nhiễm càng cao. Sau khi sửa chữa, trang trí nhà cửa, cần giữ thông gió trong vài tuần và ưu tiên lựa chọn vật liệu có chứng nhận “thấp formaldehyde”. Máy lọc không khí cũng giúp giảm nồng độ độc chất.
- Hydrocarbon thơm đa vòng: Chất này hình thành khi nướng ở nhiệt độ cao, đặc biệt trong phần bị cháy đen của thịt nướng, đồ hun khói; cũng tồn tại trong khói xe. Chúng liên quan chặt chẽ đến ung thư phổi và ung thư da. Bác sĩ khuyến cáo hạn chế ăn thực phẩm hun khói, đồ nướng quá lửa; nếu xuất hiện phần cháy đen phải bỏ ngay.
- Acetaldehyde: Acetaldehyde sinh ra khi cơ thể phân giải rượu, đồng thời xuất hiện trong khói thuốc. Chất này liên quan mật thiết tới ung thư miệng và ung thư thực quản. Đặc biệt, những người uống rượu dễ đỏ mặt có tốc độ chuyển hóa acetaldehyde chậm hơn, độc chất dễ tích tụ trong cơ thể. Bác sĩ khuyên hạn chế uống rượu, tránh uống say và tuyệt đối không hút thuốc để tránh “tăng đôi” nguy cơ.
- Acrylamide: Acrylamide xuất hiện trong khoai tây chiên, bánh quy, cà phê, bánh mì nướng… do phản ứng khi chiên nướng ở nhiệt độ cao. Chất này liên quan đến ung thư thận và ung thư nội mạc tử cung. Người dân nên hạn chế thức ăn chiên giòn, đồ nướng quá lâu; ưu tiên luộc, hấp, kho và tránh ăn bánh mì bị cháy cạnh.
Bác sĩ Lý nhấn mạnh rằng dù các chất này “không nhìn thấy, không chạm được”, chúng vẫn hiện diện ở mọi nơi. Chỉ cần thay đổi những việc nhỏ, ví dụ ít ăn thịt nướng cháy, bớt một lần uống rượu, cũng góp phần giảm nguy cơ ung thư.
6 nhóm độc chất môi trường dễ gây ung thư cần tránh
Bác sĩ gia đình Lý Đường Việt (Đài Loan, Trung Quốc) cho biết các chất gây rối loạn nội tiết có thể xâm nhập qua không khí, nước, thực phẩm hoặc tiếp xúc da, sau đó tích tụ lâu dài. Dưới đây là sáu nhóm chất phổ biến:
- Chất chống cháy BFRs trong đồ nội thất và quần áo: Dùng trong nệm, sofa, rèm cửa, vỏ thiết bị điện tử. Chất PBDE trong BFRs tan trong mỡ, cấu trúc tương tự hormone tuyến giáp, có thể gây rối loạn nội tiết, ảnh hưởng sự phát triển của trẻ nhỏ và thai nhi.
- PFAS trong chảo chống dính và bao bì thực phẩm: PFAS có tính chống nước, chống dầu, xuất hiện trong chảo teflon, giấy nướng, bao gói thức ăn nhanh. Chúng có thời gian bán thải 4-5 năm, dễ tích tụ và có thể truyền qua nhau thai. EPA Mỹ đã xếp một số PFAS vào nhóm “có thể gây ung thư”.
- Paraben trong mỹ phẩm, thực phẩm: Paraben mô phỏng hoạt động của estrogen, có thể tăng nguy cơ ung thư vú. EU đã hạn chế một số Paraben trong sản phẩm dành cho trẻ. Người tiêu dùng nên chọn sản phẩm “không Paraben”.
- BPA trong đồ hộp và giấy in hóa đơn: BPA có trong lớp lót đồ hộp, hộp nhựa, giấy in nhiệt. Chất này mô phỏng estrogen, có thể gây dậy thì sớm ở trẻ và giảm khả năng sinh sản ở người lớn. Tuyệt đối không hâm nóng thực phẩm trong hộp nhựa và rửa tay sau khi cầm hóa đơn.
- Phthalates từ PVC và nước hoa: Có trong sàn nhựa, áo mưa, đồ chơi, nước hoa. Phthalates không gắn chặt vào nhựa, dễ phát tán vào không khí gây ảnh hưởng đến hệ sinh dục nam, làm thay đổi hormone, nguy cơ dị tật bẩm sinh.
- Dioxin sinh ra khi đốt nhựa: Dioxin phát tán khi đốt rác, đặc biệt rác nhựa. WHO xếp dioxin vào nhóm gây ung thư mức 1, có thể làm tổn thương miễn dịch, hệ thần kinh và gây dị dạng bào thai. Người dân nên tránh khu vực đốt rác, khi ăn thịt, cá nên bỏ phần mỡ vì dioxin tích tụ ở mô mỡ động vật.
Các độc chất này dù chỉ tiếp xúc với lượng rất nhỏ cũng có thể gây rối loạn nội tiết. Chúng mô phỏng estrogen, tạo ra các chất chuyển hóa độc và tiềm ẩn nhiều vấn đề sức khỏe:
- Nữ giới: ung thư vú, tăng sinh nội mạc tử cung.
- Nam giới: ung thư tiền liệt tuyến, ung thư tinh hoàn, bất thường phát triển sinh dục, giảm khả năng sinh sản.
- Khác: rối loạn nội tiết - thần kinh, gan nhiễm mỡ, rối loạn chuyển hóa, béo phì.
10 cách giảm nguy cơ từ hóa chất gây ung thư môi trường
- Dùng đồ thủy tinh thay nhựa.
- Không đựng đồ nóng vào hộp nhựa, không cho nhựa vào lò vi sóng.
- Nếu buộc phải dùng, chọn nhựa có ký hiệu 1, 2 hoặc 5.
- Hạn chế đồ hộp và thực phẩm chế biến.
- Bổ sung vitamin A, B, C, E và glutathione.
- Uống đủ nước, ăn nhiều rau xanh và rau họ cải.
- Hạn chế ăn mỡ động vật, để ráo dầu khi nấu.
- Giữ không khí trong nhà thông thoáng.
- Rửa tay thường xuyên, giảm tiếp xúc da.
- Quần áo mới nên giặt hoặc xả nước trước khi mặc.
Nguồn và ảnh: TOPick
|
|
