V́ sao nhiều người nghĩ đến Texas khi về hưu?
Có một quy luật thầm lặng của người Việt ở Mỹ: qua Mỹ là bay thẳng về California, nhưng càng lớn tuổi càng hay liếc mắt sang… Texas. Lư do nghe qua rất khô khan – thuế, chi phí, y tế – nhưng khi bắt đầu ngồi tính sổ đời ḿnh, người ta mới thấy mấy con số ấy quyết định những năm tháng cuối cùng nhẹ nhàng hay nặng trĩu.
Texas không thu thuế thu nhập tiểu bang. Điều đó có nghĩa là lương hưu, tiền Social Security, 401(k), IRA… tất cả chỉ chịu thuế liên bang, không bị “cắn thêm” phần của tiểu bang nữa. Mỗi tháng giữ lại được vài trăm, mỗi năm vài ngh́n, mười năm là một con số không nhỏ cho những cuộc hẹn cà phê, cho chuyến bay về thăm quê hoặc đơn giản là tiền thuốc.
Đổi lại, thuế bất động sản lại cao hơn mặt bằng chung Hoa Kỳ, khoảng 1.6–1.8% giá trị nhà. Nhưng Texas lại “chiều” người trên 65 tuổi: được giảm mạnh school tax, được homestead exemption và nhiều quận c̣n “đóng băng” mức thuế sau khi đă về hưu. Nếu biết tận dụng, số tiền phải đóng hàng năm có thể giảm 30–50%.
Chi phí sống: bớt gồng gánh, bớt lo toan
Nhà cửa là câu chuyện lớn nhất. Trong khi giá nhà ở nhiều vùng California đă vọt lên đến mức chỉ nh́n bảng giá đă… nhức mắt, th́ median home price toàn Texas vẫn quanh quẩn 340–350 ngàn. Nhiều thành phố như San Antonio, College Station, một số thị trấn Hill Country giá c̣n mềm hơn nữa. Với người đă trả xong mortgage ở Cali, bán căn nhà cũ, dọn sang Texas có khi vừa mua được nhà rộng răi hơn, vừa dư ra một khoản để dưỡng già.
Đồ ăn, xăng xe, dịch vụ… nh́n chung rẻ hơn mặt bằng chung nước Mỹ, trừ Austin đang “sốt” v́ giới công nghệ đổ về. Ở tuổi nghỉ hưu, không c̣n phải chạy đua thăng tiến, không bị áp lực “sát vách Silicon Valley”, bớt chi phí mà vẫn giữ được tiện nghi – đó là điều khiến nhiều người lặng lẽ dọn về Texas.
Y tế, thời tiết và thiên tai: mặt trái cần tính trước
Tuổi càng cao, ba chữ “bệnh viện gần nhà” càng quan trọng hơn cả shopping mall. Về khoản này, Texas không hề thua kém ai. Houston có Texas Medical Center – cụm bệnh viện lớn nhất thế giới, Dallas–Fort Worth, San Antonio, Austin cũng có nhiều bệnh viện nằm trong top quốc gia. Chọn sống quanh các metro này, chỉ cần lái xe 20–40 phút là gặp bác sĩ giỏi.
Thời tiết th́ nóng hơn California. Mùa hè Texas có thể khiến một người quen gió biển OC phải chép miệng: “Nóng như Việt Nam trước nhà có cái ḷ nướng.” Ven biển c̣n có rủi ro băo; v́ vậy, người có bệnh tim mạch, hô hấp nên ưu tiên vùng nội địa, bắc hoặc trung Texas – vừa tránh băo, vừa đỡ ẩm.
Những nơi nên cân nhắc nếu muốn “già đi ở Texas”
San Antonio là lựa chọn dễ chịu cho những ai muốn thành phố lớn nhưng chi phí mềm. Nhà khoảng hơn hai trăm ngàn, có River Walk lăng mạn, lịch sử phong phú, bệnh viện đầy đủ. Cái nóng ẩm là điểm trừ, nhưng bù lại đời sống chậm răi, ít xô bồ.
Ngoại ô Houston như The Woodlands, Spring, Sugar Land lại phù hợp cho người thích không gian xanh, khu dân cư sạch đẹp, an toàn, gần sát Texas Medical Center. Nhà giá cao hơn mặt bằng chung nhưng đổi lại là chất lượng sống và y tế khó chê.
College Station/Bryan là “thị trấn đại học” với Texas A&M – môi trường học thuật, năng động, chi phí vừa phải. Những ai thích sống giữa sinh viên, thư viện, sân vận động, lại không quá lệ thuộc vào bệnh viện lớn có thể sẽ thấy nơi đây thú vị.
Vùng ngoại ô Dallas như Frisco, Plano dành cho người mê cuộc sống hiện đại, tiện ích cao cấp, shopping không thiếu thứ ǵ. Giá nhà và giao thông tắc nghẽn là hai điều cần cân nhắc.
Hill Country với những thị trấn như Fredericksburg đẹp như tranh, thích hợp cho ai chỉ muốn mỗi sáng pha tách cà phê, ngồi ngắm đồi nho và trời xanh. Đổi lại, mỗi lần cần chuyên khoa lớn phải chịu khó lái xe hơn một tiếng.
Cộng đồng người Việt: đi xa mà vẫn gần quê nhà
Texas hiện là “căn cứ địa” lớn thứ ba của người Việt tại Mỹ, chỉ sau California. Riêng Houston đă có đủ thứ khiến ta quên mất ḿnh đang ở Mỹ: dăy Bellaire kéo dài với bảng hiệu tiếng Việt san sát, từ phở, bún ḅ, bánh ḿ tới tiệm vàng, tiệm nail. Chợ Việt, siêu thị, chùa, nhà thờ, trung tâm cộng đồng… mọi thứ như một Sài G̣n thu nhỏ.
Dallas–Fort Worth cũng có cộng đồng Việt đông đúc ở Garland, Arlington, Grand Prairie, Haltom City, chợ búa và quán ăn Việt không thiếu. Nghỉ hưu ở những nơi này, sáng uống cà phê phin, đọc báo Việt, chiều đi chùa nghe chuông, tối gặp bạn bè nói tiếng mẹ đẻ – đó là liều thuốc tinh thần không kém bất kỳ viên vitamin nào.
Chính v́ vậy, với người Việt, ngoại ô Houston như Sugar Land, Alief, Pearland, The Woodlands… thường được xem là điểm đến lư tưởng: vừa yên tĩnh, vừa bước vài chục phút là về với Little Saigon, lại gần các bệnh viện hàng đầu.
Cuối cùng: nghỉ hưu ở đâu là chuyện của… trái tim
Bảng so sánh thuế, chi phí, khí hậu có thể viết dài thêm vài trang, nhưng chỗ ở cuối đời lại nhiều khi chỉ gói trong một ư nghĩ rất đơn giản: “Ḿnh thấy b́nh yên ở đâu?” Người quen gió mát Cali có thể không chịu nổi mùa hè Texas. Người thích sôi động thành phố lớn sẽ không chịu đựng nổi thị trấn nhỏ ngủ sớm từ 9 giờ tối.
Texas không phải thiên đường, nhưng với thuế thu nhập bằng 0, chi phí sống thấp, y tế mạnh, cộng đồng người Việt đông, đó là một lựa chọn đáng để suy nghĩ, nhất là khi tuổi đă qua bên kia con dốc và ta bắt đầu tính toán không chỉ “sống bao nhiêu năm nữa” mà “sống những năm c̣n lại như thế nào”.
Có lẽ, câu chuyện nghỉ hưu rốt cuộc không phải là bỏ California để chạy sang Texas hay ngược lại, mà là t́m một nơi ḿnh có thể thong thả đi bộ buổi chiều, có bác sĩ tin tưởng, có vài người bạn lang thang cà phê, có tiếng Việt vang lên ngoài chợ – và cuối tháng, nh́n vào tài khoản, tim không phải giật ḿnh. Khi ấy, dù là Houston, Dallas, San Antonio hay một góc Hill Country nào đó, Texas sẽ tự khắc trở thành “nhà”.
