Đề nghị chưa từng có của Nga làm đảo chiều cuộc đua giữa Su-57 và F-35 tại Ấn Độ

[pizza]

Việc Nga sẵn sàng chuyển giao mã nguồn điều khiển tiêm kích Su-57E cho Ấn Độ là điều chưa từng có trong lịch sử hợp tác quốc phòng song phương và có thể làm thay đổi thế cân bằng trong cuộc cạnh tranh với tiêm kích F-35 của Mỹ tại quốc gia Nam Á.
Trong một động thái gây chấn động giới quốc phòng toàn cầu, Nga đã đề xuất xuất bán tiêm kích tàng hình Su-57E cho Ấn Độ kèm theo quyền truy cập toàn bộ mã nguồn điều khiển. Đây là một đề nghị mang tính đột phá và chưa từng có tiền lệ.

Thông tin được chuyên trang quốc phòng Arabic Defence tiết lộ đầu tháng 6/2025 cho thấy, Nga đang chủ động bước vào cuộc cạnh tranh trực tiếp với Mỹ - quốc gia đã và đang tích cực chào mời tiêm kích tàng hình F-35 Lightning II cho Không quân Ấn Độ.

Giới phân tích nhận định đây là một bước đi chiến lược nhằm giữ vững ảnh hưởng của Moscow tại thị trường quốc phòng Ấn Độ, đồng thời tìm cách đối trọng với xu thế hợp tác quân sự ngày càng sâu rộng giữa New Delhi và Washington.

Với Ấn Độ, đề xuất từ Nga có thể trở thành cơ hội mang tính bước ngoặt trong bối cảnh các thách thức an ninh khu vực, đặc biệt từ Trung Quốc và Pakistan, ngày càng gia tăng. Việc tiếp cận mã nguồn của Su-57E sẽ giúp Ấn Độ nắm toàn quyền điều chỉnh hệ thống điều khiển bay, radar và tích hợp vũ khí, mở ra khả năng nội địa hóa sâu rộng và giảm sự phụ thuộc vào nhà cung cấp nước ngoài.

Điều này đặc biệt phù hợp với chương trình “Make in India” do chính phủ Ấn Độ khởi xướng, vốn đặt mục tiêu thúc đẩy tự chủ công nghệ và nội địa hóa sản xuất quốc phòng.

Su-57E là biến thể xuất khẩu của dòng tiêm kích thế hệ thứ năm Su-57 do tập đoàn Sukhoi – trực thuộc Tập đoàn chế tạo máy bay thống nhất Nga (UAC) – phát triển. Máy bay được thiết kế đa năng, sử dụng hai động cơ phản lực, có thể đạt tốc độ tối đa Mach 2, bán kính chiến đấu khoảng 1.500 km và mang được tới 10 tấn vũ khí. Tính năng tàng hình của Su-57 được tối ưu nhờ vật liệu hấp thụ sóng radar và thiết kế khí động học tiên tiến, dù một số chuyên gia đánh giá khả năng tàng hình của nó vẫn còn thua kém F-35 của Mỹ.

Su-57E sở hữu hệ thống radar mảng pha chủ động Sh-121 hiện đại, khả năng siêu cơ động nhờ điều hướng vector lực đẩy, cùng nhiều tính năng tác chiến điện tử và khả năng mang vũ khí siêu vượt âm như tên lửa Kinzhal.

Mã nguồn – “chìa khóa vàng” công nghệ
Điểm nổi bật trong đề xuất của Nga chính là việc sẵn sàng chuyển giao mã nguồn điều khiển Su-57E – điều chưa từng xảy ra trong bất kỳ hợp đồng quốc phòng nào giữa Moscow và New Delhi. Nhờ đó, Ấn Độ có thể điều chỉnh hệ thống theo nhu cầu tác chiến, tích hợp vũ khí nội địa và quan trọng nhất là chủ động duy trì và bảo dưỡng mà không cần phụ thuộc hoàn toàn vào nhà sản xuất nước ngoài.

Việc này cũng mở ra triển vọng hợp nhất Su-57E với các nền tảng khác có nguồn gốc từ Nga hiện đang chiếm phần lớn đội hình Không quân Ấn Độ, đặc biệt là Su-30MKI – dòng máy bay chủ lực với hơn 260 chiếc đang hoạt động.

Nga hiện vẫn là đối tác quốc phòng truyền thống và lớn nhất của Ấn Độ, cung cấp hơn 60% trang bị quân sự cho New Delhi, bao gồm hệ thống phòng không tầm xa S-400 được bàn giao năm 2021 bất chấp sức ép từ Mỹ.

Theo nhà phân tích quốc phòng Ấn Độ Ajai Shukla, trong bối cảnh bị phương Tây trừng phạt sau chiến dịch quân sự tại Ukraine từ năm 2022, Nga đang tìm cách giữ vững thị phần xuất khẩu vũ khí – trong đó Ấn Độ đóng vai trò then chốt. Việc đề xuất chia sẻ “chìa khóa vàng” công nghệ Su-57 cho Ấn Độ cho thấy rõ ưu tiên chiến lược của Nga.


Tiêm kích Su-57 của Nga và F-35 của Mỹ cùng tham gia triển lãm hàng không Aero India 2025 tại Yelahanka, Bengaluru, Karnataka, Ấn Độ. Ảnh: Getty
Trong khi đó, Mỹ vẫn duy trì chính sách hạn chế tiếp cận mã nguồn F-35, ngay cả với đồng minh thân cận. Dòng tiêm kích F-35 do tập đoàn Lockheed Martin phát triển nổi bật với khả năng tác chiến mạng, tàng hình tối ưu và cảm biến hợp nhất.

F-35 có 3 biến thể, phù hợp với đa dạng nhiệm vụ, từ tấn công trên bộ đến triển khai trên tàu sân bay. Các cảm biến tiên tiến như radar AN/APG-81 và hệ thống cảm biến quang học 360 độ mang lại ưu thế trong chiến tranh hiện đại.

Thống chế Không quân Ấn Độ đã nghỉ hưu Anil Chopra, cho rằng Su-57E phù hợp với nhu cầu hoạt động và ngân sách của Ấn Độ, đặc biệt là với đề xuất về quyền truy cập mã nguồn.

Một số người khác lại ủng hộ lựa chọn F-35. Nhà bình luận quốc phòng Brahma Chellaney viện dẫn hiệu quả đã được chứng minh và sự phù hợp của F-35 với quan hệ đối tác ngày càng tăng của Ấn Độ với Mỹ. Ông cũng lưu ý rằng mối quan hệ quốc phòng sâu sắc hơn với Mỹ có thể cân bằng ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực.

Dù vậy, cả hai lựa chọn đều gặp phải trở ngại. Với F-35, giá thành cao – khoảng 110 triệu USD/chiếc (phiên bản F-35A) – cùng chi phí vận hành lớn là rào cản không nhỏ đối với New Delhi. Khả năng tùy chỉnh hạn chế do không được cung cấp mã nguồn cũng khiến F-35 khó tích hợp vũ khí nội địa Ấn Độ.

Trong khi đó, Thỏa thuận Su-57E có thể bị cản trở bởi năng lực sản xuất của Nga, vì các lệnh trừng phạt đã làm gián đoạn chuỗi cung ứng của nước này. Một báo cáo năm 2024 của Viện nghiên cứu hòa bình quốc tế Stockholm đã nêu bật sự chậm trễ trong việc giao Su-57 cho Không quân Nga, làm dấy lên nghi ngờ về khả năng thực hiện các đơn đặt hàng xuất khẩu của Moscow.

Ngoài ra, việc mua Su-57 có thể kéo theo rủi ro chính trị, như bị Mỹ áp dụng các biện pháp trừng phạt theo đạo luật CAATSA – điều đã từng được đề cập khi Ấn Độ mua S-400 từ Nga.

Quyết định của Ấn Độ sẽ định hình cục diện trong nhiều thập kỷ
Hiện Không quân Ấn Độ chỉ còn 31 phi đội, thấp hơn nhiều so với yêu cầu 42 phi đội, trong khi tình hình an ninh khu vực tiếp tục căng thẳng. Trung Quốc đã triển khai tiêm kích J-20 gần Đường Kiểm soát Thực tế (LAC), còn Pakistan vẫn duy trì năng lực chiến đấu với JF-17 và khả năng nâng cấp F-16.

Trong bối cảnh đó, Su-57E trở thành lựa chọn khả thi hơn về mặt ngân sách (khoảng 80 triệu USD/chiếc), phù hợp với địa hình đa dạng của Ấn Độ, từ cao nguyên Himalaya đến bờ biển Ấn Độ Dương. Sự tương thích với kho vũ khí Nga hiện có là một lợi thế bổ sung.

Dù vậy, các chuyên gia vẫn đặt dấu hỏi về khả năng tàng hình thực sự của Su-57, với một số báo cáo cho rằng tiết diện radar của nó lớn hơn máy bay thế hệ 5 của phương Tây.

Một yếu tố quan trọng khác là chương trình phát triển tiêm kích nội địa AMCA (Advanced Medium Combat Aircraft) – chiến đấu cơ thế hệ 5 do Ấn Độ tự thiết kế và chế tạo, dự kiến ra mắt vào giữa thập niên 2030. Việc tiếp cận mã nguồn Su-57E có thể giúp rút ngắn thời gian hoàn thiện AMCA bằng cách học hỏi công nghệ radar, động cơ và tích hợp vũ khí.

Tuy nhiên, theo nhà phân tích Ấn Độ Rahul Bedi, New Delhi khó có khả năng từ bỏ AMCA vì đây là biểu tượng của lòng tự tôn và chiến lược tự chủ công nghệ quốc gia. Do đó, Su-57E hay F-35 có thể chỉ đóng vai trò “giải pháp cầu nối” trước khi AMCA hoàn thiện.

Về mặt địa chính trị, Nga đang nỗ lực duy trì ảnh hưởng tại châu Á trong bối cảnh bị phương Tây cô lập. Trong khi đó, Mỹ có thể sẽ tăng cường chào mời Ấn Độ với các gói hỗ trợ kỹ thuật mở rộng, hoặc lựa chọn thay thế như F-21, biến thể F-16 tùy chỉnh riêng cho New Delhi.

Lựa chọn Su-57E hay F-35 không chỉ là quyết định về công nghệ hay ngân sách, mà còn phản ánh định hướng chiến lược của Ấn Độ trong việc cân bằng giữa độc lập quốc phòng và hội nhập với các cường quốc toàn cầu.

VietBF@ sưu tập