(Minh họa)
Có nhiều loại thuốc có thể giúp điều trị huyết áp cao (tăng huyết áp). Mặc dù có một số loại thuốc đă từng được kê toa qua bác sĩ khá phổ biến, nhưng chúng không được khuyến cáo là phương pháp điều trị đầu tay cho nhiều người v́ nhiều lư do khác nhau.
Không có loại thuốc huyết áp nào goi là
"tốt nhất" hay
"tệ nhất" cả, do nhu cầu điều trị và tiền sử bệnh lư của mỗi người là hoàn toàn khác nhau. Các công ty bảo hiểm sức khỏe đang cân nhắc qua một số yếu tố, bao gồm tiền sử bệnh lư, chi phí và phạm vi bảo hiểm của bạn, cũng như khả năng xảy ra các tác dụng phụ hoặc sự tương tác của thuốc. Tuy nhiên, một số loại thuốc kém hiệu quả hơn hoặc có nhiều sự lo ngại về an toàn hơn những loại thuốc khác.
1/ Thuốc chẹn alpha (alpha blockers)
Thuốc chẹn alpha là một nhóm thuốc được dùng để hạ huyết áp cao. Thuốc này đôi khi được cho sử dụng để kiểm soát các triệu chứng của bệnh ph́ đại tuyến tiền liệt lành tính (BPH), một t́nh trạng gây ra sự ph́ đại của tuyến tiền liệt. Chúng hoạt động bằng cách làm giăn các cơ ở thành mạch máu, cho phép chúng mở rộng, giúp làm hạ huyết áp.
Một số ví dụ về thuốc chẹn alpha dùng để điều trị huyết áp cao bao gồm:
- Cardura (
doxazosin)
- Thuốc nhỏ giọt (
prazosin)
- Thuốc
Terazosin
Các cuộc nghiên cứu đă phát hiện ra rằng thuốc chẹn alpha chỉ có tác dụng
"khiêm tốn" trong việc hạ huyết áp, trung b́nh là 8 milimét thủy ngân (mmHg) đối với huyết áp tâm thu (con số trên cùng của chỉ số đo) và 5 mmHg đối với huyết áp tâm trương (con số thứ hai của chỉ số đo).
Thuốc chẹn alpha không được khuyến cáo là phương pháp điều trị lựa chọn đầu tiên cho bệnh huyết áp cao trong các hướng dẫn lâm sàng. Tuy nhiên, thuốc chẹn alpha có thể phù hợp trong một số trường hợp, ví dụ ở nam giới bị cả bệnh huyết áp cao và BPH.
Một số tác dụng phụ đáng lo ngại của thuốc chẹn alpha bao gồm:
-
Chóng mặt (đặc biệt là với vài liều đầu tiên)
-
Giảm huyết áp (c̣n gọi là
"hạ huyết áp ở tư thế đứng")
- Tăng nguy cơ
bị suy tim
2/ Thuốc chủ vận Alpha-2 (Alpha-2 Agonists)
Thuốc chủ vận alpha-2 là một nhóm thuốc dùng để hạ huyết áp nhưng thường không phải là lựa chọn điều trị đầu tiên, theo hướng dẫn. Chúng hoạt động bằng cách chặn các tín hiệu năo làm tăng nhịp tim và thu hẹp mạch máu, giúp hạ huyết áp.
Thuốc chủ vận Alpha-2 bao gồm:
- Catapres (
clonidine)
- Guanfacine
- Methyldopa
Những loại thuốc này thường bị tránh cho sử dụng v́ mối lo ngại về mức độ an toàn. Tác dụng phụ của thuốc chủ vận alpha-2 bao gồm:
- Buồn ngủ
- Chóng mặt
- Mệt mỏi
- Nhức đầu
- Trầm cảm
Việc ngừng sử dụng
clonidine đột ngột có thể gây ra t́nh trạng làm tăng huyết áp nhanh chóng và nghiêm trọng, cũng như các triệu chứng do cai thuốc khác như lo lắng, bồn chồn, nhức đầu và run rẩy.
Clonidine cũng có thể làm cho một số vấn đề về tim mạch trở nên tồi tệ hơn, đặc biệt ở những người có vấn đề về nhịp tim, như nhịp tim chậm hoặc bị đứng tim.
3/ Thuốc chẹn beta (Beta-Blockers)
Theo các hướng dẫn, thuốc chẹn beta không được khuyến cáo là lựa chọn đầu tiên để cho điều trị huyết áp cao.
Thuốc chẹn beta hoạt động bằng cách làm giảm tốc độ và lực bơm máu của tim, giúp hạ huyết áp. Một số ví dụ về thuốc chẹn beta bao gồm:
-
Tenormin (atenolol)
-
Lopressor (metoprolol tartrat)
-
Toprol XL (metoprolol succinate giải phóng kéo dài)
Tuy nhiên, một số thuốc chẹn beta có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh hen suyễn hoặc các bệnh phổi khác, cũng như bệnh mạch máu ngoại biên (một t́nh trạng gây hẹp, tắc nghẽn hoặc co thắt mạch máu). Thuốc chẹn beta có thể che giấu các triệu chứng bị hạ đường huyết (lượng đường trong máu thấp) ở những người bị tiểu đường sử dụng insulin.
Chúng cũng có thể gây ra các tác dụng phụ như:
- Mệt mỏi
- Mất ngủ
- Những giấc mơ kỳ lạ
- Giảm khả năng tập thể dục
- Nhịp tim chậm
- Phát nỗi ban
- Tay chân lạnh
Trong một số trường hợp, thuốc chẹn beta là lựa chọn thích hợp để điều trị riêng lẻ hoặc kết hợp với các loại thuốc khác, chẳng hạn như ở những người bị huyết áp cao:
- Có nhịp tim khi nghỉ ngơi lớn hơn 80 nhịp mỗi phút. Điều này là do thuốc chẹn beta có thể làm chậm nhịp tim.
- Bị đau thắt ngực hoặc bị đau tim gần đây v́ thuốc chẹn beta có thể giúp cải thiện khả năng sống sót sau cơn đau tim.
4/ Thuốc làm giăn mạch (Vasodilators)
Thuốc giăn mạch được dùng để hạ huyết áp nhưng không phải là thuốc lựa chọn đầu tiên. Chúng hoạt động bằng cách làm giăn các cơ ở thành mạch máu, cho phép các mạch máu mở rộng và giúp cho máu lưu thông tốt.
Thuốc giăn mạch bao gồm:
- Hydralazin
- Thuốc Minoxidil
Những loại thuốc này thường bị tránh dùng để điều trị huyết áp cao do nguy cơ gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng. Một số tác dụng phụ của thuốc giăn mạch bao gồm:
- Nhức đầu
- Táo bón
- Đau ngực
- Sưng chân dưới/giữ nước
- Nhịp tim nhanh
- Đau khớp
Thuốc giăn mạch đôi khi có thể làm tăng cơn đau ngực và trong một số trường hợp, gây ra các vấn đề về tim mạch, bao gồm cả lên cơn đau tim, đặc biệt ở những người đă mắc bệnh tim từ trước.
5/ Thuốc lợi tiểu quai (Loop Diuretics)
Có một số loại thuốc lợi tiểu (thuốc lợi tiểu dạng viên). Thuốc lợi tiểu quai, cụ thể là loại thuốc lợi tiểu mạnh nhất (mạnh nhất)
- Thuốc lợi tiểu tác dụng lên thận. Thuốc lợi tiểu quai tác dụng lên một phần của thận gọi là
quai Henle, do đó có tên như vậy. Thuốc lợi tiểu giúp kiểm soát t́nh trạng giữ nước (bị phù nề) và giảm huyết áp bằng cách giúp cơ thể loại bỏ nước và natri (muối) trong nước tiểu (cũng khiến cho bạn đi tiểu thường xuyên).
Thuốc lợi tiểu bao gồm:
-
Lasix (furosemid)
-
Bumex (bumetanide)
- Thuốc
Torsemide
Do tác dụng giúp lợi tiểu mạnh, thuốc lợi tiểu quai có thể gây ra các tác dụng phụ đáng lo ngại, chẳng hạn như:
-
Mất cân bằng điện giải (ví dụ, natri, kali hoặc magiê thấp). Mất cân bằng điện giải có nhiều khả năng xảy ra ở một số người nhất định, chẳng hạn như người lớn tuổi và những người có vấn đề về thận, và có thể gây ra các biến chứng như nhịp tim không đều.
- Phản ứng qua dị ứng.
- Tổn thương ở tai trong, chẳng hạn như bị ù tai hoặc mất thính lực.
Ngoài ra, thuốc lợi tiểu
thiazide là một loại thuốc lợi tiểu khác được lựa chọn đầu tiên để điều trị huyết áp cao.
Thuốc điều trị huyết áp đầu tiên được lựa chọn ra là loại nào?
Theo Hướng dẫn của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, các loại thuốc điều trị huyết áp được lựa chọn đầu tiên bao gồm:
- Thuốc lợi tiểu
thiazide, chẳng hạn như
hydrochlorothiazide
- Thuốc chẹn kênh cancium, chẳng hạn như
Norvasc (
amlodipine)
- Thuốc ức chế men chuyển angiotensin (
ACE), chẳng hạn như
Altace (
ramipril)
- Thuốc chẹn thụ thể angiotensin (
ARB), chẳng hạn như
Cozaar (
losartan)
Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của t́nh trạng huyết áp cao, các công ty bảo hiểm sức khỏe có thể bắt đầu cho phep sử dụng một hoặc nhiều loại thuốc, với lựa chọn tùy thuộc vào các yếu tố cá nhân. Ví dụ, thuốc ức chế
ACE và
ARB không bao giờ được dùng trong thời kỳ mang thai v́ chúng có thể gây hại cho thai nhi, v́ vậy những người đang mang thai hoặc có kế hoạch mang thai sẽ không được kê toa một trong những loại thuốc này.
Họ có thể đề xuất nên thay đổi lối sống cùng với thuốc theo toa. Ví dụ, một số thay đổi lối sống có thể bao gồm:
- Giảm cân nếu cần thiết
- Thực hiện chế độ ăn uống tốt cho tim mạch với lượng muối được giảm, chẳng hạn như chế độ ăn
DASH
- Tăng cường tập thể dục
- Tránh hoặc hạn chế uống rượu ở mức hai ly mỗi ngày hoặc ít hơn đối với nam giới hoặc một ly mỗi ngày hoặc ít hơn đối với nữ giới
- Thuốc làm tăng huyết áp
Một số chất và thuốc kể cả thuốc không kê toa (OTC) và thuốc theo toa,có liên quan đến việc tăng huyết áp, chẳng hạn như:
- Rượu bia
- Thuốc amphetamine, chẳng hạn như Adderall (muối amphetamine hỗn hợp)
- Các chất ma túy bất hợp pháp như thuốc lắc và cocaine
- Một số thuốc chống trầm cảm, chẳng hạn như Wellbutrin (
bupropion) và Effexor XR (
venlafaxine)
- Chất caffeine
- Corticosteroid (hormone steroid được sử dụng để điều trị một số t́nh trạng bị viêm)
- Một số loại thuốc giảm cân, chẳng hạn như Adipex (
phentermine)
- Estrogen, bao gồm thuốc tránh thai
- Thuốc ức chế miễn dịch (thuốc ngăn chặn một số bộ phận của hệ thống miễn dịch), chẳng hạn như
cyclosporine
- Thuốc trị cảm lạnh và ho không kê toa có chứa thuốc thông mũi dạng uống như pseudoephedrine (ví dụ:
Sudafed)
- Một số loại thuốc điều trị chứng đau nửa đầu, chẳng hạn như
triptan
- Nicotin
- Thuốc chống viêm không steroid (
NSAID)
- Testosterone
Đây không phải là danh sách đầy đủ các chất và thuốc có thể làm gia tăng huyết áp của bạn. Hăy tham khảo ư kiến bác sĩ để biết thêm thông tin và lời khuyên y tế.
Tóm tắt
Một số loại thuốc điều trị huyết áp không c̣n được khuyến cáo là phương pháp điều trị đầu tay do hiệu quả hạn chế hoặc tác dụng phụ. Ví dụ, thuốc chẹn alpha, thuốc chủ vận alpha-2 và thuốc giăn mạch thường không được ưu tiên là lựa chọn đầu tiên để hạ huyết áp v́ chúng có thể có tác dụng điều trị khá ít ỏi hoặc gây ra tác dụng phụ như chóng mặt, mệt mỏi hoặc các vấn đề về tim mạch.
Các hướng dẫn khuyến cáo thuốc lợi tiểu
thiazide, thuốc chẹn kênh canxi, thuốc ức chế ACE hoặc ARB là phương pháp điều trị đầu tay. Các công ty bảo hiểm sức khỏe sẽ chọn lựa phương án tốt nhất dựa trên cân nhắc của từng cá nhân. Thay đổi lối sống, chẳng hạn như chế độ ăn uống, tập thể dục và giảm cân (nếu cần), cũng có thể giúp kiểm soát huyết áp cao.
Đọc bài viết gốc trên Verywell Health:
-
https://www.msn.com/en-us/health/oth...ed/ar-AA1BRQH3
