Các nhà khoa học phát hiện dấu hiệu của sự sống trên ngoại hành tinh K2-18 b

[miro1510]

Ngày 17/4, theo CNN và Reuters, một nhóm nhà thiên văn học quốc tế đã phát hiện dấu hiệu hóa học trong bầu khí quyển của ngoại hành tinh K2-18 b nhờ dữ liệu từ Kính viễn vọng Không gian James Webb (JWST).

Hình ảnh minh họa. Ảnh: AFP/TTXVN

Phát hiện này được đánh giá là chỉ dấu sinh học tiềm năng rõ rệt nhất từng ghi nhận ngoài hệ Mặt trời, đánh dấu bước tiến quan trọng trong hành trình tìm kiếm sự sống ngoài Trái Đất.

Phân tích quang phổ cho thấy sự hiện diện của hai hợp chất hữu cơ dimethyl sulfide (DMS) và dimethyl disulfide (DMDS) - các phân tử trên Trái Đất chỉ được tạo ra thông qua hoạt động sinh học, chủ yếu từ vi sinh vật biển như phiêu sinh thực vật. Đây là lần đầu tiên những hợp chất này được phát hiện với độ tin cậy cao trong khí quyển của một ngoại hành tinh. Tuy nhiên, các nhà khoa học nhấn mạnh rằng đây mới chỉ là một chỉ dấu sinh học tiềm năng, chưa thể được coi là bằng chứng xác thực cho sự tồn tại của sự sống ngoài Trái Đất.

Ngoại hành tinh K2-18 b nằm cách Trái Đất khoảng 124 năm ánh sáng, thuộc chòm sao Sư Tử (Leo) - một nhóm sao có thể quan sát được trên bầu trời đêm. Hành tinh này có khối lượng lớn gấp khoảng 8,6 lần và đường kính lớn hơn Trái Đất khoảng 2,6 lần. K2-18 b quay quanh một ngôi sao lùn đỏ trong vùng được gọi là "vùng có thể sinh sống" - khu vực có điều kiện nhiệt độ cho phép nước tồn tại ở dạng lỏng trên bề mặt hành tinh.

K2-18 b được xếp vào nhóm hành tinh hycean - những thế giới được bao phủ bởi đại dương nước lỏng bên dưới lớp khí quyển giàu hydro, được đánh giá là môi trường tiềm năng hỗ trợ sự sống vi sinh vật. Trong các quan sát trước đây, kính viễn vọng James Webb cũng đã phát hiện sự hiện diện của khí methane và carbon dioxide trong khí quyển K2-18 b - các hợp chất hữu cơ thường gắn liền với quá trình sinh học trên Trái Đất.

Nhà vật lý thiên văn Nikku Madhusudhan thuộc Đại học Cambridge, tác giả chính của nghiên cứu đăng trên tạp chí Astrophysical Journal Letters, cho biết xác suất thống kê phát hiện hai hợp chất DMS và DMDS trong khí quyển K2-18 b lên tới 99,7%. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh cần tiếp tục các quan sát lặp lại và phân tích độc lập để xác thực tín hiệu, đồng thời loại trừ khả năng các hợp chất này được hình thành từ những cơ chế hóa học không liên quan đến hoạt động sinh học.

Theo ông Madhusudhan, nồng độ DMS và DMDS phát hiện trên K2-18 b cao hơn hàng nghìn lần so với Trái Đất và hiện chưa có mô hình phi sinh học nào lý giải được sự hiện diện của chúng trong điều kiện khí quyển như vậy.

Dữ liệu được JWST thu thập thông qua kỹ thuật quang phổ truyền qua - phương pháp phân tích sự thay đổi của phổ ánh sáng khi hành tinh di chuyển qua phía trước ngôi sao chủ theo góc nhìn từ Trái Đất. Các thiết bị NIRISS và NIRSpec trên kính viễn vọng đã ghi nhận các tín hiệu đặc trưng cho sự hiện diện của các phân tử như methane, carbon dioxide và DMS trong bầu khí quyển của hành tinh.

K2-18 b thuộc nhóm hành tinh "sub-Neptune", tức là có kích thước lớn hơn Trái Đất nhưng nhỏ hơn Sao Hải Vương. Đây là loại hành tinh ngoài hệ Mặt trời được phát hiện phổ biến nhất kể từ thập niên 1990.

Ông Nikku Madhusudhan cho rằng việc phát hiện dấu hiệu sinh học trên K2-18 b là một cột mốc quan trọng trong lĩnh vực sinh học vũ trụ. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng việc xác định sự sống ngoài Trái Đất cần dựa trên bằng chứng nhất quán, được lặp lại và kiểm chứng bởi các thiết bị cũng như mô hình khoa học độc lập.