Phong cách quản lý tự luyến của tổng thống là nguyên nhân gây ra tình trạng đấu đá nội bộ
Khoảng cách thường có thể mang lại tầm nhìn rõ ràng. Khi Washington hiện đang ám ảnh về những cuộc đấu đá được báo cáo giữa cánh tay phải của Trump là Elon Musk (người giữ một vị trí mơ hồ hướng dẫn Bộ Hiệu quả Chính phủ, hay DOGE) và các thành viên nội các như Marco Rubio, thì góc nhìn sáng suốt nhất về tình hình hỗn loạn hiện tại đến từ nước Pháp xa xôi. Tiến sĩ Claude Malhuret, một thành viên của Thượng viện Pháp, thường không phải là người có xu hướng trút những lời cay đắng về chính trị Hoa Kỳ. Chính trị của ông hoàn toàn trung hữu và theo chủ nghĩa Đại Tây Dương, hướng đến việc giữ cho lục địa thống nhất dưới sự lãnh đạo của NATO và Liên minh Châu Âu và hướng về Hoa Kỳ. Nhưng giống như nhiều người theo chủ nghĩa Đại Tây Dương truyền thống, ông đã trở nên vô cùng bi quan về độ tin cậy của Hoa Kỳ với tư cách là một đồng minh trong thời đại của Donald Trump.
Vào ngày 4 tháng 3, Malhuret đã có bài phát biểu gây chú ý khi ông than thở rằng "Washington đã trở thành triều đình của Nero: một hoàng đế thích gây hấn, những cận thần ngoan ngoãn và một gã hề dùng ketamine được giao nhiệm vụ thanh trừng bộ máy công quyền." "Gã hề dùng ketamine" là một lời chỉ trích không hay ho gì đối với Musk, người đã sử dụng (hoặc lạm dụng) các loại thuốc bất hợp pháp—bao gồm LSD, cocaine, thuốc lắc và nấm, cũng như ketamine—được các hãng thông tấn uy tín như The Wall Street Journal đưa tin .
Lời than vãn sâu rộng của Malhuret cung cấp một khuôn khổ hữu ích vì nó xác định nguồn gốc của vấn đề xuất phát trực tiếp từ vị hoàng đế điên (Trump giống Nero) với vai trò đồng lõa thứ yếu do đám tay sai của ông ta và Musk điên cuồng thủ vai.
Khi một chính phủ đi chệch hướng, có một truyền thống lâu đời giữa những người phục tùng quyền lực là đổ lỗi cho các cố vấn, những người dễ dàng và hữu ích trở thành vật tế thần. Câu tục ngữ Nga "giá như Sa hoàng biết" đã nắm bắt được tâm lý này. Nhưng như nhà kinh tế học Brad DeLong thích nói , "người Cossack làm việc cho Sa hoàng". Nói cách khác, người chịu trách nhiệm cho những hành vi sai trái là người đứng đầu, người thường sử dụng những tay sai dường như không thể kiểm soát được như người Cossack làm lá chắn cho chính sách của riêng mình.
Musk chắc chắn là một sự xao lãng lý tưởng, đi theo truyền thống của những cận thần nổi tiếng như Thomas Cromwell (người đã phát triển thịnh vượng dưới thời vua Anh Henry VIII). Nhưng mặc dù Cromwell có quyền lực như một cố vấn, ông vẫn phục vụ dưới sự chịu đựng của nhà vua—và, giống như nhiều cận thần khác, cuối cùng ông thấy mình bị loại bỏ và bị xử tử.
Thậm chí còn hơn cả Trump, ông trùm công nghệ dường như là người ngoài cuộc của Washington (mặc dù thực tế là các công ty chủ chốt của ông như Tesla và SpaceX đã được hưởng lợi từ hơn 38 tỷ đô la tiền hào phóng của chính phủ). Vị trí mờ ám của Musk tại DOGE là hoàn hảo cho một nhân vật quan trọng phát triển mạnh trong bóng tối của quyền lực; cơ quan mà ông đứng đầu chưa được Quốc hội ủy quyền mà tồn tại theo sắc lệnh của tổng thống. Được giao nhiệm vụ rộng rãi là loại bỏ tình trạng kém hiệu quả được cho là, cơ quan này đã trở thành một chính phủ trong chính phủ, với Musk được hưởng - và thực hiện - các quyền hạn của một siêu thành viên nội các (có quyền hành pháp không chỉ đối với một bộ mà trên thực tế là tất cả) mà không có bất kỳ nhiệm vụ hiến định hay pháp lý nào. Điều này đã gây ra một cuộc khủng hoảng hiến pháp, với nhiều tòa án - bao gồm cả Tòa án Tối cao gần đây - quyết định rằng DOGE đã vượt quá luật pháp.
Chính phủ ngầm của Musk cũng đang gây ra sự phản kháng từ chính nội các của Trump. Vào thứ sáu, một báo cáo gây chấn động của tờ New York Times đã nêu chi tiết về một cuộc họp nội các căng thẳng gần đây, nơi Musk không chỉ đấu khẩu với Rubio mà còn với Bộ trưởng Giao thông Sean Duffy. Cuộc họp rõ ràng được thiết kế để các thành viên nội các bày tỏ sự bất bình của họ đối với Musk, người đã xoa dịu sở thích của Trump về thời trang nam giới truyền thống (mặc dù hiếm khi thanh lịch) bằng cách mặc một bộ vest thay vì áo phông và quần jean thông thường của mình. Theo tờ Times , cuộc tranh luận với Rubio diễn ra như sau:
Ngồi chéo đối diện, bên kia chiếc bàn gỗ gụ hình elip, Elon Musk đang buông lời chỉ trích ông Rubio, cáo buộc ông này không cắt giảm nhân viên của mình.
Ông Musk nói với ông Rubio rằng "ông chẳng sa thải ai cả", rồi khinh thường nói thêm rằng có lẽ người duy nhất ông sa thải là một nhân viên thuộc Bộ Hiệu quả Chính phủ của ông Musk.
Ông Rubio đã tức giận riêng với ông Musk trong nhiều tuần, kể từ khi nhóm của ông đóng cửa toàn bộ một cơ quan được cho là do ông Rubio kiểm soát: Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ. Nhưng, trong cuộc họp nội các bất thường vào thứ năm trước Tổng thống Trump và khoảng 20 người khác—chi tiết chưa được báo cáo trước đó—ông Rubio đã trút hết nỗi bất bình của mình.
Ông Musk đã không trung thực, ông Rubio nói. Còn hơn 1.500 viên chức Bộ Ngoại giao đã nghỉ hưu sớm trong các vụ mua lại thì sao? Họ không được tính là bị sa thải sao? Ông hỏi một cách mỉa mai rằng liệu ông Musk có muốn ông thuê lại tất cả những người đó chỉ để ông có thể làm trò sa thải họ một lần nữa không. Sau đó, ông trình bày các kế hoạch chi tiết của mình để tổ chức lại Bộ Ngoại giao.
Musk chỉ trích Rubio là một nhà quản lý nông cạn, chỉ giỏi trên truyền hình nhưng lại kém các kỹ năng khác trong khi Rubio nhấn mạnh vào hành vi thất thường của Musk.
Cuộc cãi vã cho phép Trump đóng vai trò là người gìn giữ hòa bình. “Ông Rubio có rất nhiều việc phải giải quyết, tổng thống nói,” tờ New York Times đưa tin. “Ông ấy rất bận rộn, ông ấy luôn đi công tác và xuất hiện trên TV, và ông ấy có một cơ quan để điều hành. Vì vậy, mọi người chỉ cần cùng nhau làm việc.” Bình luận có phần hạ thấp này phù hợp với những bình luận của Trump trong bài phát biểu trước Quốc hội vào thứ Ba, khi ông nói rằng Rubio đã có một công việc khó khăn và nói thêm , “Chúc may mắn, Marco.”
Cuộc họp nội các này cũng có cuộc trao đổi giữa Musk và Sean Duffy, thậm chí còn đáng báo động hơn khi xét đến tình hình an toàn giao thông bấp bênh ở Mỹ:
Chỉ vài phút trước khi xảy ra vụ nổ với ông Rubio, ông Musk và bộ trưởng giao thông Sean Duffy đã trao đổi qua lại về tình trạng thiết bị theo dõi máy bay của Cục Hàng không Liên bang và loại sửa chữa nào cần thiết. Howard Lutnick, bộ trưởng thương mại, đã vào cuộc để ủng hộ ông Musk.
Ông Duffy cho biết đội ngũ nhân viên trẻ của nhóm ông Musk đang cố gắng sa thải các kiểm soát viên không lưu. Tôi phải làm gì đây? Ông Duffy nói. Tôi phải giải quyết nhiều vụ tai nạn máy bay ngay bây giờ, và người của anh muốn tôi sa thải các kiểm soát viên không lưu sao?
Sau khi Duffy và Musk tranh cãi qua lại về việc sa thải các kiểm soát viên không lưu, những người đã được thuê lại, Trump đã can thiệp bằng một gợi ý kỳ lạ và vô ích: "Cuộc trao đổi kết thúc với việc ông Trump nói với ông Duffy rằng ông phải thuê những người từ MIT làm kiểm soát viên không lưu." Trump nói thêm rằng những kiểm soát viên không lưu mới này phải là "thiên tài".
Nếu nội các của Trump là một rạp xiếc, lỗi không nằm ở Musk—hay bất kỳ chú hề nào khác—mà là ở người điều hành rạp xiếc, Trump. Ông ta điều hành nội các của mình theo cùng cách mà ông ta điều hành các doanh nghiệp thất bại của mình như Trump Casinos và Trump University: như một cái hố rắn nơi các nhà quản lý cạnh tranh phải đấu đá lẫn nhau để làm hài lòng ông chủ. Trump là một kẻ tự luyến cố hữu, và đây là cách quản lý tự nhiên của ông ta.
Năm 2016, trong chiến dịch tranh cử tổng thống đầu tiên của Trump, AP đã đưa tin, "Khi Donald Trump mua lại một cặp sòng bạc ở Atlantic City vào giữa những năm 1980, ông đã kích động các nhà quản lý của mình chống lại nhau trong một cuộc cạnh tranh khốc liệt về mọi thứ, từ việc đặt chỗ cho các nghệ sĩ giải trí đến thu hút những người đánh bạc lớn". Musk là một vấn đề - nhưng chỉ vì Trump là một vấn đề lớn hơn nhiều. Vào một thời điểm nào đó, như nhiều người theo chủ nghĩa tự do vui mừng hy vọng, Trump có thể sẽ chán Musk, như Henry VIII đã chán Thomas Cromwell. Nhưng điều đó sẽ chỉ có nghĩa là triều đình của vị vua điên sẽ có thêm một gã hề mới, chứ không phải bất kỳ vấn đề thực sự nào sẽ được giải quyết. Cuộc đấu đá nội bộ trong nội các sẽ tiếp tục vì đó là cách Trump điều hành chương trình.
Theo Jeet Heer
Jeet Heer là phóng viên chuyên mục quốc gia của The Nation và là người dẫn chương trình podcast hàng tuần của Nation , The Time of Monsters . Ông cũng là người viết chuyên mục hàng tháng “ Morbid Symptoms ”. Là tác giả của In Love with Art: Francoise Mouly's Adventures in Comics with Art Spiegelman (2013) và Sweet Lechery: Reviews, Essays and Profiles (2014), Heer đã viết cho nhiều ấn phẩm, bao gồm The New Yorker , The Paris Review , Virginia Quarterly Review , The American Prospect , The Guardian , The New Republic và The Boston Globe .
