Trong bài phát biểu đầu tiên trước Quốc hội Mỹ hôm 4/3, Tổng thống Donald Trump ch́m đắm trong tiếng vỗ tay từ đảng Cộng ḥa trong khi vấp phải làn sóng phản đối từ đảng Dân chủ.
CNN nhận định bài phát biểu đầu tiên của Tổng thống Donald Trump trước Quốc hội kể từ khi trở lại nắm quyền vừa đánh dấu chiến thắng sau 43 ngày tại nhiệm, vừa là lời giải thích cho những ǵ ông đă làm với nước Mỹ thời gian gần đây.
Ông Trump tuyên bố chính quyền “mới chỉ bắt đầu", khi những nỗ lực cắt giảm quy mô lực lượng lao động liên bang, tái định h́nh chính sách đối ngoại và đẩy leo thang cuộc chiến thương mại là sự khởi đầu của "những ngày ly kỳ nhất trong lịch sử đất nước chúng ta".
"Nước Mỹ đă trở lại", ông mở đầu bài phát biểu đầu tiên trong nhiệm kỳ thứ 2, và cũng là bài phát biểu trước Quốc hội của tổng thống dài nhất trong lịch sử nước Mỹ hiện đại, kéo dài 1 giờ 40 phút.
Từ thuế quan, tinh giản chính phủ tới đối ngoại, ông Trump đă có những bước đi chóng mặt và mạnh mẽ tới mức chọc tức đảng Dân chủ và một số đảng viên Cộng ḥa hoài nghi, trong khi nhiều nước nháo nhào t́m cách phản ứng.
CNBC News đă liệt kê 5 điểm chính trong bài phát biểu, và dự đoán cách những ư tưởng xuất hiện trong bài phát biểu này sẽ định h́nh đường lối Nhà Trắng trong năm 2025.
Thuế quan
Ông Trump lên tiếng bảo vệ mức thuế quan 25% áp dụng với các sản phẩm từ Mexico và Canada nhập khẩu vào Mỹ, có hiệu lực từ ngày 4/3. Vị tổng thống khẳng định "giờ đến lượt chúng ta", nhấn mạnh thuế quan là "để bảo vệ linh hồn của đất nước".
"Thật không công bằng", ông Trump nói giữa lúc nhiều đảng viên Cộng ḥa đứng lên hoan nghênh mức thuế quan mới.
Ông Trump nhận được sự ủng hộ nhiệt thành từ đảng Cộng ḥa trong lần đầu phát biểu trước Quốc hội Mỹ sau khi nhậm chức. Ảnh: Reuters.
CNBC nhận định áp đặt thuế quan là dấu hiệu cho thấy ông Trump đang xoay chuyển đảng Cộng ḥa theo truyền thống ủng hộ thương mại tự do, dẫu có một số lo lắng trong nội bộ đảng về tác động của thuế quan với giá cả và nền kinh tế.
"Sẽ có một chút xáo trộn. Nhưng chúng ta sẽ ổn", ông Trump nói thêm.
Quyết định áp thuế quan khiến cổ phiếu lao dốc vào ngày 4/3. Một số đảng viên Dân chủ đă hét lên "Thị trường chứng khoán!" khi ông Trump phát biểu.
Ngoài ra, ông Trump cũng hứa hẹn phục hồi nền kinh tế và đổ lỗi cho người tiền nhiệm Joe Biden trong một số vấn đề như lạm phát và giá trứng.
"Chúng ta thừa hưởng, từ chính quyền trước, thảm họa kinh tế và cơn ác mộng lạm phát", ông Trump cáo buộc.
Phác thảo chương tŕnh nghị sự chính sách
Ông Trump dành nhiều thời gian cho các vấn đề từ vận động viên chuyển giới tới hoạt động của Ban Hiệu quả Chính phủ (DOGE).
Nhắc tới cuộc chiến văn hóa, ông Trump chỉ trích dữ dội quyền của người chuyển giới, đại từ “them” và các chương tŕnh đa dạng, công bằng và ḥa nhập. Vị tổng thống đề cập tới chiến dịch đàn áp người di cư bất hợp pháp, đồng thời chế giễu người tiền nhiệm v́ áp đặt “các chính sách biên giới mở điên rồ và nguy hiểm”.
“Sự thức tỉnh (woke) không hề tốt đẹp. Giờ đây nó đă biến mất”, ông nói.
Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất Quốc hội Mỹ phải giải quyết trong năm nay là dự luật thuế và chi tiêu, do đó ông Trump đă phác thảo những ưu tiên.
Ông Trump nhắc lại lời kêu gọi cắt giảm thuế và một số cam kết về thuế trong chiến dịch tranh cử, cụ thể là xóa bỏ thuế với tiền boa và tiền làm thêm giờ.
Đảng Cộng ḥa tại Quốc hội đang vật lộn với tính khả thi của những đề xuất này giữa lúc họ t́m cách thông qua một dự luật lớn nhằm thúc đẩy nội dung cốt lơi trong chương tŕnh nghị sự của ông Trump. Họ vẫn đang t́m chỗ cho hàng ngh́n tỷ USD tiền giảm thuế mà ông chủ Nhà Trắng mong muốn.
Vị tổng thống cũng kêu gọi băi bỏ Đạo luật Khoa học và Chips, một đạo luật lưỡng đảng được Thượng viện thông qua với tỷ lệ 64-33 và được ông Biden kư vào năm 2022.
"Chúng ta nên băi bỏ Đạo luật Chip", ông Trump ám chỉ đến luật đầu tư vào nghiên cứu trong nước và sản xuất chất bán dẫn.
Đảng Dân chủ la ó, vẫy biểu ngữ và ngắt lời
Chỉ vài phút sau khi bài phát biểu của ông Trump bắt đầu, Hạ nghị sĩ Al Green đă ngắt lời và hét lên: "Ông không có nhiệm vụ cắt giảm Medicaid". Ông Green đă được mời ra ngoài sau khi từ chối yên lặng.
Có những tiếng la ó khác từ phía đảng Dân chủ trong suốt bài phát biểu. Trong một thời điểm, một số đảng viên Dân chủ rời pḥng để thể hiện sự phản đối.
Một số thành viên đảng Dân chủ giơ biểu ngữ, một số quay lưng cùng chiếc áo với thông điệp thể hiện sự phản đối khi ông Trump phát biểu. Ảnh: Reuters.
Không chỉ vậy, một nhóm Hạ nghị sĩ c̣n vẫy những tấm biển như "Cứu Medicaid" hay "Bảo vệ cựu chiến binh". Hạ nghị sĩ Rashida Tlaib từ Michigan đă mang theo một tấm bảng trắng và viết nhiều thông điệp khác nhau trong suốt bài phát biểu, như "Không có vua" hay "Dối trá".
Một số người bật cười lớn khi ông Trump nói kỷ nguyên cai trị của "những quan chức không được bầu" đă kết thúc. Họ chỉ vào tỷ phú Elon Musk, người cũng ngồi trong khán pḥng.
Dẫu vậy, ông Trump lại không ngần ngại ca ngợi nỗ lực của ông Musk: "Ông ấy đang làm việc rất chăm chỉ". Vị tổng thống khiêu khích đảng Dân chủ: "Mọi người ở đây đều đánh giá cao điều đó. Tôi tin rằng họ (chỉ tay về phía đảng Dân chủ) không muốn công nhận điều này".
Một số đảng viên hoàn toàn bỏ qua bài phát biểu đầu tiên của ông Trump, như Thượng nghị sĩ Chris Murphy và Thượng nghị sĩ Patty Murray, Phó chủ tịch Ủy ban Tài chính.
Ba lănh đạo hàng đầu của đảng Dân chủ trong mỗi viện của Quốc hội Mỹ đều tham dự. Tuy nhiên, họ, giống hầu hết thành viên đảng, ngồi im lặng và lắng nghe mà không làm gián đoạn bài phát biểu của tổng thống.
Đắm ḿnh trong sự tán dương của đảng Cộng ḥa
Đă nhiều tháng trôi qua kể từ khi ông Trump xuất hiện trước đám đông như trong các buổi vận động tranh cử. Tuy nhiên, ông vẫn nhận được sự chào đón như một người hùng và sự hoan nghênh nhiệt liệt từ đảng Cộng ḥa tại Điện Capitol, những người thường xuyên đứng dậy để vỗ tay tán thưởng.
Khi ông Trump nói ḿnh đang tiến hành "cuộc đàn áp biên giới và nhập cư sâu rộng nhất trong lịch sử Mỹ" và tự khen ngợi những quyết định của ḿnh, phe Cộng ḥa đồng thanh hô vang: "Trump! Trump! Trump!”.
Ông Trump cũng không ch́a cành ô liu nào cho đối phương, thay vào đó, ông chỉ trích đảng Dân chủ ngay từ đầu bài phát biểu. Không chỉ nói ông Biden là "tổng thống Mỹ tệ nhất trong lịch sử", ông Trump gọi đảng Dân chủ là "những kẻ điên cuồng cực đoan cánh tả" yếu kém trong xử lư tội phạm.
Đáp lại, một số đảng viên Dân chủ hét lên: "Ngày 6 tháng 1!", ám chỉ đến lệnh ân xá của ông Trump với những người xông vào Điện Capitol, trong đó có cá nhân từng tấn công cảnh sát.
Ukraine, Kênh đào Panama và Greenland
Trong bài phát biểu, ông Trump than thở về hàng tỷ USD mà Mỹ chi ra hỗ trợ Ukraine trong xung đột với Nga, khiến một số đảng viên Dân chủ ủng hộ viện trợ quân sự và kinh tế vỗ tay theo cách mỉa mai. "Quư vị muốn tiếp tục thêm 5 năm nữa sao?", ông Trump hỏi.
Vị tổng thống cũng tiếp tục kêu gọi đưa Kênh đào Panama và Greenland vào quyền kiểm soát của Mỹ.
"Chúng ta không trao cho Trung Quốc. Chúng ta đă trao cho Panama. Chúng ta sẽ lấy lại", ông Trump nói về Kênh đào Panama.
"Chúng ta cần Greenland v́ an ninh quốc gia và an ninh quốc tế", tổng thống tiếp tục, đồng thời gọi đó là "vùng đất rất, rất rộng lớn".
"Bằng cách này hay cách khác, chúng ta sẽ có được nó", ông nói, trong khi nghị viên đảng Cộng ḥa vỗ tay và cười.
VietBF@sưu tập
