Chương trình thẻ vàng 5 triệu USD của Tổng thống Trump mở ra con đường mới để nhập cư hợp pháp vào Mỹ, nhưng làm dấy lên nhiều hoài nghi, tranh cãi.
Tổng thống Donald Trump tối 25/2 thông báo sẽ khởi động chương trình thị thực mới để nhập cư Mỹ gọi là "thẻ vàng" với giá 5 triệu USD trong hai tuần tới.
"Chúng tôi sẽ bán loại thẻ vàng. Chúng ta đã có thẻ xanh, giờ đây sẽ có thêm thẻ vàng", ông Trump nói tại Nhà Trắng, nhắc đến thẻ thường trú cho phép người sở hữu có thể sống và làm việc lâu dài tại Mỹ. "Thẻ vàng sẽ mang lại cho người sở hữu quyền lợi như thẻ xanh, kèm theo một lộ trình để trở thành công dân Mỹ".
Về người mua thẻ vàng, ông Trump cho biết "họ giàu có, thành công, chi tiêu nhiều tiền, đóng nhiều thuế và tuyển dụng nhiều lao động". Ông chủ Nhà Trắng tin chương trình "sẽ cực kỳ thành công", nhưng giới quan sát hoài nghi về tính hiệu quả của kế hoạch.
Tổng thống Donald Trump phát biểu tại Nhà Trắng ngày 24/2. Ảnh: AFP
Hiện chưa rõ quy mô cụ thể và cách thức triển khai chương trình thẻ vàng. Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick nói Mỹ sẽ sàng lọc người muốn mua thẻ vàng để đảm bảo họ là "những công dân toàn cầu tuyệt vời, đẳng cấp thế giới". Số lượng thẻ vàng dường như cũng không có giới hạn.
"Nếu bán 10 triệu thẻ vàng, tổng nguồn thu là 50.000 tỷ USD. Chúng ta đang có nợ công 35.000 tỷ USD. Như vậy thì quá tốt, hãy chờ xem", ông Trump nói.
Theo Bộ trưởng Lutnick, chương trình thẻ vàng sẽ khắc phục một số vấn đề trong chương trình đầu tư định cư EB-5. EB-5 được quốc hội Mỹ triển khai từ năm 1990 nhằm "thúc đẩy kinh tế bằng việc nhà đầu tư nước ngoài rót vốn và tạo thêm việc làm" ở Mỹ, theo thông tin trên website Cơ quan về quốc tịch và nhập cư Mỹ (USCIS).
Visa EB-5 yêu cầu người nước ngoài cần đầu tư 1,05 triệu USD vào Mỹ, hoặc 800.000 USD vào vùng chỉ định, nơi thường có tỷ lệ thất nghiệp cao, và tạo ít nhất 10 việc làm toàn thời gian để được cấp thẻ xanh. Bộ Ngoại giao Mỹ giới hạn cấp 10.000 thẻ xanh diện EB-5 một năm, 30% dành cho vùng chỉ định.
Thời gian chờ thẻ xanh lên đến nhiều tháng hoặc nhiều năm, người sở hữu thẻ có thể xin cấp quốc tịch Mỹ. Các nghị sĩ Mỹ năm 2021 lo ngại EB-5 tạo điều kiện cho hoạt động rửa tiền và để lọt những cá nhân đe dọa an ninh quốc gia Mỹ. Năm 2022, Mỹ thông qua chỉnh sửa siết chặt tiêu chí trong EB-5, hiệu lực đến tháng 9/2027.
Bộ trưởng Lutnick chỉ trích EB-5 "chứa đầy sự vô nghĩa, bịa đặt và gian lận". Ông thêm rằng để thẻ vàng thay thế EB-5, chương trình mới sẽ cần quốc hội Mỹ chấp thuận, bởi EB-5 được thiết lập dựa trên một đạo luật được nhánh lập pháp thông qua.
Dominic Volek, trưởng bộ phận khách hàng cá nhân tại Henley & Partners, cho biết điện thoại tại công ty tư vấn nhập cư này "đổ chuông liên tục" sau khi ông Trump thông báo về chương trình thẻ vàng. Các cuộc gọi chủ yếu từ khách hàng muốn đẩy nhanh thủ tục EB-5, do lo ngại chương trình bị gián đoạn khi thẻ vàng được áp dụng.
"Sự quan tâm dành cho thẻ vàng lúc này chưa nhiều, tôi cho là do chưa rõ khuôn khổ pháp lý hay cách triển khai chính sách này... Mọi thứ vẫn còn mơ hồ", Volek nói.
Một yếu tố nữa có thể khiến các nhà đầu tư giàu có cảm thấy thẻ vàng không hấp dẫn là chính sách đánh thuế thu nhập của Mỹ. Mỹ đánh thuế thu nhập với mọi công dân Mỹ, dù họ ở đâu và có tài sản thế nào, điều sẽ được áp dụng với người mua thẻ vàng và nhập tịch Mỹ.
"Tôi không tin đề xuất hiện tại của Tổng thống sẽ có tác động lớn, bởi việc nhận thẻ xanh tại Mỹ vốn không khó nếu ứng viên đáp ứng các tiêu chí", triệu phú Bassim Haida nói với Reuters. "Thật vô nghĩa khi chi 5 triệu USD cho thẻ vàng và rồi thu nhập toàn cầu của bạn phải chịu thuế".
Với giá 5 triệu USD, đây sẽ là thị thực vàng đắt đỏ nhất thế giới, Kristin Surak, phó giáo sư về xã hội học chính trị tại Trường Kinh tế London, Anh, nói với Al Jazeera. "Nhưng vẫn sẽ có nhu cầu nếu thẻ vàng cung cấp lộ trình trơn tru, nhanh gọn để trở thành công dân Mỹ".
Theo Henley & Partners, đầu tư định cư là chương trình phổ biến trên thế giới, với hơn 100 quốc gia đang triển khai. Một số nước có chính sách thị thực vàng, cho phép nhận quốc tịch với khoản đầu tư nhất định. Trong khi đó, những người chỉ trích cho rằng chính sách tạo ra hệ thống phân cấp, ưu tiên cho người giàu, và thúc đẩy tham nhũng, rửa tiền, tạo ra mối đe dọa an ninh.
Kế hoạch thẻ vàng của ông Trump cũng dấy lên tranh cãi và lo ngại tương tự. Dan Stein, chủ tịch nhóm bảo thủ về nhập cư FAIR, cảnh báo đề xuất của ông Trump tạo ra nhiều lo ngại liên quan lừa đảo và an ninh quốc gia.
Một quan chức Nhà Trắng ngày 26/2 nói với NBC News rằng tiêu chí của chương trình thẻ vàng sẽ tương tự EB-5. Quan chức này hứa hẹn về một quy trình "nghiêm ngặt", tập trung vào vấn đề an ninh quốc gia và tiền án, không theo dõi hay thẩm tra quan điểm chính trị của ứng viên.
Saman Nasseri, luật sư về nhập cư tại San Diego, bang California, tin chính sách thẻ vàng của ông Trump khả thi, bởi nó có cơ chế như EB-5. "Thẻ vàng chỉ mở rộng EB-5, đưa những doanh nghiệp lớn hơn, người giàu hơn đến Mỹ", ông Nasseri nói.
Anthony Esposito, CEO quỹ đầu tư Island Capital Investments, chung quan điểm. Ông tin chính quyền Tổng thống Trump sẽ có quy trình sàng lọc ứng viên phù hợp dựa trên tiểu sử và nền tảng kinh tế của họ.
"Mỹ là quốc gia vĩ đại nhất, nền kinh tế lớn nhất thế giới", Esposito nói. "Đây mới chỉ là một cách đơn giản để sàng lọc và mời gọi, thiết lập những quan hệ đôi bên cùng có lợi giữa Mỹ, kinh tế Mỹ với những người sở hữu thẻ vàng".
VietBF@sưu tập
