|
Sử Triều Nghĩa là con trai cả của Sử Tư Minh. Năm 761, ông thực hiện cuộc chính biến để giết cha và đoạt ngôi hoàng đế Đại Yên. Tuy nhiên, chỉ 3 năm sau, Sử Triều Nghĩa đã bị dồn đến mức phải tự vẫn trong rừng.
Sử Triều Nghĩa vốn là tướng dưới quyền cha (Sư Tử Minh) trong những năm chinh chiến. Ông được mô tả là người tính tình nghiêm cẩn, rất thương yêu tướng sĩ nên được lòng người.
Năm 758, Sử Tư Minh do bất bình với một vụ mưu sát không thành của nhà Đường với mình, một lần nữa lại nổi dậy chống triều đình nhà Đường và cứu viện cho An Khánh Tự, người đang bị quân Đường bao vây ở Nghiệp thành. Vào mùa xuân năm 759, Sử Tư Minh đã đánh bại quân Đường đang bao vây Nghiệp thành và sau đó giết chết An Khánh Tự về tội giết cha (An Lộc Sơn). Sau đó, Sử Triều Nghĩa được cử trấn thủ Nghiệp thành. Cuối năm đó, khi Sử Tư Minh xưng làm Hoàng đế Đại Yên ở Phạm Dương, Sử Triều Nghĩa được phong làm Hoài vương.
Năm 761, sau khi đánh bại danh tướng nhà Đường là Lý Quang Bật ở Mang Sơn, Sử Tư Minh mang quân Yên tiến về phía tây nhằm đánh kinh đô Trường An của nhà Đường. Đường Túc Tông lo sợ, phải điều quân Thiểm Châu về phòng ngự cho Trường An.
Sử Triều Nghĩa làm chỉ huy tiền quân đánh Thiểm Châu, song nhiều lần bị tướng Đường là Vệ Bá Ngọc đẩy lui. Sử Tư Minh tấn công Thiểm Châu mấy lần không thắng, bèn lui về Vĩnh Ninh. Ngày 18 tháng 4,Sử Tư Minh lệnh cho Sử Triều Nghĩa phải xây dựng một pháo đào hình tam giác, lấy một ngọn đồi là 1 cạnh của thành, để dự trữ nguồn lương thảo. Vua cha hẹn rõ ngày ông phải hoàn tất.
Sử Triều Nghĩa xây xong thành nhưng chưa trát bùn, đúng lúc Sử Tư Minh đi kiểm tra, bèn quát hỏi Sử Triều Nghĩa sao chưa chát bùn vào thành. Sử Triều Nghĩa đáp rằng:
"Tướng sĩ lao động đã mệt rồi, cho họ uống nước một lúc rồi sẽ làm tiếp".
Sử Tư Minh nóng ruột, bèn sai mấy chục thủ hạ đi cùng xuống ngựa, lấy bùn trát lên tường, một chốc đã làm xong. Sử Tư Minh giận mắng Sử Triều Nghĩa:
"Đợi ta hạ được Thiểm Châu rồi sẽ dạy bảo ngươi!"
Đêm đó, các thuộc cấp của Sử Triều Nghĩa là Lạc Duyệt và Sái Văn Cảnh đã cảnh báo cho Sử Triều Nghĩa rằng ông đang lâm vào tình cảnh nguy cấp và nếu ông từ chối hành động để hạ bệ Sử Tư Minh thì họ sẽ đào thoát đến Đường. Sử Triều Nghĩa vốn đã lo về việc cha yêu Sử Triều Thanh, nay nhân việc đó, sợ bị trị tội, bèn đồng ý hành động và họ Lạc đã thuyết phục được tướng bảo vệ của Sử Tư Minh chấp thuận âm mưu này.
Thực tế, ban đầu Sử Triều Nghĩa được Sử Tư Minh lập làm thái tử, nhưng sau đó Sử Tư Minh lại yêu con nhỏ Sử Triều Thanh là con của hoàng hậu họ Tân nên có ý phế bỏ ông.
Đêm hôm đó Sử Tư Minh bèn trở dậy đi ra nhà tiêu. Lạc Duyệt dẫn 300 lính phục kích. Sử Tư Minh nghe động, bèn trèo tường nhảy ra, lấy được một con ngựa định phóng đi trốn, nhưng quân Sử Triều Nghĩa bắn theo. Sẻ Tư Minh bị trúng một phát tên ngã ngựa. Sau đó quân Sử Triều Nghĩa lao tới chém chết Sử Tư Minh.
Sử Triều Nghĩa giết cha, lại giết luôn mẹ con Tân hoàng hậu và Sử Triều Thanh, tự xưng là Yên Đế.
Lạc Dương – căn cứ của chính quyền Đại Yên - rơi vào tình trạng tàn sát nội bộ. Sử Triều Nghĩa không ngừng tàn sát người cùng cánh với Sử Triều Thanh, mấy ngàn người bị giết, không yên ổn trong một thời gian.
Sử Triều Nghĩa vốn là người khiêm nhường, sẵn sàng lắng nghe các quân sư của ông. Tuy nhiên, ông phải đối mặt với tình hình lúc này, khu vực Lạc Dương, nằm thẳng dưới quyền kiểm soát của ông, đã bị chiến tranh tàn phá, và các tướng Đại Yên khác phần lớn là những người đi theo An Lộc Sơn trước đây. Họ tự coi mình ngang hàng với Sử Tư Minh, và do vậy họ chỉ phục tùng trên danh nghĩa với Sử Triều Nghĩa. Mặc dù chính quyền Yên quản lý khắp Hà Bắc và Hà Nam – cơ nghiệp do Sử Tư Minh để lại – nhưng thực lực ngày càng suy tàn.
Sử Triều Nghĩa bắt đầu chịu một số thất bại trước các tướng của Đường, và đã thất bại trong việc tiến đánh Lộ Châu và Tống Châu. Sau khi củng cố lại lực lượng, nhà Đường quyết định ra quân chủ lực đánh Yên. Ung vương Lý Thích cùng các tướng Bộc Cố Hoài Ân, Quách Anh Nhân ra trận, có sự trợ giúp của Đăng Lý khả hãn của Hồi Cốt trợ chiến.
Tháng 10, năm 762, liên quân Đường - Hồi Cốt tổ chức tổng tấn công Sử Triều Nghĩa ở Lạc Dương. Sử Triều Nghĩa không chống cự nổi, nhanh chóng bại trận, bỏ chạy lên Hà Bắc.
Sang tháng 1 năm 763, các Tiết độ sứ nước Yên như Trương Hiến Thành, Tiết Tung, Trương Trung Chí (tức Lý Bảo Thần, Điền Thừa Tự, Lý Hoài Tiên, và Lý Bão Trung, thấy Triều Nghĩa thất thế nên từ chối yêu cầu trợ giúp của ông và lần lượt phản Yên, trở lại hàng nhà Đường. Sử Triều Nghĩa bị quân Đường truy kích, bỏ chạy hết nơi này tới nơi khác nhưng đều bị các thủ hạ phản lại không dung nạp.
Sử Triều Nghĩa không còn đường dung thân, định chạy lên phía bắc chỗ người Hề hay Khiết Đan. Trong khi chạy, Sử Triều Nghĩa bị thủ hạ cũ là Lý Hoài Tiên mới đầu hàng nhà Đường mang quân truy kích và ngăn chặn.
Sử Triều Nghĩa trốn vào khu rừng rậm ở sách Ôn Tuyền cạnh thành Thạch Đầu, vẫn bị Lý Hoài Tiên truy riết. Sử Triều Nghĩa biết không còn đường thoát, bèn treo cổ tự vẫn trong rừng. Ông ở ngôi vua Đại Yên được 3 năm, không rõ năm đó ông bao nhiêu tuổi.
Lý Hoài Tiên tìm được xác Sử Triều Nghĩa, chặt đầu mang về kinh đô Trường An dâng Đường Đại Tông. Cái chết của Sử Triều Nghĩa đồng thời đánh dấu thời điểm triều Đại Yên diệt vong sau 8 năm tồn tại (756-763).
VietBf@ sưu tập
|
|
