Theo như quyền Thư kư điều hành Erica Y Carr mới đây đă gửi một email cảm ơn nhân viên v́ đă dọn dẹp các két sắt chứa tài liệu mật và hồ sơ nhân sự tại một văn pḥng ở Washington, D.C., đồng thời yêu cầu nhân viên tại Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) đă nhận được chỉ thị tiêu hủy các tài liệu mật và hồ sơ nhân sự bằng cách xé nhỏ hoặc đốt, cũng như họ tập trung tại sảnh ṭa nhà để tham gia sự kiện tiêu hủy tài liệu kéo dài cả ngày vào thứ Ba.
Một lá cờ bên ngoài trụ sở USAID ở Washington, DC.
Yêu cầu này đă gây lo ngại trong nội bộ nhân viên và các tổ chức lao động, trong bối cảnh USAID đang bị giải thể.
Quyền Thư kư điều hành Erica Y Carr đă gửi một email cảm ơn nhân viên v́ đă dọn dẹp các két sắt chứa tài liệu mật và hồ sơ nhân sự tại một văn pḥng ở Washington, D.C., đồng thời yêu cầu họ tập trung tại sảnh ṭa nhà để tham gia sự kiện tiêu hủy tài liệu kéo dài cả ngày vào thứ Ba.
“Ưu tiên xé nhỏ tối đa số tài liệu trước, chỉ sử dụng túi đốt khi máy hủy tài liệu gặp sự cố hoặc cần nghỉ,” Carr viết trong email gửi nhân viên.
Thông thường, tài liệu đặt trong túi đốt sẽ được niêm phong và đưa đến một địa điểm bảo mật để thiêu hủy.
Email cũng yêu cầu nhân viên không nhồi nhét quá đầy túi đốt và ghi nhăn bằng bút đánh dấu vĩnh viễn với các từ “SECRET” (MẬT) và “USAID (B/IO)” – viết tắt của cục hoặc văn pḥng độc lập.
BBC đă xem bản sao của email này, thông tin cũng được CBS News đưa tin và lần đầu tiên được công bố bởi ProPublica.
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ chưa có phản hồi b́nh luận.
Hiện chưa rơ USAID có lưu trữ bản sao của các tài liệu được chỉ thị tiêu hủy hay không.
Lo ngại về tính pháp lư của việc tiêu hủy tài liệu
Nikki Gamer, người phát ngôn của Hiệp hội Dịch vụ Ngoại giao Hoa Kỳ (AFSA) – công đoàn đại diện cho nhân viên USAID – cho biết tổ chức này đă nắm được thông tin về việc nhân viên được yêu cầu tiêu hủy tài liệu.
Công đoàn bày tỏ sự lo ngại trước báo cáo này, cảnh báo rằng các tài liệu bị tiêu hủy có thể “liên quan đến các vụ kiện tụng đang diễn ra về việc chấm dứt hợp đồng nhân viên USAID và ngừng cung cấp tài trợ của cơ quan.”
Chính quyền Trump đang đối mặt với nhiều vụ kiện liên quan đến việc giải thể USAID, một kế hoạch được triển khai ngay sau khi Trump nhậm chức vào tháng 1. Các công đoàn và tổ chức khác đă đặt câu hỏi về thẩm quyền của chính quyền trong việc giải thể một cơ quan liên bang và đóng băng các quỹ do Quốc hội Hoa Kỳ phê duyệt.
AFSA nhấn mạnh rằng luật liên bang quy định tài liệu của chính phủ phải được lưu giữ v́ chúng “có vai tṛ quan trọng đối với tính minh bạch, trách nhiệm giải tŕnh và tính toàn vẹn của quy tŕnh pháp lư.”
Công đoàn cảnh báo rằng “việc tiêu hủy hồ sơ liên bang trái phép có thể kéo theo hậu quả pháp lư nghiêm trọng đối với bất kỳ ai thực hiện theo chỉ thị vi phạm luật pháp.”
Các cơ quan chính phủ đôi khi tiêu hủy tài liệu mật và các tài liệu khác, nhưng quy tŕnh này được quản lư bởi các quy định nghiêm ngặt.
Đạo luật Hồ sơ Liên bang năm 1950 quy định hướng dẫn về việc tiêu hủy tài liệu một cách hợp lư, cũng như yêu cầu lưu trữ bản sao hoặc hồ sơ điện tử.
Các chuyên gia cho rằng email của Carr thiếu một số chi tiết quan trọng thường có trong yêu cầu tiêu hủy tài liệu chính thức, khiến nhiều người lo ngại về tính hợp lệ của quy tŕnh này.
“Không có dấu hiệu nào trong email này cho thấy họ đang xem xét việc lưu trữ hợp lư hoặc thậm chí xác định rơ những tài liệu nào có thể tiêu hủy và những tài liệu nào không thể,” Kel McClanahan, Giám đốc điều hành của tổ chức National Security Counselors, nói với BBC.
McClanahan đă gửi đơn khiếu nại lên Cục Lưu trữ Quốc gia Hoa Kỳ, yêu cầu có “biện pháp ngay lập tức” để ngăn chặn việc tiêu hủy hồ sơ.
Việc mất hồ sơ nhân sự cũng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với nhân viên liên bang, đặc biệt là những người cần xác minh hoặc xử lư quyền lợi việc làm của họ.
Giải thể USAID và vai tṛ của Elon Musk
USAID là một trong những mục tiêu đầu tiên của Bộ Hiệu quả Chính phủ (Doge), được chính quyền Trump thành lập để loại bỏ những hoạt động bị cho là lăng phí và gian lận trong hệ thống quan liêu liên bang.
Tỷ phú Elon Musk hiện đang giúp lănh đạo cơ quan này.
Musk từng gọi USAID là “tà ác”, trong khi Ṭa Bạch Ốc lập luận rằng các chương tŕnh quốc tế của cơ quan này là sự lăng phí ngân sách của người đóng thuế Mỹ.
Trong vài tuần đầy biến động, USAID gần như bị đóng cửa hoàn toàn, với hàng ngh́n nhân viên bị sa thải hoặc đưa vào diện nghỉ hành chính. Nhiều nhân viên ngoại giao Mỹ làm việc tại nước ngoài không nhận được hướng dẫn rơ ràng về cách trở về nước.
Nhiều nhân viên USAID vẫn đang trong t́nh trạng nghỉ hành chính, điều này cho phép họ tiếp tục nhận lương nhưng khiến cuộc sống và sự nghiệp của họ bị đ́nh trệ.
Tháng 2, chính quyền Trump bổ nhiệm Ngoại trưởng Marco Rubio làm quyền lănh đạo USAID và thông báo rằng Pete Marocco, một quan chức Bộ Ngoại giao, sẽ giám sát hoạt động hàng ngày của cơ quan.
Chính quyền Trump cũng ban hành lệnh tạm thời đóng băng viện trợ nước ngoài, bao gồm các khoản quỹ do USAID phân bổ, gây chấn động trong cộng đồng phát triển quốc tế và buộc một số công ty tư nhân và tổ chức phi lợi nhuận phải cắt giảm nhân sự.
Hôm thứ Hai, Rubio tuyên bố trên X rằng chính quyền đă hủy bỏ “83% chương tŕnh tại USAID.”
“5.200 hợp đồng bị hủy bỏ đă tiêu tốn hàng chục tỷ đô la vào những mục đích không phục vụ – và trong một số trường hợp thậm chí gây hại – cho lợi ích cốt lơi của Hoa Kỳ,” ông viết. Bộ Ngoại giao sẽ quản lư khoảng 1.000 khoản tài trợ c̣n lại.
