Cuba chuẩn bị sửa đổi luật di trú, hủy bỏ giấy phép xuất cảnh

Sau gần nửa thế kỷ áp dụng chính sách kiểm soát chặt chẽ việc xuất cảnh của người dân, vào thứ Sáu, 23/12 tới đây, Chủ tịch Cuba Raul Castro sẽ thông báo kế hoạch cải cách luật di trú. Việt Nam đã xóa bỏ luật này trong những năm 90.

Một đường phố thủ đô La Habana, Cuba. Ảnh chụp ngày 08/12/2011. REUTERS/Desmond Boylan

Ngày 01/08 vừa qua, ông Raul Castro đã tuyên bố rằng việc sửa đổi luật di trú nhằm góp phần « cải thiện các quan hệ gắn bó giữa tổ quốc với các cộng đồng di dân Cuba ở hải ngoại » và « xóa bỏ những hạn chế không cần thiết ».

Theo AFP, có ít nhất hai biện pháp quan trọng sẽ được thông qua : đó là hủy bỏ giấy phép xuất cảnh đối với công dân Cuba và xóa bỏ khái niệm di trú « vĩnh viễn ».

Cho đến nay, chính quyền La Habana vẫn áp dụng quy định về di trú « vĩnh viễn » để tịch thu toàn bộ tài sản của người di trú và họ vĩnh viễn không được trở về nước. Việc hủy bỏ giấy phép xuất cảnh là một trong những đòi hỏi chính của người dân Cuba nói chung, từ Giáo hội cho tới giới trí thức và đối lập.

Trong 50 năm qua, chính quyền La Habana áp dụng cơ chế cấp giấy phép xuất cảnh có giá trị trong vòng 30 ngày, được gia hạn tối đa 10 lần và có thể từ chối cấp mà không cần giải thích. Nếu đến hạn mà đương sự không quay về nước thì bị chính quyền coi là « đào ngũ », bị cấm về nước vĩnh viễn, tất cả các tài sản của đương sự bị Nhà nước tịch thu.

Theo dự thảo sửa đổi luật di trú, thì công dân Cuba có quyền xuất cảnh, thời gian ở nước ngoài kéo dài từ 11 tháng đến 24 tháng, có thể được gia hạn và trở về nước, tức là không còn quy định về di dân « vĩnh viễn » nữa.

Tuy nhiên, dự luật vẫn duy trì một số hạn chế xuất nhập cảnh. Công dân Cuba, nếu có thêm quốc tịch khác, khi nhập cảnh thì phải dùng hộ chiếu Cuba và một giấy phép đặc biệt. Chính quyền có thể từ chối không cấp giấy phép nhập cảnh mà không cần giải thích.

Nhân viên, chuyên gia trong một số lĩnh vực vẫn bị hạn chế xuất cảnh, nhằm « bảo vệ nguồn vốn nhân lực » của cách mạng : những người được đào tạo tại Cuba trong một số ngành nghề, đặc biệt là y tế, vẫn phải xin giấy phép xuất cảnh.

Trong thời gian đầu của cuộc Cách mạng Cuba, giới chuyên gia và nhân viên y tế đã ồ ạt di tản. Vào đầu những năm 1960, Cuba chỉ có khoảng 3.000 bác sĩ, nhân viên y tế. Hiện nay, con số này lên tới 76.000. Việc xuất khẩu nhân lực trong lĩnh vực y tế là nguồn thu ngoại tệ lớn nhất của Cuba, khoảng 6 tỷ đô la mỗi năm.

Cuba có 12 triệu dân, trong số này có hơn một triệu người tốt nghiệp đại học. Cộng đồng Cuba ở hải ngoại có khoảng 2 triệu người, 80% tại Hoa Kỳ. Vấn đề di dân luôn luôn là chủ đề gây tranh cãi căng thẳng giữa La Habana và Washington.

Nguồn: RFI