Theo các bác sĩ, hạn chế những món sau đây chính là ch́a khóa vàng để bảo vệ sức khỏe và pḥng chống ung bướu.
"Tôi luôn nghĩ chế độ ăn của ḿnh ổn, nhưng gần đây bác sĩ thông báo một số chỉ số trong cơ thể bất thường, có thể liên quan đến các món chiên rán, đồ muối chua và thực phẩm mốc. Điều này có đúng không?" - đó là băn khoăn của một bệnh nhân trung niên trong cuộc sống hàng ngày.
Mỗi khi nhắc đến ung thư, mọi người thường có cảm giác sợ hăi mơ hồ, đặc biệt khi chứng kiến người thân mắc bệnh ung thư một cách không báo trước, mà t́nh trạng này dường như có mối liên hệ mật thiết với thói quen ăn uống và lối sống của họ.
Những năm gần đây, nghiên cứu y học ngày càng làm sáng tỏ nguyên nhân h́nh thành khối u, trong nhiều trường hợp, ung thư không phải điều ǵ bí ẩn mà là kết quả của chính những thói quen ăn uống và sinh hoạt thiếu lành mạnh.
Theo các bác sĩ, đồ chiên rán, thực phẩm muối chua và đồ ăn bị mốc là ba loại thực phẩm tưởng chừng phổ biến lại có thể là "sát thủ" sức khỏe ẩn náu ngay trên bàn ăn của chúng ta. Việc tiêu thụ chúng trong thời gian dài không chỉ thúc đẩy sự phát triển của tế bào ung thư mà c̣n làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Đồ chiên rán
Đồ chiên rán là nhóm thực phẩm phổ biến trong xă hội hiện đại, từ gà rán, khoai tây chiên đến các loại thức ăn nhanh khác đều xuất hiện thường xuyên trong bữa ăn.
Món ăn tưởng ngon miệng này lại tiềm ẩn nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng. Nhiều người có thể chưa biết rằng các chất gây ung thư trong đồ chiên rán, đặc biệt là acrylamide và benzopyrene, là những yếu tố nguy cơ cao dẫn đến ung thư.
Quá tŕnh chiên ở nhiệt độ cao c̣n khiến dầu bị oxy hóa, sinh ra các oxide acid béo - những chất này cũng là "thủ phạm" gây ung thư.
Đặc biệt ở người cao tuổi béo bụng, chất béo ảnh hưởng trực tiếp đến nồng độ hormone và chức năng miễn dịch, tạo điều kiện cho tế bào ung thư phát triển. Việc hạn chế đồ chiên rán và chuyển sang các phương pháp chế biến lành mạnh như hấp là bước đầu tiên trong pḥng ngừa ung thư.
Thực phẩm muối chua
Thực phẩm muối chua được nhiều người thích, đặc biệt trong các dịp lễ tết, các món thịt muối hay dưa cà muối là những món truyền thống không thể thiếu. Tuy nhiên, nitrit và nitrosamine trong các thực phẩm này là yếu tố nguy cơ lớn gây ung thư.
Nitrit là chất bảo quản thường dùng trong quá tŕnh muối chua, có tác dụng ức chế vi khuẩn và kéo dài thời gian bảo quản. Tuy nhiên, khi vào cơ thể, nitrit phản ứng với amin trong dạ dày tạo thành nitrosamine.
Nghiên cứu cho thấy nitrosamine là chất gây ung thư được biết đến rộng răi, có khả năng gây các bệnh ung thư đường tiêu hóa, đặc biệt là ung thư thực quản và dạ dày.
Ngoài ra, thực phẩm muối chua thường chứa lượng muối cao. Việc tiêu thụ thường xuyên có thể dẫn đến mất cân bằng natri-kali, làm tăng nguy cơ cao huyết áp - yếu tố có mối liên hệ mật thiết với sự phát sinh khối u, đặc biệt ở người cao tuổi khi chế độ ăn mặn kết hợp với các bệnh mạn tính khác làm tăng nguy cơ ung thư.
Để giảm thiểu nguy cơ, cần hạn chế tiêu thụ thực phẩm muối chua, đặc biệt là thịt muối và rau củ muối.
Thực phẩm mốc
Thực phẩm mốc là mối nguy sức khỏe thường bị bỏ quên trong xă hội hiện đại. Nhiều người cho rằng thực phẩm vẫn dùng được nếu trông bề ngoài b́nh thường, nhưng một số đồ ăn bị mốc có thể âm thầm gây hại cho sức khỏe.
Thực phẩm mốc chứa độc tố nấm mốc (mycotoxin) do nấm mốc sản sinh trong quá tŕnh phát triển, phổ biến nhất là aflatoxin, ochratoxin... Trong đó, aflatoxin được xem là "sát thủ số một" gây ung thư, xuất hiện với lượng lớn trong ngũ cốc, hạt, trái cây khô và ngô bị mốc.
Nghiên cứu chỉ ra aflatoxin được chuyển hóa qua gan, làm tổn thương DNA của tế bào gan và tăng nguy cơ ung thư gan. Độc tố này c̣n ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, giảm sức đề kháng và thúc đẩy sự phát triển của tế bào ung thư.
Ngoài ra, thực phẩm mốc không chỉ hại gan mà c̣n ảnh hưởng đến sức khỏe đường tiêu hóa. Sử dụng lâu dài có thể gây rối loạn tiêu hóa, chán ăn, và trong trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến bệnh mạn tính và ung thư.
Để pḥng tránh tác hại của độc tố nấm mốc, cần tránh tuyệt đối thực phẩm bị mốc. Khi mua hàng nên kiểm tra hạn sử dụng, tránh tích trữ thực phẩm quá lâu. Đồng thời bảo quản thực phẩm ở nơi khô ráo, tránh môi trường ẩm ướt và thường xuyên kiểm tra, loại bỏ ngay những sản phẩm có dấu hiệu hư hỏng.
Để pḥng ngừa ung thư, chế độ ăn lành mạnh đóng vai tṛ then chốt: tránh đồ chiên rán, thực phẩm nhiều dầu mỡ và đường; giảm đồ muối chua; loại bỏ thực phẩm mốc; duy tŕ chế độ dinh dưỡng cân bằng; tăng cường rau quả và chất xơ.
Bên cạnh đó, duy tŕ lối sống lành mạnh, vận động hợp lư, khám sức khỏe định kỳ và xử lư kịp thời các vấn đề phát sinh cũng là ch́a khóa quan trọng trong pḥng chống ung thư.
Thông qua cải thiện chế độ ăn uống, chúng ta có thể giảm hiệu quả nguy cơ ung thư, duy tŕ trạng thái sức khỏe tốt. Việc "kiểm soát miệng ăn" không chỉ giúp tận hưởng niềm vui ẩm thực mà c̣n pḥng tránh hiệu quả các vấn đề sức khỏe, bảo vệ thể chất của bản thân và gia đ́nh.
Thói quen ăn uống lành mạnh và lối sống khoa học có thể làm giảm đáng kể khả năng phát sinh khối u, đồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống. Can thiệp dinh dưỡng từ sớm không chỉ giúp ngăn ngừa ung thư mà c̣n cải thiện hiệu quả sức khỏe tổng thể và kéo dài tuổi thọ.
VietBF@sưu tập
