Iran từ chối lập đường dây nóng với Mỹ

Mong muốn thiết lập đường dây nóng với Iran của Mỹ nhằm phòng ngừa những va chạm giữa 2 nước đã bị phía Iran thẳng thừng bác bỏ.

Quân đội Iran đã từ chối kế hoạch thiết lập đường dây nóng quân sự giữa Washington và Tehran do quan chức cấp cao của chính quyền Obama đưa ra. Động thái này khiến Mỹ lo ngại hơn về khả năng đụng độ giữa máy bay và tàu chiến của hai nước tại vùng Vịnh Ba Tư.

Việc các chỉ huy của lực lượng Hải quân và Quân đoàn Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran bác bỏ đề xuất của Mỹ có thể cũng làm suy yếu thêm vị thế chính trị của Tổng thống Mahmoud Ahmadinejad.

Ông Ahmadinejad đã có những bình luận khả quan về khả năng thiết lập đường dây nóng trong chuyến thăm New York tham dự phiên họp thường niên của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc vào tháng 9/2011. Tuy nhiên, các quan chức Mỹ và châu Âu tin rằng ông Ahmadinejad đang ngày càng bị cô lập trong cuộc đấu tranh quyền lực với Đại giáo chủ Ayatollah Ali Khamenei và các nhân vật theo đường lối cứng rắn khác tại Tehran. Trong những tháng gần đây, nhiều trợ lý của tổng thống Ahmadinejad đã bị bắt giữ.

Trước đây ông Ahmadinejad là một trong những nhà lãnh đạo đi đầu trong việc tìm kiếm thỏa hiệp với phương Tây về chương trình hạt nhân của Iran song đã bị Đại giáo chủ Khamenei và Vệ binh cách mạng Hồi giáo ngăn cản.

Khi được hỏi về ý tưởng thiết lập đường dây nóng, Đô đốc Ali Fadavi, Tư lệnh Hải quân của Vệ binh Cách mạng Iran nhận xét: "Người Mỹ nên đưa ra những yêu cầu thực tế", "Iran cho rằng sự hiện diện của Mỹ ở Vịnh Ba Tư là phi pháp và không hợp lý”.

Mỹ và Iran luôn "khó nói chuyện" với nhau.

Các quan chức của Bộ Quốc phòng và Bộ Ngoại giao Mỹ coi việc thiết lập một đường dây nóng trực tiếp với Iran là một phương cách giúp ngăn chặn sự va chạm không mong muốn giữa quân đội 2 bên có thể leo thang thành một cuộc chiến tranh toàn diện.

Lầu Năm góc cho biết vào những tháng gần đây đã nhiều lần suýt xảy ra đụng độ do tàu của Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran “khiêu khích” tàu của Mỹ và đồng minh trong vùng Vịnh Ba Tư.

Mỹ cho rằng Tehran có vẻ đang thể hiện thái độ “hung hăng” hơn tại Vịnh Ba Tư, một phần nhằm phản ứng lại kế hoạch rút quân của Mỹ tại Iraq và Afghanistan.

Sau những cuộc nổi dậy chính trị tại Trung Đông vừa qua, Iran và Arab Saudi cũng chạy đua để tranh giành ảnh hưởng tại Vịnh Ba Tư.

Đô đốc Mike Mullen, cựu Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ đã kêu gọi thúc đẩy các kênh trao đổi thông tin với Iran và nhấn mạnh nguy cơ xảy ra đụng độ nghiêm trọng.

"Ngay cả trong những tháng ngày đen tối nhất của Chiến tranh lạnh, Mỹ vẫn có những kênh liên lạc với Liên Xô," Đô đốc Mullen cho biết. "Nếu có điều gì xảy ra (với Iran) thì có thể Mỹ sẽ không nhận biết được vấn đề một cách đúng đắn, sẽ có những tính toán sai lầm. Điều này là cực kỳ nguy hiểm."

Hải quân Mỹ đã duy trì thông tin liên lạc với tàu hải quân Iran hoạt động tại eo biển Hormuz và phía Nam Vịnh Ba Tư. Tuy nhiên, Mỹ hầu như không thể giao thiệp được với Vệ binh Cách mạng Hồi giáo, lực lượng vũ trang ưu tú của Iran, do hoạt động “đơn tuyến”.

Mỹ đã cắt đứt quan hệ ngoại giao với Iran năm 1980 sau khi vua Shah Reza Pahlavi thân Mỹ bị lật đổ khỏi ngai vàng.

Ngoài việc từ chối thiết lập đường dây nóng, Quân đội Iran cũng đe dọa sẽ triển khai hải quân ở Tây bán cầu, gồm cả Vịnh Mexico, đồng thời coi đây là phản ứng “đáp trả” với sự hiện diện của quân Mỹ tại Vịnh Ba Tư. (>> chi tiết)

Đô đốc Habibollah Sayyari, Tư lệnh Hải quân Iran cho biết "Iran sẽ hiện diện mạnh mẽ gần biên giới biển của Mỹ giống như Mỹ đang "ngạo mạn" hiện diện tại vùng biển của Iran”.

Quan chức cấp cao Mỹ lập tức “coi nhẹ” khả năng triển khai sức mạnh vượt xa khỏi Vịnh Ba Tư của Hải quân Iran song cũng lo ngại nước này không thiện chí tôn trọng luật biển và các đường ranh giới đỏ mà Lầu Năm Góc đang cố gắng áp đặt tại Vịnh Ba Tư.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ, Victoria Nuland cho rằng "do hạn chế về tầm vóc và khả năng, Hải quân Iran nên tập trung vào những thách thức gần, trong đó có việc giảm khả năng xảy ra va chạm tại vùng Vịnh."

Việt Thành (theo WSJ)