Nick Út, tên thật là Huỳnh Công Út, không là một cái tên xa lạ với những ai có ít nhiều quan tâm đến nhiếp ảnh.
H́nh do Nick Út cung cấp
Phóng viên ảnh Nick Út trong một lần tác nghiệp.
Đặc biệt, khi nói đến tấm ảnh “cô gái phỏng bom napalm” th́ người ta lại c̣n tỏ ra biết nhiều hơn nữa về phóng viên ảnh Nick Út. Bởi đó không chỉ là tấm ảnh mang lại cho Nick Ut giải thưởng Pulitzer năm 1972, mà nó c̣n được xếp vào hàng thứ 41 trong số 100 tấm ảnh có tầm ảnh hưởng nhất thế kỷ 20 do trường đại học Columbia b́nh chọn.
Giải thưởng xứng đáng
Tính từ năm 1966 đến nay, phóng viên ảnh Nick Út đă trải qua 45 năm làm việc cho hăng thông tấn AP (Associated Press). Ngoài nhiều giải thưởng được trao tặng trong suốt mấy mươi năm làm việc, như World Press Photo, Sigma Delta Chi, Overseas Press Club, National Press Club, George Polk Memorial Award, ông c̣n vừa được Hiệp Hội Kư Giả người Mỹ gốc Á (Asian American Journalism Association, gọi tắt là AAJA) b́nh chọn trao tặng giải thưởng Thành Tựu Trọn Đời (Lifetime Achievement Award).
Được thành lập từ năm 1989, Giải thưởng Thành Tựu Trọn Đời của AAJA được trao cho người đă chứng minh được ḷng quả cảm và tuân theo những nguyên tắc đạo đức báo chí trong quá tŕnh làm việc suốt cả cuộc đời. Đây là giải thưởng cao nhất mà Hiệp Hội Kư Giả người Mỹ gốc Á dành để tặng thưởng cho một cá nhân.
Ngày 13 tháng 8, 2011, lễ trao giải thưởng cho Nick Út sẽ diễn ra tại khách sạn Detroit Mariott, thuộc thành phố Detroit, tiểu bang Michigan.
Thông tín viên Ngọc Lan từ miền Nam California có cuộc chuyện tṛ cùng phóng viên ảnh Nick Út về những vấn đề liên quan đến cuộc đời làm phóng viên ảnh của ông…
Ngọc Lan: Xin được bắt đầu câu hỏi đầu tiên với phóng viên ảnh Nick Út. Từ nhỏ có bao giờ anh ước mơ lớn lên ḿnh sẽ là một nhiếp ảnh gia không? Hay duyên do ǵ đưa đẩy anh trở thành một phóng viên ảnh?
Chứng kiến rất nhiều h́nh ảnh trong chiến tranh Việt Nam, đi từ Cà Mau đến sông Bến Hải, mỗi ngày là một mặt trận khác nhau.
Nick Út
Nick Út: Nguyên do là Nick Út có người anh tên là Huỳnh Thanh Mỹ là một phóng viên quá nổi tiếng của chiến tranh Việt Nam. Anh Mỹ sau khi tham dự một mặt trận ở Cần Thơ, sau khi cộng sản tấn công, cả tiểu đoàn biệt động quân đều chết gần hết, trong đó có anh phóng viên Huỳnh Thanh Mỹ cũng bị bắn chết luôn.
Sau khi anh Mỹ mất rồi, sau đám tang, gia đ́nh muốn Nick Ut trở thành phóng viên. Lúc đó th́ cũng chưa hẳn đă biết cầm máy. Lúc nhỏ ông anh có dạy sơ qua mà thôi. Lúc chụp không biết ḿnh có chụp được không. Lúc đó ḿnh cũng c̣n trẻ, nghĩ một là đi lính., hay là đi làm pḥng viên. Cuối cùng ḿnh chọn làm phóng viên v́ phóng viên cũng đi cả nước Việt Nam . Từ sau khi anh Mỹ mất th́ Nick Ut đă trở thành phóng viên trẻ nhất trong chiến tranh Việt Nam, khi đó Nick Út được 16 tuổi.
Ngọc Lan: 16 tuổi đă trở thành phóng viên ảnh chiến trường. Vậy mời anh chia sẻ với thính giả của đài Á Châu Tự Do về những công việc mà anh Nick Út đă làm từ đó đến nay trong tư cách là phóng viên ảnh của hăng thông tấn AP.
Nick Út: Sự nghiệp của Nick Út bắt đầu làm phóng viên từ năm 16 tuổi, cho tới năm 75, gần 9 năm làm việc trong thời chiến tranh. Từ 66 đến 75 là những h́nh ảnh chiến tranh rất là dữ dội. Cho tới Mùa Hè Đỏ Lửa năm 1972, Nick Út mới dự trận đánh tại Trảng Bàng, và chụp bức ảnh quá nổi tiếng là bức h́nh cô Kim Phúc bị phỏng bom napalm trên quốc lộ 1 tại thị xă Trảng Bàng.
Sau đó những h́nh ảnh từ đó đến năm 75, đồng bào rời khỏi Việt Nam trên những chuyến tàu từ ngoài khơi China Sea, hoặc những h́nh ảnh lúc cộng sản bắt đầu tấn công các tỉnh miền Nam, Nick Út đều có mặt hết trên các mặt trận. Hầu hết đều là những h́nh ảnh xuất sắc trong chiến tranh Việt Nam.
Sau đó qua Mỹ từ năm 1977 cho đến hiện nay là chụp những h́nh ảnh như Paris Hillton, OJ Simpson, những tài tử nổi tiếng…
Tác phẩm "Đời sống Biển hồ". H́nh do Nick Út cung cấp.
Ngọc Lan: Là một phóng viên ảnh chiến trường, tham gia vào những mặt trận khốc liệt như thế có khi nào anh thấy sợ hăi, muốn bỏ cuộc, bỏ nghề v́ nguy hiểm quá không?
Nick Út: Thực sự lúc đó c̣n trẻ quá, đi qua tất cả các sư đoàn của quân đội Việt Nam và quân đội Mỹ cũng chưa biết sống chết là ǵ, lại c̣n độc thân nữa. Sau khi bị thương một lần đầu th́ cũng bắt đầu hơi sợ. Nhưng rồi lại nhớ những tiểu đ̣an ḿnh đi theo, nên lại muốn trở lại đó chụp ảnh nữa. Thành ra bị thương th́ hai tuần sau cũng trở lại mặt trận để đi tiếp.
Rồi lại bị thương tiếp. Nick Út bị thương cả 3 lần mà vẫn chưa sợ, tại lúc đó ḿnh ham mê nghề nghiệp quá đi, thành ra chưa biết sợ là ǵ hết. Hiện nay nh́n lại chiến tranh Iraq, Afganishtan ḿnh mới thấy hồi trẻ ḿnh hăng hái quá, bây giờ th́ không dám đi nữa.
Ngọc Lan: Sau chiến tranh Việt Nam, anh Nick Út c̣n tham gia chụp ảnh các cuộc chiến tranh nào khác nữa không?
Ḿnh là người Mỹ gốc Việt được Giải Thưởng Trọn Đời thấy quá hănh diện. Mấy chục năm cầm máy được giải thưởng như vậy là quá thích rồi.
Nick Út
Nick Út: Lúc xong Việt Nam có qua bên vùng Bắc Hàn và Nam Hàn công tác ở đó. Xong, làm việc ở AP Tokyo gần 2 năm rồi AP chuyển qua Los Angeles năm 77. Đến trận đánh với Iraq đầu tiên, AP sắp sửa gửi cho đi th́ v́ trận đánh đó nhanh quá, hơn 1 tháng là xong rồi. Sau đó Nick Út có gia đ́nh nên cũng không dám đi nữa. Bởi v́ thứ nhất là kẹt con cái, rồi có cháu, ḿnh nghĩ có lẽ không nên trở lại chiến trường nữa, với tuổi tác cũng không c̣n trẻ như ngày xưa nữa.
Mỗi ngày ở một mặt trận
Ngọc Lan: Trong cuộc đời làm phóng viên ảnh của anh Nick Út, điều ǵ để lại cho anh nhiều suy nghĩ nhất qua những ǵ mà anh đă chứng kiến?
Nick Út: Ồ, chứng kiến rất nhiều h́nh ảnh trong chiến tranh Việt Nam, đi từ Cà Mau đến sông Bến Hải, mỗi ngày là một mặt trận khác nhau. Rồi sau đó đi vùng Play Ku-Kon Tum, những nơi như hamburger hill, rất nguy hiểm. Lúc đó mỗi ngày đều phải bay hết vùng này qua vùng khác, Campuchia, Lào. Nhiều măt trận Nick Út tham gia cùng quân đội Việt Nam có nhiều kỷ niệm như mặt trận An Lộc, nằm chung với các lính biệt kích dù, biệt đ̣an 5 Biệt Động Quân. Nghĩa là tôi đă đi qua rất nhiều cuộc chiến tranh. Năm 75 đi các mặt trận mà cộng sản bắt đầu tấn công như Xuân Lộc, lúc đó th́ Nick Út bắt đầu lên máy bay rời khỏi Việt Nam . Lúc đó AP biểu ḿnh nên đi, thực sự ḿnh không muốn đi, muốn ở lại Việt Nam để chụp lại những h́nh ảnh xuất sắc của những ngày cuối cùng. Nhưng AP yêu cầu phải đi v́ sợ nguy hiểm, yêu cầu Nick Út phải rời khỏi Việt Nam. Nên tối 29 tháng 4, năm 75 là rời khỏi Việt Nam. Bay qua tới Phi Luật Tân là Nick Út muốn bay trở về liền nhưng v́ lúc đó Nick Út được đổi qua làm việc cho AP Tokyo nên không thể trở lại được mà t́nh h́nh lúc đó cũng không trở lại được, nguy hiểm vô cùng.
Tác phẩm "Cháy rừng". H́nh do Nick Út cung cấp.
Ngọc Lan: Ngoài ảnh chiến trường, từ khi sang Mỹ, anh chụp nhiều về thể loại ǵ?
Nick Út: Trong quá tŕnh làm với AP ḿnh cover tất cả những cái về phim trường Hollywood rất nhiều, với các giải thưởng Army, Oscar,… Sau đó cũng làm những trận về động đất, cháy rừng, tổng thống có mặt ở Cali, nói chung mọi việc xảy ra AP đều đưa Nick Ut đi để lấy những tin tức nóng bỏng.
Ngọc Lan: Anh có thể chia sẻ với thính giả đài Á Châu Tự Do điều ǵ về giải thưởng thành tựu trọn đời mà anh sẽ nhận được vào ngày 13 tháng 8 sắp tới?
Nick Út: Khi hội báo chí người mỹ gốc Á Châu cách đây một tháng gọi điện chúc mừng Nick Út, ních Ut cảm thấy rất mừng, sau quá tŕnh làm việc 45 năm ở AP, bởi có nhiều kư giả là bạn của Nick Ut chưa có người nào có được giải thưởng như Nick Ut ngày nay, ngay cả người trong AP, do đó ḿnh là người Mỹ gốc Việt được Giải Thưởng Trọn Đời thấy quá hănh diện. Mấy chục năm cầm máy được giải thưởng như vậy là quá thích rồi.
Ngọc Lan: Xin cám ơn phóng viên ảnh Nick Út đă dành cho thính giả đài Á Châu Tự Do buổi nói chuyện ngày hôm nay.
Ngọc Lan, thông tín viên RFA
Games
Nick Út được trao giải “Thành tựu trọn đời”
