Hạm đội Drone – Khúc dạo đầu thảm họa
Một buổi sáng nắng gắt ngoài khơi California, Hải quân Hoa Kỳ bày binh bố trận: hàng loạt drone biển sáng loáng, xếp hàng như đoàn cá mập robot chuẩn bị trình diễn võ công. Lầu Năm Góc muốn chứng minh cho thiên hạ thấy rằng: “Kỷ nguyên mới đã tới, tàu tự lái sẽ thay thủy thủ đoàn.” Nhưng đời vốn chẳng như quảng cáo. Vừa hô “bắt đầu thử nghiệm”, một chiếc drone oai phong bỗng chết máy, đứng đơ giữa biển như ông chú say xỉn ngủ gục ở quán nhậu. Khi quan chức chưa kịp khắc phục, một chiếc drone khác lại hăng máu xông lên, tông thẳng vào mạn phải “thằng bạn xui xẻo”, bật tung lên trời như cá voi diễn xiếc, rồi rớt cái ùm xuống biển. Khán giả tá hỏa, còn Reuters thì ghi lại được trọn vẹn cú “siêu stunt” này.
Khi phần mềm và con người hợp tác… để gây họa
Sự cố kể trên chỉ là màn mở đầu. Vài tuần sau, ở một buổi thử nghiệm khác, một chiếc drone BlackSea đang được tàu hỗ trợ kéo thì bỗng dưng nổi hứng “tự do hay là chết”. Nó tăng tốc, lôi cả tàu hỗ trợ lật ngửa, thuyền trưởng tội nghiệp bay vèo xuống nước, tạo dáng như vận động viên nhảy cầu Olympic. Hải quân vội vàng cứu lên, ông thuyền trưởng tỉnh táo nhưng kiên quyết: “Không cần chăm sóc y tế, tôi chỉ cần… nghỉ việc!” Nguồn tin nội bộ thừa nhận: “Cái này là do phần mềm lỗi, cộng thêm con người vụng về.” Nói cách khác: máy ngu gặp người dốt, kết quả là thảm họa đôi.
Lầu Năm Góc và giấc mơ “Đàn Drone”
Trong khi tai nạn nối tiếp nhau, các đô đốc Mỹ vẫn mơ về viễn cảnh đàn drone biển tung hoành như bầy cá mập tự động, chặn đứng hải quân Trung Quốc ở eo biển Đài Loan. Drone ở Ukraine đã làm người ta choáng, khi chỉ 250.000 USD một chiếc mà đánh chìm được tàu Nga. Thế là Mỹ nghĩ: “Mình cũng phải làm, nhưng chơi hẳn phiên bản luxury vài triệu USD!”
Vấn đề? Drone Mỹ đắt như siêu xe, nhưng chạy thì… dở hơn xe đạp điện Tàu.
Thất bại nối dài, ghế bay như drone
Chương trình drone biển liên tục gặp sự cố. Đơn vị PEO USC – cơ quan phụ trách mua sắm – bị soi xét, đô đốc chỉ huy Kevin Smith bị sa thải “do mất niềm tin”. Trong nội bộ Lầu Năm Góc, quan chức thì thẳng thừng chê: “Drone này tốn tiền, hiệu quả chẳng ra gì, giống mua Ferrari mà nổ máy không nổi.” Để xoa dịu, Bộ Quốc phòng nói: “Đây chỉ là bước đi nhỏ trong cạnh tranh sáng tạo tuần tự cải tiến.” Dịch sang tiếng đời: “Ừ thì lỗi, nhưng cứ thử tiếp, biết đâu trúng số.”

Vương quốc drone: nơi startup và tập đoàn thi nhau “lùa gà”
BlackSea thì vỗ ngực: “Chúng tôi sản xuất hàng chục chiếc mỗi tháng, quân đội mua đều tay, tiền cứ vào như nước.”
Saronic thì khoe: “Startup 4 tỷ USD, sản phẩm Corsair chuẩn bị ra mắt, hợp đồng to đang tới.”
Nhưng thực tế, khi drone cứ thích lao vào nhau như… chó cắn xích, thì tiền tỷ USD cũng chẳng đủ dập lửa.
Hải quân hay… Hải Hài?
Hải quân Mỹ mơ mộng viễn cảnh đại dương đầy drone như trong phim Marvel, nhưng hiện tại trông giống kịch hài slapstick hơn. Thuyền trưởng thì bị hất văng, drone thì tông nhau như trò bumper cars, còn quan chức thì giỏi nhất ở khoản… chối bình luận.
Trong khi đó, Trung Quốc chắc đang cười khoái chí: “Không cần bắn, để Mỹ tự va vào nhau là đủ.”
Khi cả hạm đội drone còn loạng choạng như bầy vịt con tập bơi, thì bỗng nhiên ánh đèn flash lóe lên. Trên sân khấu, Donald Trump xuất hiện, áo vest cam rực, mái tóc vàng bay phấp phới trong gió biển. Ông giơ tay, cười to, tuyên bố:
“Drone của tôi là đẹp nhất thế giới! Không ai có drone đẹp như tôi. Chúng lặn, chúng bay, chúng bơi – tất cả chỉ nghe lời tôi thôi!”
Đám phóng viên ngẩn ngơ, còn các kỹ sư quốc phòng chỉ biết ôm đầu: “Drone còn chưa chạy được mà ngài…”. Nhưng Trump đã tiếp lời, phấn khích như đang bán hàng trên QVC:
“Đây không phải drone bình thường, mà là drone vĩ đại nhất, thông minh nhất, yêu nước nhất. Chúng sẽ khiến Trung Quốc run sợ, Nga phát khóc, và… Biden ghen tỵ!”
Khán giả MAGA phía dưới đồng loạt reo: “USA! USA!” – trong khi một chiếc drone BlackSea đằng sau lại bất ngờ… xoay vòng vòng như con chó chasing tail, rồi ùm một phát ngã xuống biển.
Trump quay lại, chỉ tay dõng dạc:
“Đấy! Các người thấy không? Nó vừa làm trò nhào lộn đẹp chưa từng có. Chỉ có tôi mới khiến drone làm được thế!”
Khán giả cười nghiêng ngả. Drone chưa biết bơi, nhưng Trump đã biết… bơi trong tràng pháo tay.