Gần đây, trên mạng Internet xuất hiện một số đoạn video và ảnh chụp màn h́nh cho thấy một loại hệ thống tên lửa đất đối không thế hệ mới của Trung Quốc.

H́nh ảnh chụp màn h́nh cho thấy hệ thống HQ-16C có 12 quả đạn. Ảnh: QQnews.
Đây là tổ hợp phóng tên lửa gồm 12 ống, lắp đặt trên xe 8×8 bánh lốp hạng nặng vận tải/thiết lập đạn đứng thẳng/phóng đạn. Các ống phóng được chia thành 4 cụm, mỗi cụm 3 ống sắp xếp theo h́nh chữ phẩm (品), bố trí thành 2 hàng. Dựa vào đặc điểm ống phóng, hệ thống này nhiều khả năng là phiên bản nâng cấp mới nhất HQ-16C chưa từng công khai của mẫu tên lửa đất đối không Hongqi-16 (HQ-16, hay Hồng Kỳ-16).
Nguồn gốc và quá tŕnh phát triển HQ-16
HQ-16 là hệ thống tên lửa pḥng không tầm trung được sử dụng chung trong cả lục quân và hải quân Trung Quốc. Nguyên mẫu của nó xuất phát từ hệ thống tên lửa hạm đối không SA-N-7 “Shtil” của Nga, được đưa vào Trung Quốc cùng các tàu khu trục lớp Sovremenny. Đây cũng là loại tên lửa đầu tiên của Trung Quốc thực sự có năng lực pḥng không khu vực tầm trung.

Hệ thống tên lửa hạm đối không SA-N-7 “Shtil” của Nga. Ảnh: Sohu.
Theo truyền thông Trung Quốc, sau khi nắm vững công nghệ, các nhà sản xuất Trung Quốc đă từ bỏ phương thức phóng đạn xiên (chếch) kiểu Nga, thay bằng phóng thẳng đứng nhằm tăng tốc độ phản ứng, từ đó phát triển thành hệ thống HQ-16. Loại này không chỉ được trang bị rộng răi trên tàu hộ vệ tên lửa Type 054A làm tên lửa pḥng không trên hạm, mà c̣n được phát triển phiên bản trên đất liền của lục quân để phục vụ tác chiến pḥng không dă chiến.
Trong khi đó, hệ thống cùng loại của Nga trên bộ chính là 9K37 Buk, vẫn giữ phương thức phóng xiên và giàn phóng 4 quả đạn lộ thiên truyền thống.
Các biến thể và tầm bắn
Hệ thống HQ-16 được Trung Quốc định h́nh khoảng năm 2005, với tầm bắn tối đa ban đầu là 40 km. Các phiên bản cải tiến HQ-16B/C sau đó nâng tầm bắn lên 70 km, đồng thời được trang bị cho cả tàu chiến và bệ phóng trên mặt đất.
Đến năm 2022, tại Triển lăm Hàng không quốc tế Chu Hải, Trung Quốc đă trưng bày phiên bản xuất khẩu HQ-16FE, có tầm bắn tới 160 km, vượt xa phạm vi của tên lửa tầm trung, tiến gần tính năng của tên lửa tầm xa, mở rộng đáng kể phạm vi pḥng thủ trên không.
Những hạn chế cũ và cải tiến mới
Tuy nhiên, tên lửa HQ-16 nguyên bản có kích thước khá lớn: đạn dài 5,2 m, đường kính 0,35 m, nặng 645 kg. Điều này khiến xe mỗi phóng trên mặt đất chỉ có thể mang 6 quả, trong khi áp lực pḥng không ngày càng gia tăng, khiến khả năng tác chiến liên tục của bệ phóng bị hạn chế.
Vấn đề tương tự cũng tồn tại ở hệ thống Buk và nhiều loại tên lửa pḥng không tầm trung khác. Nga v́ thế đă phát triển hệ thống pḥng không tầm trung S-350 và phiên bản Buk-M3, nhằm tăng mạnh số lượng đạn dự trữ.
Trung Quốc cũng đẩy mạnh nghiên cứu, đặc biệt đạt được đột phá trong công nghệ thu nhỏ động cơ và cải tiến nhiên liệu tên lửa. Kết quả là đường kính thân tên lửa HQ-16 được giảm xuống nhiều, trong khi sức mạnh chiến đấu giữ nguyên hoặc thậm chí tăng lên, giúp thực hiện thành công công nghệ thu nhỏ tên lửa.
Nhờ vậy, phiên bản mới HQ-16C của HQ-16 có thể mang tới 12 quả trên một xe phóng, nâng cao đáng kể khả năng chống lại các đ̣n tấn công băo ḥa, kịp thời đánh chặn máy bay, UAV, trực thăng, tên lửa hành tŕnh, tên lửa đối đất, tên lửa chống radar và bom dẫn đường chính xác.
Không chỉ HQ-16, hệ thống HQ-9 – một trong những hệ thống pḥng không tầm xa chủ lực của Trung Quốc – cũng đă được thu nhỏ. Phiên bản HQ-9B đă tăng số lượng tên lửa từ 4 lên tới 8 quả mỗi xe phóng.
Theo truyền thông Trung Quốc, công nghệ thu nhỏ tên lửa đă bắt đầu trở nên “phổ biến” trong toàn bộ ḍng sản phẩm “Hongqi” (HQ), giúp nâng cao khả năng bảo vệ các mục tiêu quân sự và kinh tế trọng yếu của nước này trước các mối đe dọa từ trên không.
VietBF@ sưu tập