Chiến thuật phân tán máy bay của Ukraine
Khả năng phân tán, cơ động nhưng vẫn giữ được sự linh hoạt là yếu tố then chốt giúp không quân Ukraine sống sót trước các đợt tấn công dữ dội từ Nga.
Ukraine hiện đang sử dụng hai tổ hợp di động mới, được gắn trên xe tải, để hỗ trợ máy bay chiến đấu F-16 do Mỹ sản xuất trong việc lập kế hoạch nhiệm vụ, bảo tŕ và cung cấp đạn dược. Các tổ hợp này thay thế cho những chức năng vốn chỉ có tại các căn cứ cố định.
Một trong hai tổ hợp có trạm chỉ huy và các khu làm việc để lập kế hoạch, tổ chức họp giao ban cho phi công, cũng như khu nghỉ ngơi cho nhân viên. Tổ hợp c̣n lại gồm xưởng kiểm tra, chuẩn bị vũ khí và xe tải tiếp tế đạn dược cho máy bay.
Điều này đặc biệt quan trọng v́ các sân bay ở Ukraine là mục tiêu tấn công hàng đầu của Nga, khiến việc bảo vệ máy bay ngày càng khó khăn. Trong khi đó, Ukraine vẫn chưa thể xây dựng cơ sở hạ tầng phù hợp cho F-16, nên các giải pháp cơ động là cần thiết.
Chuyên gia hàng không quân sự Tim Robinson, thuộc Hiệp hội Hàng không Hoàng gia Anh, gọi đây là một bước đi “rất sáng tạo và quan trọng” giúp Ukraine duy tŕ hoạt động cho số lượng F-16 ít ỏi.
"Điều quan trọng là duy tŕ hoạt động cho F-16, luân chuyển các phương tiện này và đảm bảo chúng có thể tiếp tục hoạt động trong môi trường bị Nga săn lùng," ông Robinson nói. Ông nhận định thêm rằng Ukraine đang tiến gần đến mục tiêu mà nhiều quốc gia NATO hướng tới.
Một tướng Mỹ tiết lộ rằng trong 18 tháng đầu chiến sự, Ukraine chỉ mất ít máy bay trên mặt đất v́ Kiev “hiếm khi cho máy bay cất và hạ cánh ở cùng một sân bay”.
Ngược lại, Nga không phân tán máy bay cho đến khi Ukraine bắt đầu tấn công các căn cứ của Moscow bằng UAV tầm xa. Dù sau đó Nga đă di chuyển máy bay để pḥng tránh, Ukraine vẫn có thể đánh trúng v́ Nga có xu hướng tập trung máy bay tại một chỗ.
Sự cấp bách tại phương Tây
Nhiều nước phương Tây cũng đang chuyển hướng sang chiến lược phân tán và cơ động trong chiến đấu.
Tính cấp bách ngày càng tăng khi họ theo dơi sát sao cuộc chiến ở Ukraine.
Một trung tá người Pháp cho biết cuộc tập trận phân tán năm 2023 với sự tham gia của không quân Anh, Mỹ và Pháp là “một phương thức mới” để đối phó với các mối đe dọa tương tự như của Ukraine.
Mỹ cũng ghi nhận xu hướng này. Vào tháng 3, Tướng Kevin Schneider – Tư lệnh Không quân Mỹ tại Thái B́nh Dương – tuyên bố “thời kỳ hoạt động từ các căn cứ cố định, an toàn đă qua”, đồng thời nhấn mạnh rằng các mối đe dọa trong khu vực Ấn Độ Dương - Thái B́nh Dương đ̣i hỏi một lực lượng “linh hoạt, bền bỉ, có thể hoạt động từ nhiều điểm phân tán”.
Jarmo Lindberg – cựu phi công chiến đấu Phần Lan và là cựu Tư lệnh Lực lượng Pḥng vệ nước này – cho rằng các quốc gia NATO có đường biên giới sát Nga nên học theo chiến thuật phân tán của Ukraine.
Ông cho biết Phần Lan, quốc gia giáp Nga, đă triển khai chiến lược phân tán từ lâu, bao gồm việc xây dựng các căn cứ dọc đường bộ và sử dụng máy bay phản lực có khả năng hoạt động tại sân bay dân sự, không chỉ quân sự.
Tuy nhiên, việc chuyển đổi mô h́nh này rất khó, cực kỳ tốn kém và có thể làm giảm hiệu quả hoạt động.
Một cựu sĩ quan t́nh báo không quân phương Tây nhận xét: Đây là “một sự thay đổi về văn hóa” đối với các lực lượng không quân phương Tây vốn đă quen với việc vận hành từ các căn cứ tập trung.
VietBF@ Sưu tập
|