Điều gì đằng sau các cuộc đụng độ chết người ở Syria?

[Romano]

Hàng trăm người đã thiệt mạng trong nhiều ngày bạo lực ở miền Nam Syria, bắt đầu bằng các cuộc đụng độ giữa các thành viên của nhóm người thiểu số Druze và các bộ lạc Bedouin khiến Syria phải triển khai quân đội. Mặc dù đã tuyên bố ngừng bắn, chính phủ Syria vẫn đang vật lộn để khôi phục trật tự khu vực.

Người Druze là một nhóm tôn giáo Ả Rập với khoảng một triệu người chủ yếu sống ở Syria, Lebanon và Israel. Bắt nguồn từ Ai Cập vào thế kỷ 11, họ chia thành hai nhánh nội bộ, một nhánh của Hồi giáo không cho phép cải đạo và không kết hôn giữa các quốc gia.Ở Syria, cộng đồng người Druze tập trung xung quanh ba tỉnh chính gần Cao nguyên Golan do Israel chiếm đóng ở phía nam đất nước.

Hơn 20.000 người Druze sống ở Cao nguyên Golan, một cao nguyên chiến lược mà Israel chiếm được từ Syria trong Chiến tranh Sáu ngày năm 1967, trước khi chính thức sáp nhập nó vào năm 1981. Người Druze sống chung với khoảng 25.000 người định cư Do Thái, trải rộng trên hơn 30 khu định cư.

Hầu hết người Druze sống ở Golan được xác định là người Syria và từ chối lời đề nghị nhập quốc tịch Israel khi Israel chiếm khu vực này. Những người từ chối nhập quốc tịch Israel được cấp thẻ cư trú Israel nhưng không được coi là công dân nước này.

Không giống như người Druze ở Syria, người Druze sống trong biên giới Israel phần lớn trung thành với nhà nước, với một số người phục vụ ở các vị trí cấp cao trong quân đội Israel.

Ở miền Nam Syria, nơi người Druze chiếm đa số ở tỉnh Sweida, cộng đồng đôi khi bị kẹt giữa các lực lượng của chế độ Assad cũ và các nhóm cực đoan trong cuộc nội chiến kéo dài 10 năm ở Syria.

Sau khi lật đổ cựu Tổng thống Bashar al-Assad, Tổng thống Syria Ahmed al-Sharaa - một cựu chiến binh thánh chiến - cam kết hòa nhập và thề sẽ bảo vệ tất cả các cộng đồng đa dạng của Syria.

Nhưng người Druze vẫn thận trọng. Họ đã bày tỏ lo ngại về việc một số nhà lãnh đạo của họ bị loại khỏi các tiến trình đối thoại quốc gia của Tổng thống al-Sharaa và đại diện hạn chế trong chính phủ mới, trong đó chỉ bao gồm một bộ trưởng Druze. Và các lực lượng cực đoan Sunni trung thành với ông đã tiếp tục đối đầu với các nhóm tôn giáo thiểu số.

Vào tháng 3, hàng trăm người đã thiệt mạng trong một cuộc đàn áp giáo phái Alawite ở thành phố Latakia ở phía tây, và vào tháng 4, các cuộc đụng độ giữa các lực lượng vũ trang thân chính phủ và dân quân Druze đã khiến ít nhất 100 người thiệt mạng.

Các cuộc đụng độ mới nhất nổ ra vào cuối tuần qua khi lực lượng chính phủ Syria can thiệp sau các cuộc tấn công giữa người Druze và các bộ lạc Bedouin địa phương. Điều đó đã dẫn tới các cuộc không kích của Israel, khi nước này cam kết bảo vệ Druze.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết, đất nước của ông "cam kết ngăn chặn thiệt hại cho người Druze ở Syria". Nhưng có những yếu tố khác đang diễn ra, với việc Israel muốn bảo vệ biên giới của mình khi mở rộng sự hiện diện quân sự ở Syria.

Sau các cuộc thảo luận có sự tham gia của Mỹ, chính phủ Syria đã đồng ý rút quân và tuyên bố một lệnh ngừng bắn mới với dân quân Druze hôm 16/7.

Sau đó, vào 18/7, một lệnh ngừng bắn riêng đã được thống nhất giữa Syria và Israel. Thỏa thuận được công bố bởi Đại sứ Mỹ tại Thổ Nhĩ Kỳ Tom Barrack, người cho biết thỏa thuận được Thổ Nhĩ Kỳ, Jordan và các nước láng giềng khác "chấp nhận".

Hôm 19/7, sau khi bạo lực tiếp tục trong khu vực, Tổng thống Syria tuyên bố lệnh ngừng bắn ngay lập tức và toàn diện giữa các nhóm vũ trang trên toàn tỉnh Sweida và sẽ đưa lực lượng của mình trở lại.

Cả hai nhóm Bedouin và Druze đều đưa ra tuyên bố cho thấy họ đã chuẩn bị hạ vũ khí. Không rõ liệu lệnh ngừng bắn có kéo dài được hay không.

Lực lượng an ninh Syria đã tiến vào khu vực, Bộ Nội vụ nước này cho biết, với "mục tiêu chính là bảo vệ thường dân và lập lại trật tự".

Tuy nhiên, vẫn tiếp tục có báo cáo về các cuộc đụng độ và người dân quá sợ hãi để rời khỏi nhà ở thành phố Sweida, nơi các lực lượng Syria cho đến nay vẫn chưa thể triển khai.

Tổng thống Syria Ahmed al-Sharaa nói rằng các sự kiện ở Sweida đã "đánh dấu một bước ngoặt nguy hiểm trong bối cảnh an ninh và chính trị của Syria".

Bạo lực nhấn mạnh những thách thức mà Tổng thống al-Sharaa phải đối mặt khi cố gắng củng cố quyền lực đối với Syria, quốc gia vẫn đang phục hồi sau hơn một thập kỷ nội chiến. Ông phải tìm cách vượt qua sự ngờ vực sâu sắc giữa các nhóm đạo đức và tôn giáo đa dạng của Syria khi ông chấm dứt sự cô lập quốc tế kéo dài của đất nước.

Ông cũng đề cập đến các cuộc không kích của Israel ở Sweida và Damascus vào tuần trước, mà ông cho rằng "làm bùng lên căng thẳng, đẩy đất nước vào giai đoạn quan trọng hiện đang đe dọa sự ổn định của nước này".

Hôm 17/7, Thủ tướng Israel Netanyahu đã bày tỏ sự ủng hộ một lệnh ngừng bắn trước đó đồng thời cảnh báo rằng Israel "sẽ tiếp tục hành động khi cần thiết".