Người đời sau tôn vinh ông là một đại danh y, một ông Thánh thuốc Nam, ông tổ của ngành y dược Việt Nam, ông cũng từng trị khỏi bệnh cho hoàng hậu Trung Hoa, được vua nước bạn phong làm Đại y thiền sư.
Y học Việt Nam có bề dày lịch sử không kém ǵ các quốc gia lân cận, thậm chí c̣n có những thành tựu vượt trội. Theo cuốn "Lược sử y học nước Nam", đất nước ta có 7 vị danh y kiệt xuất, được người dân suy tôn và đặt tên cho nhiều địa danh để lưu truyền tiếng thơm muôn đời. Những vị danh y này gồm: Tuệ Tĩnh, Hải Thượng Lăn Ông Lê Hữu Trác, Hồ Đắc Di, Phạm Ngọc Thạch, Đặng Văn Ngữ, Tôn Thất Tùng, và Đặng Văn Chung.
Trong số này, Tuệ Tĩnh được biết đến như là ông tổ của nền y dược cổ truyền Việt Nam. Ông có tên thật là Nguyễn Bá Tĩnh, hiệu là Hồng Nghĩa, sinh năm 1330, quê tại làng Nghĩa Phú, tổng Văn Thai, huyện Cẩm Giàng, phủ Thượng Hồng (ngày nay là thôn Nghĩa Phú, xă Cẩm Vũ, Cẩm Giàng, Hải Dương).
Chân dung Thiền sư Tuệ Tĩnh. (Nguồn: Bảo tàng Lịch sử Quốc gia)
Tuệ Tĩnh sống vào thời nhà Trần, đóng góp rất nhiều cho nền y học nước nhà. Ông nổi tiếng với khả năng chữa bệnh bằng thuốc Nam và được mệnh danh là "Ông thánh ngành thuốc Nam" v́ ông luôn sử dụng thuốc Nam để chữa bệnh cho người Việt. Với quan niệm chữa bệnh phải từ gốc rễ, ông tập trung vào việc sưu tầm, nghiên cứu và pḥng bệnh.
Lúc 6 tuổi, Tuệ Tĩnh vào chùa sống và được các sư thầy nuôi dưỡng, dạy dỗ. Năm 22 tuổi, ông đỗ Thái học sinh dưới triều vua Trần Dụ Tông, nhưng thay v́ ra làm quan, ông quyết định tiếp tục tu hành và học tập y học. Pháp danh của ông là Tuệ Tĩnh, và ông chuyên tâm học thuốc, làm thuốc và cứu chữa cho người dân.
Trong suốt thời gian đó, Tuệ Tĩnh đă cứu chữa vô số người bệnh. Ông c̣n xây chùa, mở cơ sở chữa bệnh làm phúc, trồng cây thuốc để phát cho bệnh nhân, và huấn luyện y học cho các tăng ni.
V́ nổi tiếng trong ngành y dược, năm 55 tuổi (1385), Tuệ Tĩnh bị triều đ́nh đưa sang nhà Minh như một món cống phẩm. Tại đây, ông được vua nhà Minh trọng dụng và phong chức Y tư cửu phẩm, trở thành một thầy thuốc có tiếng trong triều đ́nh. Một lần, ông chữa khỏi bệnh sản cho hoàng hậu, được vua Minh phong làm Đại y thiền sư.
Sau này, Tuệ Tĩnh qua đời nơi đất khách quê người, nhưng người dân Việt Nam vẫn nhớ đến ông và lập đền thờ, bia tưởng niệm để vinh danh vị danh y này. Hiện nay, nhiều con đường ở Việt Nam mang tên Tuệ Tĩnh để tưởng nhớ ông.
VietBF@ sưu tập