Một số thói quen nấu nướng và ăn uống của nhiều người có thể đang âm thầm dẫn đến ung thư đại tràng.
Bác Vương gần đây thường kêu bụng hơi chướng, lại luôn cảm thấy khó đi đại tiện, gia đ́nh ban đầu c̣n tưởng chỉ là do tuổi cao đường ruột yếu. Thế nhưng sau mấy tháng, bác sút cân rơ rệt, lại c̣n thường xuyên toát mồ hôi lạnh. Người nhà vội vàng đưa bác Vương đến bệnh viện kiểm tra toàn diện, kết quả bác đă được chẩn đoán mắc ung thư đại tràng giai đoạn đầu.
Theo các bác sĩ, một số thói quen trong cuộc sống dễ dẫn đến ung thư đại tràng, nhưng nhiều người không để ư.
1. Thích ăn thịt đỏ và các sản phẩm thịt chế biến sẵn
Đồ nướng, lẩu, xúc xích, thịt xông khói... món nào chẳng gây nghiện? Thế nhưng một nghiên cứu mẫu lớn của Đại học Harvard theo dơi gần 100.000 người trong suốt 20 năm đă chỉ rơ, những người “tiêu thụ trung b́nh hơn 500g thịt đỏ mỗi tuần, và các sản phẩm thịt chế biến sẵn trên 1 lần/tuần” có tỷ lệ mắc ung thư đại tràng cao hơn người thường 37%.
Thịt đỏ khi chế biến ở nhiệt độ cao dễ sản sinh ra các chất gây ung thư như nitrosamine, c̣n chất bảo quản và phụ gia trong thịt chế biến sẵn thực chất là “con dao hai lưỡi” làm hại đường ruột. Thịt đỏ ở đây không chỉ là thịt ḅ, cừu, lợn, mà ngay cả xúc xích, thịt viên, thịt xông khói... ăn nhiều cũng tính vào.
2. Thiếu rau quả tươi và chất xơ
Nhịp sống hiện đại nhanh chóng, đồ ăn nhanh, thức ăn mang về luôn có sẵn, nhưng lại thường bỏ qua rau quả và ngũ cốc thô.
Theo nghiên cứu, chất xơ có thể “giúp đường ruột dọn rác”, đẩy nhanh tốc độ bài tiết, pha loăng các chất có hại. Có nghiên cứu cho thấy, những người tiêu thụ nhiều chất xơ có thể giảm 13% nguy cơ ung thư đại tràng. Thiếu chất xơ trong thời gian dài, môi trường đường ruột sẽ xấu đi, tất nhiên bạn không thể thiếu trong “danh sách đen” của ung thư đại tràng.
3. Ngồi lâu, lười vận động
Bạn có phải ngồi cả ngày, chỉ động khi xuống lấy đồ ăn mang về? Ngồi lâu và thiếu vận động thể chất trong thời gian dài, không chỉ khiến bạn béo lên, mà nhu động ruột cũng chậm đi rơ rệt, thời gian phân tồn đọng lâu, các thành phần có hại có thể tích tụ dần trong đường ruột.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) có điều tra cho thấy, cứ tăng thêm 2 giờ ngồi lâu, nguy cơ ung thư đại tràng tăng 8%. Rất nhiều nhân viên văn pḥng trẻ, tài xế hiện đại là nhóm có nguy cơ ung thư đại tràng cao, vấn đề nằm ở chỗ này.
4. Hút thuốc và uống rượu lâu dài
Thuốc lá và rượu bia không thể tách rời, nhưng đường ruột thực sự “chưa chắc đă chịu đựng nổi”. Các thành phần độc hại như nicotine, hắc ín trong thuốc lá sẽ thông qua máu đến khắp mọi ngóc ngách, tế bào biểu mô đường ruột bị tổn thương, nguy cơ ung thư tăng mạnh.
Số liệu cho thấy, nguy cơ ung thư đại tràng của người hút thuốc cao hơn người không hút 18%. Tác hại của rượu đối với niêm mạc ruột không cần nói nhiều, những người uống nhiều rượu trong thời gian dài, tỷ lệ mắc ung thư đại tràng cũng cao hơn 30% so với người thường. Những tổn thương này đều tích tụ từng chút một và phát tác một cách âm thầm.
Muốn tránh xa ung thư đại tràng, 4 việc nhỏ này nên làm
Thực ra, ung thư đại tràng không đáng sợ, quan trọng là xem bạn có thể “bỏ những thói quen này” sớm hay không. Các bác sĩ thường nhắc nhở: “Muốn đường ruột ổn định một chút, không phải dựa vào thuốc, mà là quản lư hàng ngày”.
Chú ư cấu trúc bữa ăn, giảm thịt đỏ và thịt chế biến sẵn
Lần sau đi siêu thị, hăy thử chọn nhiều hơn các loại thay thế như cá, tôm, đậu, thịt gà... Cách chế biến như luộc nên sắp xếp nhiều hơn. Đừng tích trữ các sản phẩm thịt chế biến sẵn như đồ ăn vặt, kiểm soát lượng ăn khi ăn lẩu cuối tuần. Khuyến nghị lượng thịt đỏ nạp vào mỗi tuần tốt nhất không vượt quá 350g, thi thoảng giải cơn thèm th́ được, đừng ăn với tần suất cao hàng ngày.
Rau quả hàng ngày “đạt chuẩn”, chọn nhiều ngũ cốc thô cho bữa chính
Trên bàn ăn, rau xanh nên chiếm một nửa, không muốn ăn cũng nên ăn ít rau luộc, rau trộn. Tốt nhất mỗi ngày đều có một ít ngũ cốc thô, đậu, yến mạch, khoai lang, bổ sung như bữa chính. Người không thích ăn trái cây, có thể mang theo hai quả mỗi ngày, thêm ít hạt và ngũ cốc khi ăn, cũng có thể bổ sung đủ chất xơ.
Vận động nhiều hơn, đi bộ hoặc tập thể dục 30 phút mỗi ngày
Có thể đứng th́ đừng ngồi măi, ngồi lâu nên duỗi người nhiều, nghỉ trưa đi tại chỗ bên bàn làm việc. Xuống tàu điện ngầm sớm một trạm để đi bộ nhiều hơn, đi dạo buổi sáng tối, cuối tuần cùng gia đ́nh đi công viên dạo bộ, đều có thể giúp đường ruột phục hồi sức sống. Khuyến nghị duy tŕ khoảng 150 phút vận động cường độ trung b́nh mỗi tuần.
Ít đụng đến thuốc lá rượu bia, bỏ được là tốt nhất, ít được cũng tốt
Đừng để thuốc lá rượu bia trở thành thứ duy nhất tạo không khí khi tụ tập. Thực sự không thoát được thể diện, cũng đừng quen uống nhiều mỗi lần. Mỗi lần bớt hút một điếu thuốc, bớt uống một lần rượu, đều là trách nhiệm trực tiếp với đường ruột của chính ḿnh. Tự ḿnh nắm bắt mức độ, đường ruột sẽ có phản hồi.
VietBF@sưu tập