Vụ án lỡ nhận tội – hồ sơ mở lại sau gần bốn thập niên
San Diego, buổi sáng thứ Tư, 13 Tháng Tám 2025. Tòa nhà ICE trơ trọi dưới ánh nắng gắt, nơi từng hàng người nhập cư bước vào như bước qua cánh cửa định mệnh. Ông Chương Đồng – một người đàn ông ngoài năm mươi, dáng khắc khổ – đi vào trình diện như thói quen nhiều năm. Ông vẫn nghĩ mình sẽ ký vài giấy tờ, chờ cái gật đầu lạnh lùng của nhân viên di trú rồi ra về. Nhưng lần này, mọi thứ khác.
Người đàn ông ấy không biết rằng cái “lỡ” cách đây gần 40 năm đã trở lại, như một bóng ma, để khóa chặt cuộc đời ông.
Bóng ma từ năm 1989
Năm 1981, cậu bé Chương theo gia đình đến Mỹ, khi mới 12 tuổi. San Diego, lúc ấy, là miền đất hứa nhưng cũng là một mê cung lạ lẫm. Gia đình không yên ấm. Cậu bỏ học giữa lớp Chín, sa vào đám bạn xấu – thứ “đồng bọn” đưa cậu đến bước ngoặt.
1989, trong một đêm hoảng loạn, Chương cùng bạn lấy hai chiếc loa. Chuyện nhỏ, tưởng chừng chỉ là một vết xước tuổi trẻ. Nhưng luật sư công khuyên cậu: “Hãy nhận tội ăn cướp, sẽ được nhẹ tội, không cần ra tòa tranh tụng.” Cậu gật đầu, không hiểu hết nghĩa của hai chữ “cướp.” Một cái gật đầu, một bản án kéo dài cả đời.
Bản án ấy đưa cậu vào tù, rồi ra đời với một vết mực đỏ trong hồ sơ – vết mực mà cơ quan di trú chưa bao giờ xóa.
Lệnh trục xuất và bản án treo lơ lửng
1999, Tòa di trú ký lệnh trục xuất. Nhưng Chương vẫn còn ở lại, bám vào Mỹ như bám vào hơi thở cuối cùng. Ông trình diện ICE đều đặn, như một nghi thức đầy bất an. Bao năm qua, tưởng chừng mọi thứ đã ngủ yên, hồ sơ cũ phủ bụi.
Cho đến hôm Thứ Tư ấy. Khi ông bước vào phòng ICE, những người đàn ông trong đồng phục xanh lạnh lùng chụp tay vào còng sắt.
Lời biện hộ muộn màng
Luật sư Adam Klugman, người hiện đại diện cho ông Chương, khẳng định: “Đó là một sai lầm căn bản. Ngay từ đầu, việc nhận tội ấy đã sai.” Nhưng trong hệ thống di trú Mỹ, sự “sai” ấy không biến mất, nó nằm đó, chờ ngày thức dậy.
NBC 7 San Diego đưa tin: ông Chương bị ICE bắt giữ trong lúc hồ sơ khiếu nại đang treo lơ lửng. Luật sư gọi đó là một sự bất công; còn ông Chương thì thở dài, biết rằng quá khứ của năm 1989 chưa bao giờ tha cho mình.
Một chương đời thành tiểu thuyết hình sự
Từ cậu bé tị nạn năm 1981, đến kẻ phạm lỗi nhỏ năm 1989, đến bản án di trú năm 1999, rồi đến ngày bị còng tay 2025 – hành trình ấy như một hồ sơ dày cộm trong ngăn kéo lạnh lùng của tòa.
Cái “lỡ” nhận tội đã biến thành bản án không bao giờ chấm dứt. ICE chỉ là người gác ngục thực hiện điều đã được viết từ 40 năm trước.
Cánh cửa phòng giam khép lại. Người đàn ông 56 tuổi ngồi xuống, nhớ lại khoảnh khắc thời trẻ gật đầu trước luật sư công. Trong đời, có những cái gật đầu đáng giá cả một kiếp người.