Mỗi năm, vào ngày 18 tháng 8, nước Úc kỷ niệm Ngày Cựu chiến binh Việt Nam – dịp để tri ân lòng dũng cảm của những người Úc đã tham chiến trong cuộc chiến kéo dài và đầy mất mát này.
Khoảng 60.000 binh sĩ Úc đã phục vụ tại Việt Nam. Ban đầu, vào năm 1962, Úc chỉ cử 30 cố vấn quân sự, sau đó mở rộng lực lượng với Không quân Hoàng gia Úc (RAAF Transport Flight Vietnam) năm 1964, tiếp đến là một tiểu đoàn bộ binh năm 1965, rồi phát triển thành lực lượng tác chiến (task force) vào năm 1966. Đây là một trong những cuộc xung đột dài nhất mà Úc tham gia trong thế kỷ 20, với sự góp mặt của cả ba quân chủng cùng nhiều tổ chức dân sự.
Mặc dù chiến sự ở Việt Nam kéo dài đến năm 1975, Úc bắt đầu rút dần quân từ đầu thập niên 1970, và những binh sĩ cuối cùng trở về vào đầu năm 1973. Trong những ngày cuối cùng của cuộc chiến năm 1975, Không quân Hoàng gia Úc (RAAF) lại quay lại Việt Nam để hỗ trợ công tác di tản và cứu trợ nhân đạo.
Bia tưởng niệm quốc gia đã ghi danh 524 quân nhân Úc (523 nam và 1 nữ) hy sinh trong Chiến tranh Việt Nam, cùng với 2 người khác ngã xuống khi thực hiện nhiệm vụ hỗ trợ tại Ubon, Thái Lan. Hàng ngàn cựu binh khác bị thương, mang di chứng bệnh tật, và nhiều người mang theo những vết sẹo tinh thần lẫn thể xác suốt cuộc đời.
Ngày 18 tháng 8 cũng là ngày kỷ niệm trận Long Tân, một trong những trận chiến có ý nghĩa nhất đối với quân đội Úc trong cuộc chiến.
Vào chiều 18/8/1966, chỉ cách căn cứ Núi Đất vài cây số, Đại đội D, Tiểu đoàn 6, Trung đoàn Hoàng gia Úc (6RAR) với 105 binh sĩ cùng 3 pháo thủ New Zealand (161 Battery, Royal New Zealand Artillery) đã chạm trán một lực lượng hỗn hợp gồm Quân Giải phóng miền Nam và Quân đội Bắc Việt đông gấp bội. Trong suốt 4 giờ chiến đấu ác liệt giữa rừng cao su Long Tân, họ đã kiên cường chống trả, với sự yểm trợ pháo binh từ New Zealand và trực thăng vận tải của Không quân Úc.
Kết thúc trận đánh, 17 binh sĩ Úc hy sinh và 24 người bị thương, thêm một quân nhân thuộc lực lượng tiếp viện cũng ngã xuống. Phía đối phương chịu tổn thất nặng nề hơn nhiều, với ít nhất 245 quân lính tử trận.
Sự can đảm và kiên cường của những người lính tại Long Tân, khi đối mặt với kẻ thù đông đảo, đã trở thành một cột mốc định hình trong lịch sử chiến tranh của Úc.
Hôm nay, khi cùng nhau tưởng nhớ những người từng phục vụ tại Việt Nam, chúng ta tiếp tục giữ cho di sản ấy sống mãi – để sự hy sinh, gian khổ của họ, cũng như tình yêu và sự ủng hộ của gia đình họ, luôn được nhìn nhận, lắng nghe và trân trọng bởi các thế hệ tương lai.
Lest we forget – Xin đừng quên.
Long Tân – một trong những trận đánh quan trọng nhất đối với những binh sĩ Úc từng tham chiến trong Chiến tranh Việt Nam.
Nhân dịp này, Thượng nghị sĩ Jacinta Price, Phát ngôn nhân đối lập về Quốc phòng, đã ra thông cáo tưởng niệm. Đồng thời, Hội Cựu quân nhân Quân lực Việt Nam Cộng Hòa (QLVNCH) tại New South Wales cũng cho biết đã tham dự các buổi lễ tri ân.
Trong tuyên bố của mình, Thượng nghị sĩ Jacinta Price nhấn mạnh:
“Ngày 18 tháng 8, đất nước chúng ta tri ân tất cả những người đã phục vụ, chịu đựng và hy sinh trong Chiến tranh Việt Nam, từ năm 1962 đến năm 1973. Có hơn 3.000 binh sĩ Úc đã bị thương tại Việt Nam, và 523 người đã ngã xuống trên mảnh đất xa lạ ấy.”
Bà cũng nhắc lại những khó khăn mà nhiều cựu chiến binh phải đối diện khi trở về quê hương:
“Một số người bị đối xử lạnh nhạt, thậm chí bị buộc tội ác chiến tranh giữa bối cảnh phong trào phản chiến lan rộng, khiến xã hội chia rẽ sâu sắc. Hơn nữa, nhiều cựu binh không được chăm sóc y tế đầy đủ để đối phó với vết thương – cả thể chất lẫn tinh thần.”
Kết thúc bài phát biểu, Thượng nghị sĩ gửi lời nhắn nhủ đến những cựu chiến binh còn sống:
“Người Úc đã chiến đấu và ngã xuống ở Việt Nam vì một lý tưởng cao cả hơn chính bản thân họ. Nhân ngày này, đất nước xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với sự phục vụ và hy sinh của các bạn, cũng như sự hối tiếc về những gì các bạn không đáng phải chịu đựng khi trở về. Mong rằng ký ức này sẽ giúp chúng ta đạt được hòa giải và hiểu biết.”
Về phía cộng đồng Việt Nam, ông Lâm Xuân, Chủ tịch Hội Cựu quân nhân QLVNCH tại New South Wales, cho biết hội đã tham gia đặt vòng hoa tưởng niệm tại một địa điểm ở ngoại ô Sydney, cùng chung lòng tưởng nhớ những người đã hy sinh trong cuộc chiến.
Sự kiện hôm nay không chỉ dành cho những người đã khuất. Nó còn là dịp để nhắc nhở thế hệ sau – từ các em học sinh Úc được đưa đến bằng xe buýt, đến con cháu của cựu binh Việt Nam – rằng chiến tranh không chỉ có vinh quang, mà còn là những mất mát, những vết thương khó lành.