Việc Tổng Bí thư Tô Lâm cơ cấu xong nhân sự từ xã, phường đến cấp tỉnh không chỉ là bước hoàn thiện bộ khung quyền lực, mà còn là biện pháp triệt tiêu nguy cơ hình thành các “ổ kháng cự” ở cấp cơ sở. Tuy nhiên, để mọi thứ “êm xuôi” trước ngày bầu bán, ông buộc phải vượt qua một chặng đặc biệt nhạy cảm: hệ thống “công thần”.
1. Vì sao “công thần” là chốt chặn cuối?
Tướng lĩnh lực lượng vũ trang đã nghỉ hưu: Nhiều người vẫn giữ ảnh hưởng với sĩ quan đương chức, và tiếng nói của họ có thể tác động tới quân đội, công an.
Ban Chấp hành Trung ương đã về hưu: Là nhân chứng trực tiếp của các cuộc đấu đá quyền lực, họ nắm không ít bí mật “hồ sơ đen”.
Mẹ Việt Nam anh hùng và biểu tượng chính trị – lịch sử: Họ mang tính biểu tượng, có thể tạo dư luận nếu lên tiếng.
Chỉ một tâm thư công khai ký tên tập thể, gửi Bộ Chính trị hoặc báo chí, cũng đủ gây chấn động và làm “mệt mỏi” không khí Đại hội. Do đó, “gặp để gỡ” là chiến thuật bắt buộc.
2. Chiến thuật “gặp để gỡ”
Ve vuốt công khai: Lời lẽ ca ngợi công lao, hứa hẹn về “đại hội lịch sử”, “kỷ nguyên giàu mạnh”, tạo cảm giác được tôn trọng.
Xử lý kín đáo: Những công thần quá thẳng thắn hoặc bất mãn vì con cháu bị mất quyền lực có thể bị “giam lỏng tại gia”, hạn chế tiếp xúc truyền thông.
Trao “bảo kê” mới: Một số trường hợp được hứa hẹn sẽ quan tâm, nâng đỡ con cháu trong nhiệm kỳ tới để đổi lấy sự ủng hộ hoặc im lặng.
3. Mục tiêu sâu xa
Xóa mầm mống chống đối trong nội bộ lão thành.
Tạo vùng đệm dư luận: Khi công thần im lặng hoặc ủng hộ, các ý kiến phản biện dễ bị xem là “thiểu số” hoặc “thành phần chống phá”.
Khẳng định tính “ổn định” trước quốc tế: Một Đại hội “êm thấm” sẽ là thông điệp đối ngoại quan trọng.
4. Vấn đề còn tồn tại
Cam kết trước công thần không ràng buộc pháp lý với toàn dân.
Các hứa hẹn thường biến mất khi hết nhiệm kỳ hoặc khi người hứa rời ghế.
Dân – đối tượng chịu tác động trực tiếp – không có tiếng nói về nhân sự và đường hướng phát triển.
Kết quả là, dù được gắn nhãn “kỷ nguyên giàu mạnh”, các thay đổi vẫn chủ yếu xoay quanh sự ổn định quyền lực trong đảng, hơn là cải cách thể chế thực sự.
5. Dự báo
Ngắn hạn: “Vùng đệm” công thần sẽ giúp Tô Lâm giảm nguy cơ phản đòn ngay trong Đại hội 14.
Dài hạn: Nếu nội dung cải cách chỉ là “nội bộ hóa”, không cải tổ quan hệ giữa đảng và dân, các “nút thắt” sẽ sớm quay lại trong nhiệm kỳ mới.