|
Một nhà lập pháp cấp cao của Iran đă tuyên bố rằng các thành viên khác của quốc hội Cộng ḥa Hồi giáo đang cân nhắc việc rút khỏi một hiệp ước đa phương nhằm hạn chế sự phổ biến vũ khí hạt nhân sau một loạt các cuộc không kích chưa từng có của Hoa Kỳ.
Cho đến nay, Triều Tiên là quốc gia duy nhất đă tham gia Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) và sau đó rút lui. Một quốc gia khác, Nam Sudan, đă chọn không tham gia hiệp ước sau khi giành được độc lập từ Sudan vào năm 2011, cùng với Ấn Độ, Israel và Pakistan là những quốc gia duy nhất trên thế giới không tham gia NPT.
B́nh Nhưỡng chính thức rời khỏi NPT vào tháng 1 năm 2003, chỉ hai tháng trước cuộc xâm lược Iraq do Hoa Kỳ dẫn đầu, với lư do lo ngại rằng Hoa Kỳ đang lên kế hoạch tấn công phủ đầu vào Triều Tiên và tiếp tục tiến hành vụ thử vũ khí hạt nhân đầu tiên của quốc gia này vào năm 2006.
Iran luôn phủ nhận việc t́m kiếm vũ khí hạt nhân và vẫn chưa có bất kỳ dấu hiệu thay đổi nào trong học thuyết chính thức của ḿnh. Tuy nhiên, các quan chức và nhà lập pháp ngày càng đặt câu hỏi về cam kết của quốc gia đối với NPT và các nghĩa vụ quốc tế khác sau chiến dịch tấn công do Israel phát động vào tuần trước và có sự tham gia của Hoa Kỳ vào thứ Bảy.
Trong những ǵ có thể là dấu hiệu nghiêm trọng nhất cho thấy một động thái như vậy đang được cân nhắc, Hăng thông tấn Tasnim bán chính thức đă trích dẫn Ebrahim Rezaei, người phát ngôn của Ủy ban Chính sách Đối ngoại và An ninh Quốc gia của quốc hội Iran, nói rằng vào Chủ Nhật rằng "việc xem xét lại hiệp ước NPT và việc Iran không tham gia hiệp ước này là một trong những yêu cầu chung" của các nhà lập pháp, "được lên lịch đưa vào chương tŕnh nghị sự của quốc hội".
Ông cũng cho biết "hầu hết các thành viên của ủy ban đều chỉ trích mạnh mẽ hoạt động của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế và kêu gọi chấm dứt hợp tác hoặc đ́nh chỉ quan hệ với tổ chức này".
Khi được yêu cầu b́nh luận, Phái đoàn Iran tại Liên hợp quốc đă chia sẻ với Newsweek những phát biểu được Đại diện thường trực của Iran Amir Saeid Iravani tŕnh lên Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc vào Chủ Nhật, trong đó ông đă nhiều lần nhắc đến NPT và sự thất bại rơ ràng của cộng đồng quốc tế trong việc duy tŕ chế độ không phổ biến vũ khí hạt nhân.
Khi nhắc đến Iran là "một bên có trách nhiệm đối với Hiến chương Liên hợp quốc và NPT và là một quốc gia không có vũ khí hạt nhân", ông lên án các cuộc tấn công do Hoa Kỳ thực hiện, "một thành viên thường trực của Hội đồng này, nơi lưu giữ NPT và là quốc gia duy nhất từng sử dụng vũ khí hạt nhân, giết chết hàng triệu người ở hai thành phố" cũng như Israel, "một chế độ vũ trang hạt nhân ngoài ṿng pháp luật từ chối tham gia NPT bất chấp Nghị quyết 487 của Hội đồng Bảo an".
Ông cảnh báo rằng, ngày nay, "không có ǵ đảm bảo rằng các thành viên NPT khác sẽ không phải đối mặt với hành vi xâm lược tương tự".
"Mô h́nh này rất rơ ràng", Iravani nói. "NPT, nền tảng của chế độ không phổ biến vũ khí hạt nhân, đă bị thao túng thành một vũ khí chính trị. Thay v́ đảm bảo các quyền hợp pháp của các bên đối với năng lượng hạt nhân ḥa b́nh, nó đă bị khai thác như một cái cớ cho hành động xâm lược và hành động phi pháp gây nguy hiểm cho lợi ích tối cao của đất nước tôi."
Ông lập luận rằng nếu cộng đồng quốc tế không hành động thêm nữa, "sẽ dẫn đến sự suy giảm dần dần của chính khát vọng của chế độ không phổ biến vũ khí hạt nhân và b́nh thường hóa một tiền lệ nguy hiểm, nơi mà quyền lực lấn át lẽ phải và nơi mà các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên hợp quốc bị chà đạp mà không có hậu quả."
Newsweek đă liên hệ với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) để xin b́nh luận.
|